روش انجام غسل | نکاتی مهم در مورد غسل کردن

مجموعه : مذهبی و دینی
روش انجام غسل | نکاتی مهم در مورد غسل کردن

نکاتی مهم در مورد غسل کردن و انواع غسل را بخوانید. آموزش طریقه انجام غسل کردن را در این جا بخوانید و همچنین نکاتی شرعی ارزشمند در مورد غسل کردن را حتماً بخوانید.

 

روش انجام غسل

در غسل ارتماسی باید بدن پاک باشد ولی در غسل ترتیبی پاک بودن تمام بدن لازم نیست و اگر تمام بدن نجس باشد و هر قسمتی را پیش از غسل دادن ان قسمت آب بکشد کافی است.

 

غسل، در لغت به معنای شستن است ودر اصطلاح به مجموعه‌اي از اراده قلبی و اجرای عملی در خصوص شستن بدن گفته می شود.

 

انواع غسل:

غسل‌ها بر پایهء حکم شرعی به دو دسته تقسیم می شود:

روش انجام غسل | نکاتی مهم در مورد غسل کردن

غسل‌های واجب

 

غسل‌های مستحب

غسل‌هاي‌ واجب: هفت نوع غسل واجب وجوددارد که خود به دو گروه اصلی تقسیم میشوند:
1ـ غسل واجب مشترک زنان و مردان
2ـ غسل‌هاي‌ خاص زنان

 

غسل‌های واجب مشترک زنان و مردان:

غسل میت
غسل مس میت
غسل نذر و عهد و سوگند
غسل جنابت
غسل‌هاي‌ خاص زنان غسل‌هاي‌ خاص زنان به لحاظ خونی است که از اندام تناسلی انها خارج می شود و براساس نوع خون نوع وضعیت جسمی آنان و به تبع ان حکم وضعی آن ها در فقه شیعه متفاوت است.

 

سه نوع غسل واجب خاص زنان وجوددارد:

غسل حیض
غسل استحاضه
غسل نفاس
غسل‌هاي‌ مستحب: غسل‌هاي‌ مستحب بسیاری وجود دارند.

 

 از جملهء غسل‌هاي‌ مستحب می توان به موارد زیر اشاره کرد:

غسل روز جمعه
غسل روز عید
غسل حج عمره
غسل پس از تغسیل میت
غسل پاکیزگی
غسل برای حاجت خواستن از خداوند متعال و برای توبه و نشاط به جهت پرستش.

 

چگونگی انجام غسل: غسل واجب یا مستحب را «بجز غسل میت» به دو صورت میتوان انجام داد:

 

اول: ترتیبی

 

دوم: ارتماسی

 

در غسل ارتماسی باید بدن پاک باشد ولی در غسل ترتیبی پاک بودن تمام بدن لازم نیست و اگر تمام بدن نجس باشد و هر قسمتی را پیش از غسل دادن ان قسمت آب بکشد کافی است.

 

غسل ترتیبی :

در غسل ترتیبی باید به نیت غسل، نخست سر و گردن، و سپس نیمهء راست بدن از گردن تا کف پا و دست راست و بعد نیمهء چپ بدن از گردن تا کف پا و دست چپ را بشوید.

 

غسل ارتماسی :

در غسل ارتماسی باید آب دریک لحظه، تمام بدن را بگیرد. پس باید به نیت غسل ارتماسی در آب فراوانی مانند استخر فرو رود.

 

بعد از این مقدمه یک سوال در مورد غسل و پاسخهای مراجع عظام تقلید در مورد ان را بیان می‌کنیم:

 

سوال: شخصی بدون مجوز از سازمان آب، لوله اي از خیابان به منزل خود کشیده است لطفاَ بفرمایید:

الف» حکم غسل و وضوی انجام شده با ان آب، چه حکمی دارد؟

ب» در صورتی که انشعاب لوله از منزل همسایه- با اجازه وی- باشد، حکم چگونه است؟

 

روش انجام غسل | نکاتی مهم در مورد غسل کردن

 

آیة الله بهجت «ره»:

الف و ب» اشکال دارد.
«استفتائات، ج1؛ دفتر معظم له، ص 172؛ س 597 و598»

 آیة الله خامنه اي«دام ظلّه»:

الف» در فرض سوال حکم غصب را دارد.
ب» با فرض عدم صدور مجوز از سازمان آب اجازه همسایه مجوّز استفاده از ان نیست.
«استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات جامعة الزهراء قم»

 

 آیة الله سیستانی«دام ظلّه»:

الف» خلاف مقررات جائز نیست ولی غسل و وضویش صحیح است.
«استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات جامعة الزهراء قم»

 

 آیة الله شبیری زنجانی«دام ظلّه»:

الف» غسل و وضو با آب مذکور حرام است، ولی محکوم به صحت است.
ب» اگر خلاف مقررات باشد، جائز نیست، ولی محکوم به صحت است.
«استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات جامعة الزهراء قم»

 

 آیة الله فاضل لنکرانی«ره»:

الف» اگر بنا دارد پول آب مصرفی را بدهد وضو و غسل صحیح است. و اگر بنا دارد پول آب مصرفی را ندهد، وضو و غسل اشکال دارد. بنابر احتیاط واجب صحیح نیست.
ب» کار غیر قانونی کرده و چون اصل آب غصبی نیست لذا وضو و غسل باطل نیست.
«جامع المسائل، ج1؛ ص 56؛ با استفاده از س 146 و سوال شفاهی از دفتر معظم له»

 

 آیة الله صافی گلپایگانی«ره»:

الف و ب» اگر مسئولین امر اجازه دهند اشکال ندارد.
«جامع الاحکام، ج1؛ ص 36؛ با استفاده از س 103»

 

 آیة الله مکارم شیرازی«دام ظلّه»:

الف» جایز نیست و غسل و وضوی او اشکال دارد.
ب» هرگاه بر خلاف مقررات اداره آب باشد اینکار نیز جایز نیست.
«استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات جامعة الزهراء قم»

 

 آیة الله نوری همدانی«دام ظلّه»:

الف و ب» هردو اشکال دارد.
«استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات جامعة الزهراء قم»
 آیة الله وحید خراسانی«دام ظلّه»:
الف» در فرض سوال بنابر احتیاط واجب صحیح نیست.
ب» چنانچه سازمان آب انشعاب داده و شرط کرده که این انشعاب رابه دیگری ندهید دادن انشعاب بنابر احتیاط واجب جایز نیست و استفاده از ان هم بنابر احتیاط واجب جایز نمی باشد.

 


 

روش انجام غسل | نکاتی مهم در مورد غسل کردن

انجام دادن یک غسل با یک نیت، برای چند غسل

سوال: اگر شخصی چند غسل واجب به ذمّه داشته باشد؛ آیا انجام یک غسل به نیّت یکی از ان ها، کفایت از بقیه غسل ها می‌کند؟

 

امام خمینی «ره»:

میتواند به نیّت همه ی ان ها یک غسل به جا آورد ولی اگر در بین ان ها غسل جنابت باشد و فقط همان «جنابت» را نیّت نماید کفایت از سایر غسل ها میکند.

«تحریرالوسیله، 1408هـ ق، ج1؛ ص 44؛ م 22

العروة الوثقی، ج1؛ ص 220 و 221 م 15»

 

آیت الله اراکی «ره»:

میتواند به نیّت همه ی ان ها یک غسل به جا آورد ولی اگر نیّت یکی از ان ها را بکند در غیر غسل جنابت، بنابر اقوی کفایت از سایر غسل ها نمی‌کند.

«العروة الوثقی، ج1؛ ص 221؛ م 15؛ پاورقی1

زبدة البیان، 1373؛ ص44؛ م 7»

 

آیت الله بهجت «ره»:

کفایت میکند.

«وسیلة النجاة 1423 هـ ق، ج1؛ ص 65؛ با استفاده از م 221 «22»

استفتائات، ج1؛ ص 213 و 214؛ با استفاده ا زس 753 و 754»

 

آیت الله تبریزی «ره»:

کفایت می‌کند.

«منهاج الصالحین، 1426هـ ق، ج 1؛ ص 58؛ م 211

توضیح المسائل، 1383 ؛ ص 62؛ م 395»

 

آیت الله  خامنه اي «دام ظلّه»:

اگر به نیّت همه ی ان ها یک غسل به جا آورد کفایت می‌کند و اگر در بین ان ها غسل جنابت باشد و به نیّت ان غسل کند، از بقیه غسل ها هم کفایت می‌کند گرچه احتیاط این است که همه ی ان ها را نیّت نماید.

«اجویة الاستفتائات، 1384 ص 38؛ س 187

 

آیت الله خوئی «ره»:

کفایت می‌کند.

«منهاج الصالحین، 1410هـ ق، ج1؛ ص 54 م 211 و ص 38؛ م 141

العروة الوثقی، ج1؛ ص 209؛ م 15»

 

آیت الله سیستانی «دام ظلّه»:

بسمه تعالی. ج- کفایت می‌کند.

«استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات»

 

آیت الله شبیری زنجانی «دام ظلّه»:

کفایت میکند.

«توضیح المسائل، 1384؛ ج1؛ ص 93؛ م 395

المسائل الشرعیه 1428 هـ ق، ص 88؛ م 395»

 

آیت الله صافی گلپایگانی «دام ظلّه»:

میتواند به نیّت همه ی ان ها یک غسل به جا آورد ولی اگر در بین ان ها غسل جنابت باشد، به قصد ان غسل کند، غسل هاي‌ دیگر سرنگون می شود و اگر در بین ان ها غسل جنابت نباشد، در کفایت ان از غسل هاي‌ دیگر مشکل است. «یعنی: مقلّد دراین مسأله می‌تواند به فتوای مجتهد دیگر با رعایت الاعلم فالاعلم رجوع کند.»

«توضیح المسائل، 1385؛ ص 79؛ م 395

هدایة العباد، 1416 هـ ق، ج1 ص 36؛ م 212»

 

آیت الله فاضل لنکرانی «ره»:

کفایت میکند.

«العروة الوثقی مع تعلیقات، 1422 هـ ق، ج1؛ ص 200؛ م 15»

 

آیت الله گلپایگانی «ره»:

می‌تواند به نیّت همه ی ان ها یک غسل به جا آورد ولی اگر در بین ان ها غسل جنابت باشد، به قصد ان غسل کند، غسل هاي‌ دیگر سرنگون می شود و اگر در بین ان ها غسل جنابت نباشد، در کفایت ان از غسل هاي‌ دیگر مشکل است. «یعنی: مقلّد دراین مساله میتواند به فتوای مجتهد دیگر با رعایت الاعلم فالاعلم رجوع کند.»

«توضیح المسائل، 1414 هـ ق، ص 66 م 395

هدایة العباد، 1413هـ ق، ج1؛ ص 44؛ م 212»

 

آیت الله مکارم شیرازی «دام ظلّه»:

آری کفایت می‌کند.

«استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات»

 

آیت الله نوری همدانی «دام ظلّه»:

اگر در بین ان ها غسل جنابت باشد و به قصد ان غسل کند غسل هاي‌ دیگر سرنگون می شود اما اگر غیر جنابت را نیّت کند کفایت از سایر غسل ها نمیکند.

«توضیح المسائل، 1386؛ ص 66؛ م 390

التعلیقات علی کتاب العروة الوثقی، ص 63»

 

آیت الله وحید خراسانی «دام ظلّه»:

کفایت می‌کند.

«توضیح المسائل، 1383؛ ص 260؛ م 395

منهاج الصالحین، 1386؛ ج2؛ ص 63 م 211»

 


 

روش انجام غسل | نکاتی مهم در مورد غسل کردن

اگر وسواس در غسل وجود داشت ؟

حکمت اصلی غسل کردن بطور کلی با این کیفیت خاص، اطاعت امر الهی است که باعث تقویت روحیه عبودیت و بندگی در فرد مسلمان شده و او از این طریق به خدای خویش نزدیک میگردد.

 

حکمت غسل کردن فقط یک نظافت بدنی نیست: بلکه غسل، یک عمل عبادی است که با ویژگی‌هاي‌ عبادی ان «مانند نیت و انجام عمل برای رضای خدا» باعث می شود که دل، متوجه خداشود. ازاین‌رو نباید ان رابا یک نظافت ظاهری صرف، یکسان دانست.

 

بعداز غسل میت یا غسل جنابت کردن چه اتفاقی در بدن ایجاد میشود که با حمام رفتن و شست و شوی معمولی بدن ان اتفاق روی نمی‌دهد؟

 

تمام احکام الهی براساس مصلحت و مفسده است و هیچ حکمی از احکام الهی بدون حکمت نیست؛ هر چند به تمام حکمت هاي‌ احکام نتوانیم آگاهی پیدا نمائیم.

 

اصولا گاهی خداوند دستوری به بشر می‌دهد که ریشه و فلسفه اش کاملا روشن و معلوم نیست. گاهی چون برای فهم ان ها به گذشت زمان و پیشرفت علم و دانش بشری نیاز است، یا نمی تواند علت و فلسفه محدود در امور خاصی باشد، یا چون اهداف معنوی در ان ها وجوددارد که انسان نتواند همه ی ان ها را درک نماید، گاهی اصلا برای آزمایش انسانها و میزان تعبد و تسلیم ان ها در مقابل پروردگار است.

 

بنا بر این ؛ غسل هایي كه در شرع واجب شده است هر كدام حكمت یا حكمت هاي‌ خاصی مربوط به خودش را دارا می باشد.

 

غسل مس میّت نیز از احکام تعبّدی است که باید انجام شود ؛ هر چند نتوانیم حکمت اصلی ان را کشف نمائیم.

 

یکی از حکمت هاي‌ غسل مس میت برای پرهیز از آلودگی به میکرب و بیماری ها است که به وسیله تماس با مرده ممکن است آلوده شوند.

 

به چند نکته توجه نمائیم:

1. بازماندگان در اثر از دست دادن عزیزى ؛ احساسات و عواطف برافروخته اى خواهند داشت . نمى توانند یک باره رابطه خودرا با او قطع شده ببینند . ان ها در اثر انس و علاقه اى که نسبت به او داشته اند , حتى بعد از مرگ مى خواهند وی را ببوسند ودر آغوش پر مهرشان بگیرند .

 

2. بدن افراد مرده در اثر بیمارى و بر اثر مسمومیت هاى مـختلف و از دست دادن قدرت دفاعى , آلوده به انواع میکروب هاست ؛ نزدیک شدن به او خطرهاى فروانى از نظر بهداشتى به دنبال دارد .

3. اسـلام هـیـچ گـاه بـا عواطف و احساسات انسان از در ستیزه و مبارزه در نیامده , انگیزه هاى طـبـیـعى افراد را نا دیده نگرفته , بلکه عواطف و احساسات را در مسیر خاصى هدایت و راهنمایى نموده است .

اصل اولی در تمام احکام الهی تعبد است ؛یعنی هر چند تمام احکام الهی بدون حکمت نیست و هرچند که به تعداد زیادی از حکمت هاي‌ احکام آگاه نیستیم، اما چون اعتقاد داریم که خداوند نظام احسن را خلق نموده و بهترین قوانین واحکام را بیان داشته است ؛ هرچند حکمت اصلی احکام را هم ندانیم ؛ از باب تعبد ان را باید بپذیریم

با توجه به نکات فوق مى توان نتیجه گرفت :

اسلام براى ان که همه ی افراد – مخصوصا بازماندگان مرده – را از آلودگى به انواع میکروب ها و ابتلا به امراض گوناگون که از پیکر بى جان ممکن است بـه آنـهـا سـرایـت کـنـد , بـازدارد ودر عین حال با تحریم تماس با مرده , با عواطف و احساسات بر افروخته انها مقابله نکرده باشد؛ مشکل قانونى براى انها به وجود آورده است ; یعنى دستور داده هـر کسى به بدن مرده دست بزند و یا به هر نحوى بدنش با میت تماس پیدا کند , باید تمام بدنش راشست و شو داده و غسل نماید .

 

این مشکل قانونى در عین ان که تا حدود زیادى تماس زندگان رابا مردگان محدود مى کند و انها را از ابتلا به انواع امراض احتمالى باز مى دارد , عواطف و احساسات آن ها را نیز نادیده نگرفته است . هرگاه این مشکل قانونى , موثر در برقرارى تماس , با مرده نگردید , غسل مس میت بهترین و ساده‌ترین طرز شست و شو و دفع میکروب هاى احتمالى خواهد بود .

 

اگر غسل مس میت ایجاد مشکل قانونى و براى جلوگیرى از آلودگى و ابتلا به امراض است , پس چرا بعد از غسل دادن مرده , دست زدن و تماس پیدا کردن با بـدن او موجب غسل نمى شود ؟

غـسـل دادن مـرده بـا آب مخلوط به سدر و آب مخلوط با کافور و با آب خالص , عامل موثرى بـراى ضـدعـفـونـى و تـمـیـز کردن مرده است . لااقل براى مدتى خطراتى که پیش از غسل وجود داشته، , موجود نخواهد بود . پس از انجام گرفتن مراسم فوق , میت را در مدت کوتاهى به خاک مى سپارند و احتمال بروز میکروب هاى جدید و سرایت ان به انسان منتفى خواهدبود .

 

هم چنین غسل جنابت نیز حكمت هاي‌ مخصوص به خودش را دارد.

 

در روایتى از امام رضا «علیه السلام» فلسفه غسل چنین بیان شده است:

 

«جنابت از تمام بدن بیرون مى‏آید، از این رو باید تمام بدن را شست». «وسائل الشیعه، ج 1؛ ص 466»

 

 علم روز نیز مطلب فوق را تأیید مى‏کند. طبق تحقیقات دانشمندان در بدن انسان دو سلسله اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک وجوددارد که در سراسر بدن ودر اطراف تمام دستگاه‏ها و جهازات داخلى و خارجى گسترده‏اند.

 

وظیفه اعصاب سمپاتیک تند کردن و به فعالیت واداشتن دستگاه‏هاى مختلف بدن است . وظیفه اعصاب پارا سمپاتیک کند کردن فعالیت ان‏ها است. در واقع یکى نقش گاز خودرو و دیگرى نقش ترمز را دارد. از تعادل فعالیت این دو دسته اعصاب دستگاه‏هاى بدن بطور متعادل کار مى‏کند.

 

گاهى جریان هایى در بدن رخ مى‏دهد که این تعادل رابه هم مى‏زند. از جمله این جریان‏ها مسئله ارگاسم «اوج لذت جنسى» است که طبق معمولً مقارن خروج منى صورت مى‏گیرد.

 

از جمله امورى که مى‏تواند اعصاب سمپاتیک رابه کار وا دارد و تعادل از دست رفته را تأمین کند، تماس آب با بدن است. از ان جا که تأثیر ارگاسم روى تمام اعضاى بدن بطور محسوس دیده مى‏شود و تعادل این دو دسته اعصاب در سراسر بدن به هم مى‏خورد، دستور داده شده است که پس از آمیزش جنسى یا جنابت و خروج منى، تمام بدن با آب شسته شود. «تفسیر نمونه، ج 4؛ ص 292؛ با تلخیص»

 

غسل جنابت که هم شستشوى جسم است و هم بعلت این‌که به قصد قربت انجام مى‏گیرد، شستشوى جان است، بر جسم و روح اثر مى‏گذارد. از طرف دیگر وجود غسل جنابت براى پاک نگه داشتن بدن و رعایت بهداشت در طول زندگى است.

 

به هنگام خروج منى یا آمیزش جنسى، هم روح متأثر مى‏شود و هم جسم.

 

روح به سوى شهوات مادى و جسم به سوى سستى کشیده مى‏شود. غسل جنابت که هم شستشوى جسم است و هم بعلت این‌که به قصد قربت انجام مى‏گیرد، شستشوى جان است، بر جسم و روح اثر مى‏گذارد. از طرف دیگر وجود غسل جنابت براى پاک نگه داشتن بدن و رعایت بهداشت در طول زندگى است. «تفسیر نمونه، ج 4؛ ص 294؛ با تلخیص»

 

ان چه در عبادات و واجبات داراى اهمیت بیشتر است، روح ان اعمال و حالت تعبد و ذکر و روى آورى به درگاه الهى است؛ دراین صورت اگر کسی بدنش تمیز باشد و تازه به حمام رفته باشد ؛ یا پس از جنابت به حمام رود و غسل نکند یا حتی فقط نیت غسل نکند ؛ کفایت نکرده و باید غسل جنابت رابا شرایط خاص بجا آورد ؛ زیرا نظافت و پاکیزگی تنها جزء کوچکی از فلسفه حکم است و اصل و اساس عمل عبادی ؛ برای پاکیزه گی و طهارت روح انسان است.

 

علاوه بر همه ی انچه گفته شد دلیل اصلی مسئله روایات و قرآن کریم است که غسل جنابت را برای انجام عبادات واجب نموده است . اصل اولی در تمام احکام الهی تعبد است ؛یعنی هر چند تمام احکام الهی بدون حکمت نیست و هرچند که به تعداد زیادی از حکمت هاي‌ احکام آگاه نیستیم، اما چون اعتقاد داریم که خداوند نظام احسن را خلق نموده و بهترین قوانین واحکام را بیان داشته است ؛ هرچند حکمت اصلی احکام را هم ندانیم ؛ از باب تعبد ان را باید بپذیریم.

 

ودر پایان یک پرسش و دو پاسخ دراین مورد:

 

سوال: حضرت امام «ره» در استفتائات فرمودند که تکرار عمل «مثلا در غسل» حرام است «مساله وسواس و…» آیا این حرمت موجب بطلان غسل هم می شود اگر پاسخ مثبت است در حال حاضر تکلیف چیست؟

 

«اگر تعداد غسل هاي‌ با این شرایط را ندانیم چه تعدادی بوده است؟»

 

آیة الله خامنه اي «دام ظلّه»:

اگر به حد وسواس برسد حرام است ولی، همه ی عمل هاي‌ وسواسی باطل نیست.
«استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات جامعة الزهراء قم»

 

آیة الله فاضل لنکرانی «ره»:

خیر، در غسل موجب بطلان غسل نمی‌شود.
«استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات جامعة الزهراء قم»

 

جدیدترین مطالب سایت