هاروت و ماروت ؛ جهت مقابله با سحرِ شیاطین و ساحران
فرشتگان هاروت و ماروت آموزش مقابله با سحرِ شیاطین و ساحران
کتاب ها ونیز نقل از بزرگان دو فرشته به زمین آمده برای مقابله با سحر را اموزش می دادند در تفسیر عیاشی و قمی در مورد آیه «و اتبعوا ما تتلوا الشیاطین علی ملک سلیمان» از امام باقر آمده هست: «پس همین که سلیمان از جهان رفت، ابلیس سحر را درست کرد
، آن را در طوماری پیچید و بر پشت آن طومار نوشت: این آن علمی هست که آصف بن برخیا برای سلطنت سلیمان بن داوود نوشته، و این از ذخائر گنجینه هاي علم هست، هر کس چنین و چنان بخواهد، باید چنین و چنان کند، آنگاه آن طومار را در زیر تخت سلیمان دفن کرد، سپس ایشان را به در آوردن راهنمایی کرد، بیرون آورد و برایشان خواند. درنتیجه کفار گفتند: پس اینکه سلیمان بر همۀ ما چیره گشت به خاطر داشتن چنین سحری بود، ولی مؤمنین گفتند: سلطنت سلیمان از سوی خدا بود.
مأموریت و وظیفه هاروت و ماروت آموزش سحر به مردم به منظور ایستادگى و مقابله با سحر ساحران و ابطال آن بود.
مأموریت هاروت و ماروت از زبان قرآن مجید و ائمه اطهار«علیهم السلام»
در قرآن مجید آمده هست که دو فرشته نازل شده به سوى مردم، یعنى هاروت و ماروت، به مردم سحر آموزش مى دادند، نه براى اینکه مردم از آن در جهت کارهاى خلاف و از جمله تفرقه بین زن و شوهر بهرهگیری کنند، بلکه در جهت مقابله با سحرِ شیاطین و ساحران آن را به کار بندند. «بقره «2»، آیه 102»
زجاج از حضرت على «علیه السلام» روایت مى کند که حضرت فرمودند:
هاروت و ماروت، دور شدن از سحر را به مردم یاد مى دادند، نه آمدن به سمت سحر را. «انصارى قرطبى، الجامع لأحکام القرآن، ج 2، ص 54»
امام رضا «علیه السلام» در این باره مى فرمایند:
هاروت و ماروت دو فرشته بودند که به مردم سحر آموختند تا از سحر جادوگران پرهیز کنند و آن را باطل نمایند، و به هرکس چیزى در این باره مى آموختند و به او مى گفتند: «إِنَّما نَحْنُ فِتْنَةٌ فَلا تَکْفُرْ؛« بقره«2»، آیه 102» ما، وسیله آزمایش تو هستیم، کافر نشو»، ولى گروهى با به کارگیرى چیزى که دستور داشتند از آن دورى کنند، کافر شدند و به وسیله انچه مى آموختند بین زن و شوهر جدایى مى انداختند. «شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا«علیه السلام»، ج 1، ص 556»
امام جعفر صادق «علیه السلام» و امام حسن عسکرى «علیه السلام» نیز درباره مأموریت هاروت و ماروت، فرمایشى دارند
، و دیدنی این جاست که کمترین اختلافى در این دو حدیث دیده نمى شود. در کتاب تفسیر جامع به نقل از امام جعفر صادق «علیه السلام» آمده هست که حضرت مى فرمایند: پس از نوحِ پیغمبر، سحر و عقیده و موهومات چندان شده بود. خداوند دو فرشته هاروت و ماروت را نزد پیغمبر آن زمان فرستاد که عملیات ساحران را براى او بیان نموده و ضمناً براى ابطال سحر و رد کردن حیله و نیرنگ آنها اطلاعاتى به او بدهد. پیغمبر مزبور از آن دو فرشته، تعلیماتى فرا گرفت و به امر خدا به مردم یاد داد که سحر جادوگران را شناخته و براى باطل نمودن آنها از دانستنى هایى که به دست آورده بودند، بهرهگیری کنند و به ایشان تأکید و امر شد که خودشان سحر نکنند. «سید ابراهیم بروجردى، تفسیر جامع، ج 1، ص 227»
هاروت و ماروت به اراده خدا میان مردم جهان ظاهر شدند تا نحوه ابطال سحر ساحران را به ایشان بیاموزند
مطلب بالا با اندکى تغییر به نقل از امام حسن عسکرى «علیه السلام» نیز بیان شده است. حضرت مى فرمایند:
بعد از نوح«علیه السلام» جادوگران و فریب کاران، بسیار شده بودند، لذا خداوند عزوجل دو فرشته را به سوى پیامبر آن زمان فرستاد و به آن دو مأموریت داد که سحر و چگونگى ابطال آن را به آن پیامبر بیاموزند، او نیز آن مطالب را از آن دو فرشته دریافت کرده و به فرمان خدا آن را به مردم آموخت و به آن دو دستور داد تا به این وسیله در مقابل سحر ایستادگى کرده، آن را باطل نمایند.« شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا «علیه السلام»، ج 1، ص 548»
در قرآن مجید آمده است که
دو فرشته نازل شده به سوى مردم، یعنى هاروت و ماروت، به مردم سحر آموزش مى دادند، نه براى اینکه مردم از آن در جهت کارهاى خلاف و از جمله تفرقه بین زن و شوهر بهرهگیری کنند، بلکه در جهت مقابله با سحرِ شیاطین و ساحران آن را به کار بندند.
از مطالب گفته شده چنین برمى آید که مأموریت و وظیفه هاروت و ماروت آموزش سحر به مردم به منظور ایستادگى و مقابله با سحر ساحران و ابطال آن بود.
سرانجام هاروت و ماروت چه شد؟
در هیچ یک از منابع معتبر و نیز آثار تفسیری به این نکته که سر انجام کار این دو فرشته بزرگ الهی به کجا کشید، اشاره اي نشده هست اما…
این نکته معلوم هست که آن دو فرشته بزرگ به اراده خدا در کسوت انسانی میان مردم جهان ظاهر شدند تا نحوه ابطال سحر ساحران را به ایشان بیاموزند و مردم را در مقابل تاثیر منفی جادو مسلح کنند. گرچه باید بدانیم که حضور این دو فرشته در نقش انسان، به معنای تغییر ماهیت آنها نبود که به طور کامل از حالت ملک بودن به حالت انسان بودن در آمده باشند تا بخواهیم پی گیر عاقبت شان باشیم!
بنا بر این، آنان از ملائک بودند و باید قبول کرد که بعد از تعلیم سحر و انجام ماموریتی که به آنها محول شد، به کار اصلی شان که عبادت خدای متعال هست، مشغول اند. مانند جناب جبرائیل که گاهی به صورت انسان بر پیامبر خدا«صلی الله و علیه وآله» ظاهر می شد و حضرت را از تعالیم وحی الهی با خبر می‌کرد و سپس به عالم ملکوت باز می گشت.
