آیا لاستیک های خودرو هم تاریخ انقضا مشخصی دارند ؟

به گزارش تالاب با این دیدگاه و با دقت به اهمیت تایر در ایمنی اتومبیل تصمیم گرفتیم در این شماره و شماره آینده به صورت تخصصی‌تر به بحث تایر ماشین بپردازیم تا از این طریق دانش عمومی در این اساس افزایش پیدا کند و شاید بتوان از این طریق از بروز حوادث پیش گیری کرد.

این هفته قصد داریم به تاریخ انقضای تایر بپردازیم، امری که بی‌توجهی و یا بی‌اهمیت دانستن آن بود که حادثه اتوبان قم را رقم زد.

آیا برای شما سن تایر که بر روی خودرویتان نصب میکنید مهم هست؟

اگر جوابتان منفی هست بد نیست بدانید یکی از مهمترین اصول ایمنی در زمان حرکت را نادیده گرفته‌اید، اتفاقی که ممکن هست حتی به قیمت جانتان تمام شود.

تایر تنها بخشی از ماشین هست که با جاده تماس دارد و هرگونه مشکل در آن میتواند به معنی از دست رفتن نظارت باشد. اگر هنوز هم در اهمیت تایر شک دارید بدانید بی‌توجهی به زمان انقضا تایر میتواند به اندازه فرسایش آن و یا حتی اکثر خطرناک باشد.

آیا تایر خودرو هم تاریخ انقضا دارد؟

تایر خودرو از لاستیک ساخته شده هست و لاستیک نیز ماده‌اي با طول عمر مشخص هست. تنها بعنوان یک مشابه ساده، یک کش لاستیکی و یا یک دستکش آشپزخانه را برای چند روز در آفتاب قرار دهید و پس از آن سعی کنید آن را بکشید.

نتیجه این آزمایش مشخص هست؛ لاستیک پس از چند روز خاصیت کشش خود را از دست می‌دهد و توانایی تحمل کشش را ندارد و پاره می شود.

همین اتفاق هر چند نه در زمانی چنین کوتاه برای تایر ماشین هم رخ می دهد و به همین علت هست که از دید علمی تایر ماشین نیز تاریخ انقضا مشخصی دارد. تایری که مدت زمان زیادی از ساخت آن قبل باشد، به مرور خشک میشود و تا جایی که حتی می‌توان آثار ترک‌هاي بسیار ریز را نیز بر روی آن دید.

به علاوه با بالا رفتن سن تایر به مرور لایه‌هاي رویی آن به علت خشک شدن از لایه‌هاي زیرین جدا می‌شوند تا جایی که تایر با وجود کارکرد کم، به سرعت فرسوده شده و حتی سیم‌هاي درونی تایرهای رادیال نمایان میشود. چنین تایری به شدت مستعد حادثه هست، حادثه‌اي که گرچه خبر نمی‌کند.

مدت زمان انقضا تایر چند سال هست؟

در اساس مدت زمان مجاز برای استفاده از یک تایر پس از ساخت نظرات مختلفی میان منابع گوناگون وجود دارد و مهم ترین علت آن هم وابستگی عمده دوام تایر به شرایط استفاده هست.

برخی از خودروسازان از جمله مرسدس‌بنز و نیسان، حداکثر عمر خوب تایر را از زمان ساخت شش سال می‌دانند و به دارندگان ماشین پیشنهاد میکنند از تایری با سن بیش از شش سال بر روی ماشین استفاده نکنند.

در مقابل گرچه برخی از سازندگان تایر از جمله Continental و Michelin سن خوب تایر را تا 10 سال می‌دانند اما تاکید میکنند

از سال پنجم باید هر ساله بازرسی‌هاي لازم بر روی سلامت تایر انجام شود، مدت زمانی که انجمن تولیدکنندگان تایر ژاپن هم آن را تایید کرده هست. برخی از منابع تاریخ انقضا تایر را در برترین شرایط پنج سال پس از ساخت می دانند.

در مقابل تمام اینها انجمن جهانی تولیدکنندگان تایر معتقد هست به علت نوسان بسیار عمده اوضاع تایر در مقابل شرایط گوناگون نمی توان هیچ تاریخ انقضا دقیق را برای تایر ذکر کرد.

به این ترتیب مشخص هست هیچ نهادی به طور دقیق نمی‌تواند مشخص کند یک تایر تا چه زمانی پس از ساخت همچنان قابل استفاده هست اما براساس جمع‌ بندی‌ها می‌توان گفت برای تایرهای با سطح کیفیت بالاتر از متوسط، برای رعایت مسایل ایمنی و با دقت به آن که امکان انجام بررسی‌ هاي دوره‌اي توسط متخصصین تایر همیشه فراهم نیست، تاریخ انقضا تایر حداکثر 5 سال پس از ساخت هست و پس از این زمان استفاده از تایر با ریسک همراه هست چرا که احتمال وجود آسیب‌هاي کوچک در تایر وجود دارد که میتواند خطرناک باشد.

تاریخ انقضای تایر ماشین امری جدا از میزان کارکرد آن هست به این معنی که اگر تاریخ انقضای یک تایر فرا رسیده باشد، حتی اگر تایر کارکرد کمی دارد باید برای تعویض آن اقدام کرد.

آیا توجه به تاریخ انقضا تایر برای همه لازم است؟

تایر ماشین به طور پیوسته در معرض سایش ناشی از حرکت بر جاده هست و همین سایش در نهایت تایر را فرسوده میکند.

اگر از جمله افرادی هستید که در سال چند 10 هزار کیلومتر با ماشین رانندگی میکنید احتمالاً تایر خودرویتان خیلی زودتر از تاریخ انقضای آن فرسوده می شود و شاید به نظرتان برسد نیازی به دانستن تاریخ انقضای تایر نیست

چون شما زودتر از آنکه زمان آن فرا برسد به ناچار و به علت سایش تایر آن را تعویض کرده‌اید. اما این مسأله عمده صحیح نیست و همین اشتباه میتواند برایتان گران تمام شود.

درست هست که شما زودتر از پنج سال تایر را تعویض میکنید اما این مسأله به معنی آن نیست که تایر ماشین وقتی بر روی خودروی شما نصب هست کمتر از پنج سال سن دارد!

احتمالاً کمی پیچیده به نظر می‌رسد اما واقعیت آن هست که شما تقریباً هیچ‌گاه تایری که به تازگی ساخت شده باشد را بر روی ماشین نصب نمیکنید چرا که تایرها گاهی چند ماه تا چند سال پس از ساخت در انبار شرکت و فروشگاه‌ها باقی می‌مثل و پس از آن به دست مشتریان می رسند و این مسأله به آن معنی هست که تایر خریداری شده توسط شما ممکن هست

بعنوان مثال چهار سال قبل ساخت شده باشد و به این ترتیب یک سال پس از خرید، عملاً تایر ماشین در مرز خطر قرار می گیرد بدون آنکه فرسوده شده باشد و به همین علت هست که دقت به تاریخ انقضای تایر برای همۀ مهم هست.

چگونه تاریخ تولید تایر را مشخص کنیم؟

همان‌گونه که گفتیم تاریخ انقضای تایر ماشین بسیار با اهمیت هست اما مشکل این جا هست که هیچ تولیدکننده‌اي تاریخ انقضای تایر را بر روی آن درج نمی‌کند! علت هم مشخص هست چرا که این تاریخ به عوامل زیادی بستگی دارد و تولیدکنندگان ترجیح می‌دهند بی‌علت خود را درگیر مسایل حقوقی ناشی از تعیین تاریخ مشخص انقضا برای کالایی که در معرض فرسایش و شرایط آب و هوایی گوناگون هست نکنند.

در مقابل اما «تاریخ ساخت» تایر به صورت یک کد ویژه بر روی آن درج میشود و به این ترتیب خریدار میتواند با اطمینان مشخص کند تایر در چه زمانی ساخت شده هست.

دانستن تاریخ ساخت تایر از یک سو میتواند زمان تقریبی مناسب از زمان انقضای کارکرد آن برای راننده فراهم کند اما مهم‌تر از آن، در زمان خرید تایر، مانع از خرید تایرهای تاریخ مصرف قبل شود، امری که متأسفانه در سال‌هاي جدید رواج پیدا کرده و بسیاری رانندگان هم به علت قیمت پایین این تایرها به خرید آن‌ها گرایش پیدا کرده‌اند.

بر روی تایر ماشین کدهای مختلفی درج میشود که هر یک معنی مخصوص خود را دارد و پیش از این بخش عمده‌اي از آن‌ها را در همین صفحه مرور کرده‌ایم. بخشی از این کدها نشان‌دهنده مشخصات تایر از قبیل قطر، عرض، ارتفاع دیواره، حداکثر وزن و سرعت قابل تحمل و … هست

و به صورت یک کد بر روی تایر درج میشود. در کنار این کد، تاریخ ساخت تایر نیز به صوت یک کد چهار رقمی بر روی تایر حک می شود این کد چهار رقمی نشان‌دهنده هفته و سال ساخت تایر هست و به این ترتیب می توان تاریخ ساخت تایر را به راحتی مشخص کرد.

گرچه این کد برای تایرهایی که پیش از سال 2000 ساخت شده‌اند سه رقمی خواهد بود اما کد سه رقمی به معنی آن هست که در برترین شرایط بیش از یک دهه از تاریخ ساخت تایر قبل هست و این تایر از رده خارج محسوب می شود.

در کد چهار رقمی تاریخ ساخت تایر، دو رقم نخست معرف هفته‌اي از سال هست که تایر در آن ساخت شده و دو رقم بعدی نشان‌دهنده سال ساخت هست. بعنوان مشابه اگر بر روی تایر عدد 2509 درج شده باشد تایر مورد نظر در بیست‌وپنجمین هفته از سال 2009 «09» ساخت شده هست.

با دانستن چنین اطلاعاتی به راحتی می توان تایرهایی که مدت‌ها هست در انبار باقی مانده‌اند «و به همین علت موسوم به تایرهای انباری میباشند» را از تایرهای جدید تشخیص داد و از خرید آن‌ها خودداری کرد ضمن آنکه دقت به این کد باعث میشود راننده اطلاع دقیقی از اوضاع تایر خودروی خود داشته باشد.