میدانیم کـه حدود سه چهارم کره زمین از آب پوشیده شده اسـت کـه بـه شکل های متفاوت باعث حیات موجودات زده شده اسـت اما آیا تا بـه حال بـه این فکر کرده ایید کـه این آب از کجا امده اسـت و سرآغاز آن چیست ؟ اگر شـما نیز این پرسش برایتان پیش آمده اسـت همراه ما باشید تا نگاهی بـه این پست بیندازیم.
یکی از معتبرترین فرضیههای کنونی منشأ آب کره زمین، شهاب سنگهایي بسیار قدیمی هستند کـه در زمان پیدایش منظومه شمسی شکل گرفتند، اما اکنون فرضیه دیگری مطرح شده اسـت کـه میتواند افقی جدید بـه این راز هستی بگشاید.
زمانی کـه کره زمین هنوز در حال پیدایش بود، ظاهراً آب بر روی آن وجود داشت، اما برای دانشمندان این سوال همیشه مطرح بود کـه این آب از کجا آمده اسـت؟ در چند سال گذشته تحقیقات گستردهاي دراین خصوص شکل گرفت کـه در نهایت با بررسی عده اي از قدیمی ترین شهاب سنگهای موجود، این فرضیه مطرح شد کـه آب از طریق این اجرام آسمانی بـه زمین رسیده اسـت. این فرضیه برای مدتی محتملترین پاسخ برای منشأ آب کره زمین بود تا این کـه دانشمندان فرانسوی طی یک تحقیق منحصر بفرد بـه نتایج دیگری رسیدند.
مدتهاست کـه دانشمندان بر این باور هستند کـه آب از فضا بـه زمین آمده اسـت و این فرآیند در همان زمان تشکیل سیاره ما رخ داده اسـت. قبل از تشکیل زمین، تودهی بزرگی از گاز و گرد و غباربه دور خورشید جوان گردش میکرد کـه «دیسک پیشسیارهاي» نام دارد.
ذرات درون دیسک، بـه تدریج تودهاي بزرگ و بزرگ تر را شکل دادند کـه سرانجام بـه «خرده سیارات» و بعداً بـه سیاراتی مانند کره زمین بدل شدند. بـه عبارت دیگر، در طی این فرآیند تعداد بیشماری از اجرام آسمانی بـه سیاره در حال تشکیل زمین برخورد کردند کـه بـه بارور برخی دانشمندان حامل آب نیز بودند.
پژوهشگران با بررسی ترکیب ایزوتوپهای هیدروژن موجود در ۵ شهاب سنگ سیارهاي باستانی بـه نام «وستا» بـه این نتیجه رسیده بودند. وستا سیارکی بود کـه حدود ۶ /۴ میلیارد سال پیش درست در همان جایی کـه کره زمین بـه وجود آمد، قرار داشته اسـت. پژوهشگران تناسب ایزوتوپی هیدروژن عادی با هیدروژن سنگین یا دوتریوم «آب سنگین» را هم دراین ۵ شهابسنگ، هم در شهابسنگهای بزرگ اولیه «Chondrites» کـه متعلق بـه فاز اولیه پیدایش کهکشان بودهاند و هم در آب معمولی بر روی کره زمین بررسی کردند. آنها بـه این نتیجه رسیدند کـه بین این سه مورد تشابه وجوددارد. بـه نظر می رسد کـه کره زمین و همچنین شهابسنگها آب خودرا از شهابسنگهای قدیمی گرفتهاند.
اگر چه این فرضهاي جالب توجه برای منشأ آب کره زمین بود، ولی این دانشمندان هنوز بـه قطعیت نمیتوانستند ثابت کنند کـه آب زمین از سیاره وستا آمده، اما همان گونه تأکید میکردند کـه یک جرم کیهانی مشابه وستا بـه لحاظ قدمت و ترکیب ممکن اسـت موجب این رویداد شده باشد. اندکی بعد این تصور نیز بیشتر رنگ باخت و نمونه برداریهای جدید فضاپیمای رُزتا از یک دنباله دار نیز تأیید کرد کـه حداکثر تا ۱۰ درصد آب زمین میتوانسته از یک ستاره دنبالهدار سرچشمه گرفته باشد.
اکنون محققانی از مرکز ملی پژوهشهای علمی فرانسه CNRS، دانشگاه پاریس-ساکلی، کمیسیون انرژیهای جای گزین و انرژی اتمی فرانسه «CEA» و دانشگاه پاو UPPA، با حمایت موزه ملی تاریخ طبیعی فرانسه «MNHN»؛ دنباله ترکیب ایزوتوپی آب را تا ابتدای منظومه شمسی، در نواحی داخلی کـه زمین و سایر سیارات زمینی در آن شکل گرفته اند، دنبال کرده اند. آنها اینکار رابا تجزیه و تحلیل یکی از قدیمی ترین شهابسنگهای منظومه شمسی، با استفاده از روشی نوآورانه کـه فقط برای مطالعه آنها ایجاد شده بود، انجام دادند. با استفاده از این شهاب سنگ، دانشمندان توانستند دادههای آنرا برای نخستین بار بـه طور مستقیم اندازه گیری کنند.
دادههای آنها نشان می دهد کـه دو مخزن گاز در طول ۲۰۰۰۰۰ سال اول منظومه شمسی ما وجود داشته اسـت، یعنی حتی قبل از تشکیل نخستین جنینهای سیاره اي. یکی از این مخازن شامل گاز خورشیدی بود کـه تمام مواد منظومه شمسی ما ازآن سرچشمه میگرفت.
دومین مخزن گاز با بخار آب غنی شده بود کـه قبلاً علائم ایزوتوپی آب زمینی را آشکار ساخته بود کـه در اثر هجوم عظیم آب بین ستارهاي در نواحی داغ داخلی منظومه شمسی، پس از فروپاشی پوشش بین ستارهاي و تشکیل دیسک پیش سیارهاي ایجاد شد.
وجود اولیه این گاز با ترکیب ایزوتوپی مشابه زمین نشان میدهد کـه آب زمین قبل از تجمع نخستین بلوکهای تشکیل دهنده سیاره ما، در آنجا وجود داشته اسـت. این بدان معناست آبی کـه بعدها آب سیاره ما را تشکیل داد، حتی پیش از تشکیل زمین در همان اطراف وجود داشت ودر همان فرآیند تشکیل سیاره بدان راه یافت؛ بنابر این آبی کـه از طریق شهاب سنگها یا دنباله دارها بـه زمین رسیده اسـت نباید چندان قابل اعتنا باشد و بـه نظر می رسد کـه زمین از همان ابتدای تشکیل خود، آب را نیز بـه همراه داشته اسـت. نتایج این یافتهها در نشریه معتبر Nature Astronomy منتشر شده اسـت.
آب ماده اي فراوان در کره زمین اسـت. بـه شکل های مختلفی هم چون دریا ؛ باران ؛ رودخانه و… دیده میشود. آب در چرخه خود ؛ مرتباً از حالتی بـه حالت دیگر تبدیل می شود، اما از بین نمی رود. هرگونه حیات محتاج آب می باشد. انسانها از آب آشامیدنی استفاده میکنند، یعنی آبی کـه کیفیت آن مناسب سوخت و ساز بدن باشد.
با رشد جمعیت، منابع آب طبیعی در حال تمام شدن هستند و این مسئله ؛ سبب نگرانی تعداد زیادی از دولتها در سراسر دنیا شده اسـت. گاهی به دلیل مشکلات کمبود آب ؛ این ماده را جیره بندی میکنند تا مصرف آنرا تعدیل نمایند.
آب نوعی ماده مرکب اسـت کـه از دو عنصر اکسیژن و هیدروژن ساخته شده اسـت. آب را جزو دسته مخلوطها طبقهبندی نمیکنند، چون خواص آب نه بـه خواص هیدروژن شبیه اسـت و نه بـه خواص اکسیژن. از ترکیب دو اتم هیدروژن و یک اتم اکسیژن، یک مولکول آب بوجود می آید. یک قطره آب دارای تعداد بیشماری مولکول آب میباشد.
معادله شیمیایی واکنش بین هیدروژن و اکسیژن چگونه اسـت؟
هر مولکول آب دارای یک ناحیه مثبت و یک ناحیه منفی اسـت کـه این دو ناحیه در دو طرف مولکول آب واقع شدهاند. شیمیدانها با کمک شواهد بـه این نتیجه رسیدهاند کـه مولکول آب شکل خطی ندارد، یعنی بـه این صورت نیست کـه دو اتم هیدروژن بهصورت خطی در دو طرف یک اتم اکسیژن قرار گرفته باشند «HــOــH». بلکه مولکول آب حالت خمیده اي دارد کـه اتم های هیدروژن در سر مثبت مولکول و اتم های اکسیژن در سر منفی مولکول آب تجمع پیدا نموده اند.
آب در اشکال متفاوتی بر روی زمین یافت می شود. تنها ماده اي اسـت کـه در طبیعت بـه هر سه حالت جامد، مایع و گاز وجوددارد. ابرها در آسمان، موج دریا، کوه یخی، توده های یخی در دل کوه ها و منابع آبی زیرزمینی تنها چند شکل از آب میباشند. طی اعمال تبخیر، میعان، انجماد و ذوب، آب مرتباً از حالتی بـه حالت دیگر تبدیل می شود. این پدیده تبدیل آب را چرخه بزرگ آب مینامند.
از آنجا کـه بارندگی در صنعت کشاورزی و همچنین برای خود بشر بسیار با اهمیت اسـت، بـه اشکال مختلف بارندگی نام های بـه خصوصی اطلاق می شود. بارندگی طبق معمولً بهصورت باران اسـت. دیگر اشکال آن، تگرگ،برف، مه و شبنم میباشند. همچنین، از برخورد نور با قطرات باران، رنگین کمان پدید می آید.
آبهای روی سطح زمین، نقش های مهمی ایفا می کنند؛ رودخانهها آب مورد نیاز کشاورزی را فراهم میکنند و دریاها هم وسیله اي برای تجارت و مبادله کالاها محسوب می شوند. توده های یخی و آبشارها هم از دیگر اشکال آب هستند. فرسایش بـه وسیله ی آب، نقش مهمی در شکل محیط زیست ایفا میکند.
بـه علاوه، دره ها و دلتاهای حاصل از رسوبات رودخانهها، محلی برای سکنی گزیدن انسانها بوده اسـت. آب بـه داخل زمین هم نفوذ می کند و آبهای زیرزمینی را ایجاد می کند. آبهای زیرزمینی را می توان با کندن چاه یا قنات استخراج نمود. البته آب های زیرزمینی بـه شکل چشمه یا چشمه آب گرم هم بـه سطح زمین می آیند.
آب املاح و موادمعدنی مختلفی دارد کـه بر حسب آن مواد، طعم و مزه اش بسیار تفاوت میکند. البته ما انسانها ؛ خود ؛ قادریم کـه آشامیدنی بودن آبی را محاسبه کنیم؛ مثلا از آب شور دریا و یا آبهای بدبوی باتلاق ها استفاده نمی کنیم. بلکه آبی مینوشیم کـه سالم بوده و مناسب نیازهای بدنمان باشد.
۱- آفرينش تمام موجودات زنده از آب: «وَاللَّهُ خَلَقَ كُلَّ دَابَّةٍ مِن مَّاء…»«نور/۴۵».
۲- حيات موجودات زنده از آب: «وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَاء كُلَّ شَیْءٍ حَیٍّ أَفَلَا یُؤْمِنُونَ»«انبياء/۳۰».
۳- حيات زمين از آب باران: «وَاللّهُ أَنزَلَ مِنَ الْسَّمَاء مَاء فَأَحْیَا بِهِ الأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا»«نحل/۶۵».
۴- رويش گياهان از آب باران: «وَهُوَ الَّذِی أَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ نَبَاتَ كُلِّ شَیْءٍ»«انعام/۹۹».
۵- سبزي زمين از آب باران: «أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنزَلَ مِنَ السَّمَاء مَاء فَتُصْبِحُ الْأَرْضُ مُخْضَرَّةً إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٌ»«حجّ/۶۳».
۶- جريان رودخانهها از آب باران: «أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنزَلَ مِنَ السَّمَاء مَاء فَسَلَكَهُ یَنَابِيعَ فِی الْأَرْضِ»«زمر/۲۱».
۷- جوشيدن چشمهها: «وَفَجَّرْنَا الْأَرْضَ عُیُونًا فَالْتَقَى الْمَاء عَلَى أَمْرٍ قَدْ قُدِرَ»«قمر/۱۲».
۸- ميوههای رنگارنگ: «أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنزَلَ مِنَ السَّمَاء مَاء فَأَخْرَجْنَا بِهِ ثَمَرَاتٍ مُّخْتَلِفًا أَلْوَآنُهَا وَمِنَ الْجِبَالِ جُدَدٌ بِيضٌ وَحُمْرٌ مُّخْتَلِفٌ أَلْوَآنُهَا»«فاطر/۲۷».
۹- وسيله پاكي و طهارت: «وَأَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاء مَاء طَهُورًا»«فرقان/۴۸».
۱۰- نوشيدني گوارا: «لَأَسْقَیْنَاهُم مَّاء غَدَقًا»«جنّ/۱۶»- « وَجَعَلْنَا فِيهَا رَوَاسِیَ شَامِخَاتٍ وَأَسْقَیْنَاكُم مَّاء فُرَاتًا»«مرسلات/۲۷».
۱۱- آب مبارك و بابركت: «وَنَزَّلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً مُّبَارَكًا»«ق/۹».
۱۲- نزول آب بـه اندازه وسعت رودها: «أَنزَلَ مِنَ السَّمَاء مَاء فَسَالَتْ أَوْدِیَةٌ بِقَدَرِهَا»«رعد/۱۷».
منبع : https://www.talab.org