جاذبه های گردشگری و دیدنی شهر کلات نادری
مکان های دیدنی کلات نادری
کلات نادری یکی از شهرهای خوش آب و هوای ایران هست که در نزدیکی هاي مشهد وجود دارد و زادگاه نادر شاه نیز میباشد .
به گزارش تالاب کلات یکی از شهرهای تاریخی و زیبای خراسان می باشد بناهای خوشگل و تاریخی در کلات وجود دارد کوههای بلندی این شهر باستانی و کهن را احاطه کرده هست
این کوه ها به این شهر زیبای خاصی داده هست قصری دراین شهر وجود دارد که نادر شاه آن را ساخته هست کوه، رود، دشت، دره، باغ، شالیزار، کرد، ترک، فارس، معماری ایران، هنر هندوستان، اسطوره، تاریخ…؛ اینها همۀ با هم در جایی جمع شده‌اند که در قیاس با این سرزمین پهناور، یک وجب جا اکثر نیست: کلات
اما همین یک وجب جا آنقدر زیباست که فردوسی بزرگ در وصفش میگوید:
همان به که سوی کلات و چرم/ برانیم و خانه کنیم از میم
چپ و راست آباد و آب روان / بیابان چه جوییم و رنج روان
این یک وجب جا، همان دژ نفوذ ناپذیری هست که تیمور گورکانی 14 بار به فتح آن کوشید و ناکام ماند و همان قلعه امنی هست که نادرشاه افشار خزاین به غنیمت آورده از هند را درونش مخفی تولید.
با این حال، از آن 24 میلیون زائر و مسافری که هرسال به خراسان می روند، کمتر کسی به سوی کلات راه کج می کند ؛ این راه از شمال مشهد آغاز می شود و پس از عبور از روستای پاژ « زادگاه فردوسی» 145 کیلومتر آن سو‌تر به کلات می رسد و پس از کلات، زمینی نیست که از خاکش عطر ایران به مشام برسد؛ آن سو‌تر هرچه هست خانه همسایه هست: ترکمنستان.
راه مشهد به کلات، مدام چهره عوض میکند. گاه تو را بر ستیغ کوه میبرد و گاه به ژرفای دره ؛ گاه خشکی تپه ماهورها را پیش رویت می گذارد و گاه از میان درختان انبوه گذرت می دهد ؛ گاه آبی آسمان را در آیینه شالیزار قاب میگیرد و گاه… .
اصلا جاده مشهد به کلات راه رسیدن نیست، خود مقصدی هست برای رفتن. این را اگر آن 24 میلیون مسافر ندانند، مشهدی‌ها مفید می دانند و از همین رو اگر روز تعطیل و فراغتی پیدا کنند، راه کلات را در پیش می گیرند.
کلات را کوه‌هاي بلند در بین گرفته‌اند و راه‌هاي طبیعی ورود به شهر که محلی‌ها به آن دربند می گویند، سخت و صعب العبور میباشند. یکی که از همۀ فراخ‌تر هست، دربند ارغونشاه نام دارد و آن را رودخانه‌اي به نام ژرف رود از میان کوه‌ها گشوده هست.
ژرف رود از جنوب غربی وارد کلات میشود و پس از پیمودن طول شهر، از زاویه‌اي مخالف به کشور ترکمنستان میرود. در دهه‌هاي جدید، تونلی در کنار دربند ارغونشاه ساخته‌اند که راه ورود به شهر را کوتاه‌تر و آسان‌تر کرده هست.
اما مردمان کلات نیز برای خود حکایتی شنیدنی دارند. البته کلات از قدیم‌الایام جای آبادی بوده هست، اما آبادی خود در سه سده جدید را وامدار نادرشاه افشار هست. هم از این روست که کلات را کلات نادری لقب داده‌اند.
نادر این دژ طبیعی را برای نگاهداری غنایمی که از فتح هندوستان آورده بود، برگزید و جماعتی از سپاهیانش را مأمور حفاظت از آن تولید.
چون سپاهیان او مخلوطی از فارس‌ها و ترک‌ها و کردها بودند، لاجرم کلاتی‌هاي امروز که بازماندگان همان‌هایند، به این سه قوم نسب میرسانند و در شهر کوچک خویش به سه زبان با یکدیگر سخن میگویند. بیشترشان کشاورزی و باغداری می کنند و زنانشان در قالی‌بافی مهارت بسیار دارند.
مهمترین یادگار نادر در کلات، کاخی هست به نام قصر خورشید. این قصر در بین باغی بزرگ به شیوه باغ‌هاي ایرانی بنا شده، اما ساختمانش تلفیقی هست از معماری ایران و هندوستان ؛ چرا که نادر اضافه بر سیم و زر و جواهر، هنرمندان زیادی را از هند به ایران آورد و زبده‌ترینشان را به آرایش قصر خورشید واداشت.
پس اگر حالا بر سنگ‌هاي نمای بیرونی قصر، نقش میوه‌هایي چون موز و آناناس را میبینیم، نباید گمان کنیم که 300 سال پیش اجدادمان چنین میوه‌هایي را می‌شناخته اند و می‌خورده اند. اینها هنر دست هندوانی هست که به اقلیم و سرزمینی دیگر تعلق داشتند.
مکان های تفریحی کلات
قصر خورشید، ساختمانی هست سه طبقه ؛ طبقه زیرین که همان زیرزمین باشد جایی هست مخوف و تاریک که گفته‌اند یا جای نگاهداری بخشی از خزاین نادر بوده یا زندانی برای مغضوبین درگاه. اما حالا به همت سازمان میراث فرهنگی خراسان، نمایشگاهی هست که مراحل بازسازی قصر خورشید در سال‌هاي جدید را به عکس می کشد.
طبقه دوم یا هم کف، تالاری بزرگ در بین دارد و اتاق‌هایي در پیرامون. تالار با تزییناتی به شیوه بناهای صفوی آراسته و طلا کاری شده هست و چون دورادور دیوار آن کتیبه‌اي حاوی سوره نبأ با تاریخ مرگ نادر « 1160 ه.ق » به چشم می آید، بعضی چنین نتیجه گرفته‌اند که نادر قصر خورشید را به عنوان آرامگاه خویش بنا کرده بود. «آرامگاه کنونی او در مرکز شهر مشهد قرا دارد.»
طبقه سوم نیز گنبد استوانه‌اي بزرگی هست که از 66 نیم ستون سنگی تشکیل یافته بدین سبب در تمام بناهای تاریخی ایران یکتا و بی‌همتا ست. از کنار این گنبد مدور می توان باغ زیبای پیرامون قصر و نمای عمومی شهر کلات را تماشا کرد.
در بین این منظره دلفریب، آن چه بیش از همۀ جلب دقت میکند، گنبد فیروزه‌اي رنگ مسجدی هست که درست در محور قصر خورشید و چشم در چشم آن جای گرفته هست. مسجد به صفت گنبد زیبایش کبود گنبد خوانده میشود.
یادگاری هست از دوره سلجوقیان « سده پنجم و ششم هجری » و شاهدی هست بر اهمیت و آبادانی کلات در آن روزگار. این مسجد بعدها، یکبار در زمان نادرشاه و یکبار در زمان فتحعلیشاه قاجار مرمت شد و امروز زیر گنبد بلند خویش، جسم پاک شهیدان کلات را درآغوش کشیده هست.
بعد از این دو بنای فاخر، سومین اثر تاریخی بزرگ در کلات، بند نادری هست که البته نام خویش را مانند خیلی از داشته‌هاي کلات از فاتح هندوستان گرفته، اما احتمالا او فقط مرمتگرش بوده، نه سازنده‌اش.
مکان های زیبای کلات نادری
بند نادری با 70 متر ارتفاع و عرضی متغیر بین 7 تا 12 متر، روی ژرف رود بنا شده هست و طبق شواهد موجود ممکن هست در دوره ایلخانان مغول « سده هفتم و هشتم هجری » از سنگ و آجر و ساروج ساخته شده باشد.
غیر از اینها باید از برج و باروی کلات نام برد که پیش از دوره نادروجود داشته و به دستور او تجدید ساختمان شده هست.
پایین برج و بارو و مشرف به دربند ارغونشاه کتیبه‌اي ناتمام به زبان ترکی وجود دارد که از صفات داشته و نداشته نادر میگوید. در روستای خشت در 13 کیلومتری کلات نیز استحکامات و آب انبارهای روستای خشت خودنمایی می کنند که باز از دوره نادر باقی مانده اند.
اثر دیگر، یک رشته لوله سنگی هست که آب شیرین نهر قره سو را از 12 کیلومتری کلات به شهر می‌آورده هست و حالا جز تکه‌هایي از آن باقی نیست. هوش سرشاری نمیخواهد که آدم حدس بزند این یکی هم از روزگار نادر به جا مانده هست.
به این ها باید بقایای قلعه فرود در روستای گرو در یک کیلومتری شمال غربی کلات را افزود که عمرش به دوره پیش از اسلام می رسد و شاید جایگاه فرود افسانه‌اي در شاهنامه فردوسی بوده هست.
اینها جملگی در طبیعت زیبایی قرار دارند که وصفش نه گفتنی هست نه شنیدنی، بلکه جالب هست. حالا اگر میخواهید به کلات بروید، باید بدانید که نه در زمستان می توان رفت که جاده پربرف و شهر سرد و سوزان هست و نه در هفته‌هایي از پاییز که باران‌هاي سیل آسا مشهور به هفته بار حتی کلاتی‌ها را در خانه حبس می کند.
بهار و تابستان برترین هنگام برای دیدار کلات هست و اگر خودروی شخصی ندارید، اتوبوس و سواری در میدان بار نوغان در شمال شهر مشهد، شما را به مقصد میرساند. با اتوبوس 3 تا 4 ساعت راه هست و با سواری 2 تا 3 ساعت.
این یک وجب جا، درست روی پشت این گربه بزرگ و دوست داشتنی، مینیاتوری هست از همۀ زیبایی‌هاي سرزمین پهناورمان ایران.
