زیباترین صنایع و هنرهای دستی شهر بروجرد
منطقه بروجرد با توجه به اشتغال بیشتر مردم در دامداری، غنای خاصی در زمینه نخ و پشم داشته است که این موضوع باعث گرایش افراد به سمت هنردستی شده است. البته با توسعه زندگی شهرنشینی، این صنایع هنوز خریداران خاص خود را دارند و هنوز گلیم و جاجیم در ابعاد کوچک زینت‌بخش دیوارها و طاقچه‌ها هستند. ما در این قسمت از مجله تالاب به گلچینی از صنایع دستی بروجرد پرداخته ایم.
سوغات و صنایع دستی بروجرد
سوغات بروجرد که شهری کوهستانی با آب و هوایی متفاوت و قدمتی حدود 2000 ساله است بسیار جذاب و تماشایی به نظر می‌رسد. بروجرد زیبا یکی از دیدنی‌ترین شهرهای استان لرستان به شمار می‌رود. همان طور که اشاره شد قدمت این شهر به اندازۀ قرن‌ها است اما دوران طلایی و رونق و اهمیت این شهر تا همین سال‌های 1242 ادامه داشته است.
البته در حال حاضر نیز شهر بروجرد همچون خورشیدی تابان در غرب ایران زمین می‌درخشد و قلب‌های بسیاری را تسخیر خود کرده ؛ اما تا سال 1242 این شهر مرکز دو استان لرستان و خوزستان به شمار می‌آمده و به همین دلیل از لحاظ سیاسی موقعیتی محوری و اهمیتی قابل توجهی داشته است.
با این حال برخی از شهرها همچنان هنرهای ناب و منحصر به فردی دارند که برای خودشان نگه داشته‌اند و در شهرهای زیادی به چشم دیده نمی‌شوند. می‌خواهم بگویم برای تهیۀ بعضی از آثار دستی یا هنرهای محلی چاره‌ای نخواهید داشت جز اینکه مهمان همان شهر و دیار باشید. بروجرد زیبا یکی از همین شهرها است.
این شهر اصیل صنایع دستی و آثار هنری مخصوص به خودش را دارد که برای تماشا یا تهیۀ آنها حتماً و حتماً باید مهمان همین شهر باشید.
مطالب مشابه: صنایع دستی ایل شاهسون
هنرور شوسازی یکی از صنایع دستی معروف بروجرد
یکی از صنایع دستی معروف در شهرستان بروجرد، هنر ورشوسازی است که به عنوان یکی از نمادهای برجسته این منطقه شناخته می‌شود. ورشوسازی در بروجرد به عنوان یکی از صنایع دستی پرطرفدار و مشهور در ایران و سرتاسر جهان شناخته می‌شود. این هنر، به عنوان یک صنعت دستی معروف و با ارزش، جا افتاده و در صنایع دستی کشورهای دیگر نیز مورد توجه قرار گرفته است.
در اوایل دوره قاجار، هنر ورشوسازی در بروجرد به اوج محبوبیت خود رسید و به یکی از صنایع دستی برجسته و معتبر این منطقه تبدیل شد. وسایل ورشو شده از جمله سماور، بشقاب، سینی، گلاب پاش و سایر اشیاء زینتی و کاربردی می‌باشند که با دقت و هنر زیادی ساخته می‌شوند.
مواد اولیه مورد استفاده برای ساخت ورشوهای بروجرد، از کشورهای آلمان و لهستان وارد ایران می‌شوند. این مواد با کیفیت بالا و خصوصیات مناسب، به هنرمندان و صنعتگران ورشو در بروجرد امکان می‌دهند تا آثاری زیبا و با کیفیت تولید کنند. بنابراین، اگر به دنبال خرید سوغات و صنایع دستی منحصر به فرد بروجرد هستید، وسایل ورشو شده گزینه‌ای جذاب و خاص برای شما خواهد بود.
روسری گلوانی بروجرد
تره و گلوانی از جمله سوغات‌ها و صنایع دستی بروجرد هستند که به نماد فرهنگ و سنت این منطقه تبدیل شده‌اند. تره که به نام دیگر تره ساوه نیز شناخته می‌شود، به یک نوع روسری یا چارقدی اشاره دارد که زنان لرستان از آن به عنوان یک لباس سنتی استفاده می‌کنند. این تره‌ها نه تنها به عنوان یک لباس محلی شناخته می‌شوند بلکه به عنوان یکی از سوغات‌های محبوب بروجرد نیز جلب توجه کرده‌اند.
تره به عنوان یکی از گزینه‌های مناسب برای خریداری به عنوان سوغاتی برای عزیزان در نظر گرفته می‌شود. در مراسمات و رویدادهای خاص مانند عروسی‌ها، زنان این منطقه از گلوانی استفاده می‌کنند. گلوانی به عنوان یک روسری زیبا و خاص برای زنان در این مراسمات به کار می‌رود.
رنگ‌های گلوانی برای زنان با توجه به سن و سلیقه آنها متفاوت است. زنان مسن اغلب از گلوانی با رنگ‌های تیره استفاده می‌کنند که با طرح‌های ساده‌تری همراه هستند. این ترکیبات از طرح و رنگ باعث می‌شود گلوانی به عنوان یک عنصر زینتی و سنتی مورد توجه باشد.
لازم به ذکر است که روسری گلوانی به عنوان یکی از میراث‌های فرهنگی و تاریخی قوم لر، در فهرست ثبت ملی قرار دارد و این نشان از اهمیت و ارزش فرهنگی این هنر محسوب می‌شود.
گیوه بافی بروجرد
گیوه یکی از مهمترین و محبوب‌ترین سوغات و صنایع دستی بروجرد است که در تاریخ و فرهنگ این منطقه جایگاه ویژه‌ای دارد. این محصول در گذشته به عنوان یکی از کفش‌های محبوب در میان مردم بروجرد شناخته می‌شد و امروزه نیز اغلب افراد محلی از آن استفاده می‌کنند. گیوه انواع مختلفی دارد و یکی از نمونه‌های با کیفیت ترین گیوه‌ها، گیوه آژیه نام دارد که در شهر لرستان تولید می‌شود.
گیوه‌های تولید شده در بروجرد با دقت و هنر زیادی ساخته می‌شوند. از مواد با کیفیت برای ساخت آنها استفاده می‌شود تا کیفیت بالا و دوام مناسبی را به این محصولات ببخشد. گیوه آژیه به عنوان یک نماینده از تاریخ و فرهنگ لرستان، جذابیت خاصی دارد و به عنوان یک سوغات محبوب به توریست‌ها هدیه داده می‌شود.
گیوه آژیه با طراحی‌ها و نقوش متنوعی که بر روی آن اجرا می‌شود، به یکی از علائم ممیز صنایع دستی بروجرد تبدیل شده است. این کفش‌های سنتی نه تنها راحتی در پوشیدن را فراهم می‌کنند بلکه به عنوان یک اثر هنری نیز شناخته می‌شوند و به عنوان یک پیشنهاد مناسب برای خریداری یا هدیه دادن به علاقه‌مندان به هنر و فرهنگ محلی بروجرد مطرح است.
مطالب مشابه: سوغات گیلان (آشنایی با صنایع دستی گیلان)
ظروف مسی صنایع دستی بروجرد
ظروف مسی از جمله سوغات و صنایع دستی بروجرد هستند که به عنوان یکی از نمادهای هنر مسگری این منطقه شناخته می‌شوند. هنر مسگری به عنوان یک حرفه مهم در بروجرد وارد بازار شده است و امروزه مسگران در بازارهای سنتی شهر حضور دارند. این صنعت دستی با تکنیک‌ها و طرح‌های خاص خود، ظروف مسی زیبا و کاربردی تولید می‌کند.
ظروف مسی به دلیل ویژگی‌های خاص مس، از جمله خواص ضد باکتری و مقاومت در برابر زنگ زدگی، در حفظ سلامت افراد نقش مهمی ایفا می‌کنند. این ظروف علاوه بر کاربری در آشپزخانه به عنوان ظروف پخت و پز، به عنوان یک هدیه زیبا و ماندگار نیز مورد توجه قرار می‌گیرند.
اگر به دنبال خرید سوغاتی خاص و با ارزشی از بروجرد هستید، می‌توانید ظروف زینتی مسی را در نظر بگیرید. این ظروف با طرح‌ها و نقوش متنوعی که بر روی آنها اجرا می‌شود، به عنوان یکی از نمادهای هنری بروجرد به شمار می‌آیند.
هنر منبت کاری بروجرد
در بروجرد، هنر منبت کاری به ویژه در تولید محصولات چوبی به اوج خود رسیده است. آثار زیبا و منحصر به فردی که از منبت کاری حاصل می‌شوند، در فروشگاه‌های مختلف شهر موجودند. از جمله این محصولات، خراطی و تراش چوب و به خصوص قلیان‌های چوبی بروجرد می‌باشند.
این قلیان‌ها با استفاده از چوب گردو ساخته می‌شوند و با زیرقلیانهای شیشه‌ای با نقش‌های شاهان قاجار و آتشگاه‌های سرامیک زیبا تزئین شده‌اند، که می‌توانند گزینه‌ی خوب و ارزانی برای هدیه و سوغات باشند.
در ضمن، صنایع دستی بروجرد شامل محصولاتی نظیر دیزیهای گلی، جارو، ظروف مسی و… نیز می‌شود که همگی از دقت و هنر دستان ماهران بروجرد به وجود آمده و می‌توانند به عنوان هدیه‌های خاص و زیبا مورد استفاده قرار گیرند.
نمدمالی یکی از حرفه‌های سنتی و زیبای شهر بروجرد
نمدمالی یکی از حرفه‌های سنتی و زیبای شهر بروجرد است که به تولید محصولات متنوعی از جمله کلاه‌های نمدی، شولای چوپانی، و زیراندازهای نمدی مشغول است. این محصولات از طراحی‌ها و زیبایی‌های خاصی برخوردارند. کلاه‌ها و زیراندازهای نمدین، با استفاده از هنر نمدمالان بروجرد، امروزه نیز به عنوان قطعات مورد علاقه روستاییان و عشایر لر و بختیاری به شمار می‌روند و جزء لوازم تزیینی با ذوق و شیک محسوب می‌شوند.
جاجیم بافی در شهر بروجرد
جاجیم در شهر بروجرد با نام ماشته شناخته می‌شود. کارگاه‌های ماشته‌بافی سنتی در این شهر، با بهره‌گیری از پشم و رنگ‌های طبیعی، به بافت جاجیم مشغولند. مشتریان اصلی این جاجیم‌ها بیشتر عشایر کوچرو لر و بختیاری لرستان و استانهای همجوار هستند که در فصول مختلف سال برای خریدهای عمده به شهر بروجرد مراجعه می‌کنند.
جاجیم به عنوان زیرانداز یا رختخواب پیچ مورد استفاده قرار می‌گیرد، و عروس‌های ایلات لر آن را به عنوان یکی از اجزای اصلی جهیزیه خود می‌اندازند. جاجیم بروجرد دارای نقش‌های هندسی مربع و مستطیلی با رنگ‌های قرمز، مشکی و سفید است که این الگوها زیبا در آن به چشم می‌خورد.
فرش‌های بروجرد
فرش‌های بروجرد عمدتاً به اندازه یک تا دو ذرعی بوده و از نظر محکمی بسیار قوی هستند. طرح‌های فرش بروجرد، بافت فرش لری را کمی متفاوت کرده و بیشتر به فرش‌های نهاوند، ملایر و همدان نزدیک است.
این فرش‌ها به صورت کاملاً با استفاده از پشم محلی و استفاده از رنگ‌های طبیعی بافته می‌شوند و دارای کیفیت بسیار بالایی هستند. شهر بروجرد به عنوان مرکز تجارت فرش، هم در داخل کشور و هم در بازارهای بین‌المللی، شناخته می‌شود.
گلیم‌های بروجرد
گلیم‌های بروجرد همانند فرش‌های آن، از زیبایی خاصی برخوردارند و می‌توانند زینت‌بخش فضاهای مختلف شما باشند. در بروجرد، گلیم را گاهی زیلو نیز می‌نامند، اما زیلو منحصر به گلیم نیست و می‌تواند هر زیرانداز دیگری را نیز شامل شود. ممکن است اصطلاح “زیر رو” اصل کلمه باشد و به معنای زیرانداز باشد.
حرمی بافی بروجرد
حرمی بافی یا ارامی نام یکی از دست‌بافته‌های منحصر به فرد استان لرستان است که در شهرستان بروجرد با استقبال بسیاری مواجه است. در گذشته، این دست‌بافت از تار و پود پشمی بافته می‌شد، اما امروزه از نخ‌های پنبه‌ای نیز استفاده می‌شود تا بافتهای زیبا و متنوعی به وجود آید.
مطالب مشابه: 20 خرداد روز جهانی صنایع دستی | پیام تبریک روز صنایع دستی
در پایان
این حرفه‌ها در گذشته به حدی شهرت داشته‌اند که هم‌اکنون در بازار قدیمی شهرستان بروجرد، راسته، بازارچه و کوچه‌هایی به نام این مشاغل وجود دارد.
