چه چیزی باعث ایجاد کیست های مختلف در بدن می شود؟
کیست یک پاکت کیسه مانند از بافت غشایی اسـت کـه حاوی مایع، هوا یا مواد دیگر اسـت. کیست ها می توانند تقریبا در هر جایی ازبدن یا زیر پوست شـما رشد کنند. کیست ها انواع مختلفی دارند. اکثر کیست ها خوش خیم یا غیرسرطانی هستند. این کـه کیست نیاز بـه درمان دارد یا نه بـه عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
نوع کیست
محل کیست
اگر کیست باعث درد یا ناراحتی می شود
آیا کیست ملتهب یا عفونی اسـت
انواع کیست چیست؟
کیست ها بسته بـه نوع و محل خود می توانند از نظر ظاهری متفاوت باشند. در این جا چند نوع کیست وجوددارد.
1. کیست اپیدرموئید
کیست اپیدرموئید یک کیست خوش خیم کوچک با رشد آهسته اسـت کـه بیشتر روی صورت، سر، گردن، پشت یا اندام تناسلی دیده می شود. طبق معمولً بـه دلیل تجمع کراتین در زیر پوست ایجاد می شود. بـه نظر می‌رسد یک برآمدگی بـه رنگ پوست، برنزه یا زرد رنگ پر از مواد ضخیم اسـت. اگر ملتهب یا عفونی باشد ممکن اسـت متورم، قرمز یا دردناک شود.
2. کیست سباسه
کیست سباسه روی صورت، گردن یا بالاتنه دیده می شود. طبق معمولً در اثر ضربه یا آسیب بـه غدد چربی مانند بریدگی یا زخم هاي جراحی ایجاد می شود. کیست بزرگ ممکن اسـت باعث فشار و درد شود. غیر سرطانی اسـت و بسیار کند رشد میکند.
3. کیست سینه
بیشتر توده هاي سینه «مانند کیست» غیر سرطانی هستند، اما دلایل احتمالی زیادی برای ایجاد توده در سینه وجوددارد. بـه جای انجام خودآزمایی سینه، مهم اسـت کـه با احساس معمول سینه هاي خود آشنا باشید تا از تغییرات آگاه باشید. بـه این ترتیب، احتمالاً فوراً متوجه تغییرات خواهید شد. اگر:
یک توده جدید کشف می‌کنید
یک ناحیه از سینه شـما بـه طور محسوسی با بقیه متفاوت اسـت
یک توده تغییر میکند یا بزرگ تر می شود
متوجه ترشحات غیرمنتظره از نوک پستان میشوید
شـما یک نوک پستان معکوس دارید و همیشه معکوس نبوده اسـت
4. کیست گانگلیون
کیست گانگلیون یک توده بافت گرد و پر از ژل اسـت کـه طبق معمولً در امتداد تاندون‌ها یا مفاصل بـه ویژه در دست‌ها، مچ، مچ پا و پا ظاهر میشود. تجمع مایع ممکن اسـت بـه دلیل آسیب، ضربه یا استفاده بیش از حد رخ دهد، اما اغلب علت ناشناخته اسـت. کیست گانگلیونی شایع، بی ضرر اسـت و باعث درد یا مشکل نمی‌شود مگر این کـه رشد کند و بر ساختارهای دیگر فشار بیاورد.
5. کیست پیلونیدال
کیست پیلونیدال یک بیماری شایع پوستی اسـت کـه در شکاف بالای باسن ایجاد می شود. طبق معمول بعد از بلوغ اتفاق میوفتد. اعتقاد بر این اسـت کـه این بیماری بـه دلیل ترکیبی از تغییر هورمون ها، رشد مو، و اصطکاک ناشی از لباس یا نشستن طولانی مدت ایجاد می شود. این شامل یک سوراخ یا تونل کوچک در پوست اسـت کـه ممکن اسـت عفونی شده و پر از مایع یا چرک شود. علائم عفونت عبارتند از:
درد هنگام نشستن یا ایستادن
پوست قرمز یا دردناک اطراف ناحیه
ترشح چرک یا خون از آبسه کـه باعث ایجاد بوی بد می شود
تورم کیست
مو هاي بیرون زده از ضایعه
6. کیست تخمدان
کیست هاي تخمدان کیسه هاي پر از مایعی هستند کـه روی یک یا هردو تخمدان ایجاد می شوند. آن ها ممکن اسـت بـه عنوان بخشی طبیعی از چرخه تولید مثل ایجاد شوند یا پاتولوژیک باشند. آن ها ممکن اسـت بدون علامت یا دردناک باشند. علائم عبارتند از:
نفخ یا تورم شکم
حرکات روده دردناک
درد لگن قبل یا در طول سیکل قاعدگی
مقاربت دردناک
درد در قسمت پایین کمر یا ران
حساسیت سینه
حالت تهوع
استفراغ
علائم شدید مانند درد ناگهانی و تیز لگن، تب، غش یا سرگیجه نشانه پارگی کیست یا پیچ خوردگی تخمدان اسـت.
7. کیست بیکر «پوپلیتئال».
کیست بیکر یک تورم پر از مایع اسـت کـه باعث ایجاد توده در پشت زانو می شود. این وضعیت بـه دلیل مشکلی اسـت کـه مفصل زانو را تحت تاثیر قرار می دهد، مانند آرتریت، التهاب ناشی از استرس هاي مکرر، یا آسیب غضروف. علائم عبارتند از:
درد خفیف یا شدید
تنگی
محدوده حرکتی محدود
تورم پشت زانو
کبودی روی زانو و ساق پا
پارگی کیست
کیست بیکر اغلب نیازی بـه درمان ندارد و خود بـه خود از بین میرود.
8. کیست پیلار
کیست پیلار یک برآمدگی غیرسرطانی، بـه رنگ پوست و گرد اسـت کـه در زیر سطح پوست ایجاد می شود. طبق معمولً روی پوست سر قرار دارد. این نوع کیست بـه دلیل تجمع پروتئین در فولیکول مو ایجاد می شود. بدون درد، سفت، صاف و کند رشد میکند.
9. کیست مخاطی
کیست مخاطی یک تورم پر از مایع اسـت کـه روی لب یا دهان ایجاد می شود. این بیماری زمانی ایجاد می شود کـه غدد بزاقی دهان با مخاط مسدود شود. طبق معمولً در اثر ضربه بـه حفره دهان، مانند گاز گرفتن لب، سوراخ کردن، و اختلال در غدد بزاقی ایجاد می شود. کیست هاي مخاطی ندول هاي کوچک و نرمی هستند کـه مایل بـه صورتی یا آبی هستند.
10. کیست شکاف شاخه ای
کیست شکاف شاخه اي نوعی از بی نظمی رشد اسـت کـه در ان یک توده دریک یا هردو طرف گردن یا زیر استخوان ترقوه ایجاد می شود. در طول رشد جنینی رخ می دهد کـه بافت هاي گردن و استخوان ترقوه یا شکاف شاخه اي بـه طور متفاوتی رشد می کنند. در بیشتر موارد، کیست شکاف شاخه اي خطرناک نیست. با این حال، ممکن اسـت باعث تحریک پوست، عفونت پوست یا – در موارد بسیار نادر بزرگسالان – سرطان شود. علائم در کودکان عبارتند از:
گودی، توده یا برچسب پوستی روی گردن، بالای شانه یا کمی زیر استخوان ترقوه
تخلیه مایع از گردن
کودکان و بزرگسالان ممکن اسـت تورم یا حساسیت را تجربه کنند کـه طبق معمولً با عفونت دستگاه تنفسی فوقانی رخ می دهد.
11. کیست پری عصبی «تارلوف».
کیست پری عصبی یک کیسه پر از مایع اسـت کـه روی ستون فقرات تشکیل می شود. علل ناشناخته اسـت، اما ممکن اسـت ناشی از ضربه بـه کمر باشد. انواع ضربه هاي مرتبط با این کیست عبارتند از سقوط، جراحات و فعالیت هاي سنگین. علائم نادر اسـت. دراین موارد ممکن اسـت باعث درد در ناحیه کمر، باسن یا پاها شود.
12. فولیکولیت «کیست مویی رشد کرده»
فولیکولیت دسته اي از بیماری هاي پوستی را توصیف میکند کـه باعث التهاب در فولیکول مو می شود و طبق معمولً عفونی هستند. کیست هاي مویی رشدکرده نوعی فولیکولیت هستند. آن ها بـه عنوان موهایی شروع می شوند کـه بـه جای بیرون آمدن بـه سمت پایین یا بـه طرفین رشد می کنند و بـه داخل رشد می کنند. فولیکولیت در میان افرادی کـه اصلاح می کنند، اپیلاسیون می کنند یا از روش هاي دیگر برای از بین بردن مو استفاده می کنند، شایع اسـت.
فولیکولیت بـه صورت برجستگی هاي جوش مانند زیر پوست ظاهر می شود کـه ممکن اسـت قرمز، سفید یا زرد، با یا بدون موی مرکزی قابل مشاهده باشد. برجستگی‌هایي کـه در نزدیکی مو هاي رشدکرده ظاهر میشوند، بیشتر از کیست‌هاي مویی رشدکرده، بـه احتمال زیاد فولیکولیت باربای کاذب «برآمدگی‌هاي تیغی» هستند. کیست هاي مویی رشدکرده ممکن اسـت عفونی شده ودر لمس قرمز، گرم و حساس بـه نظر برسند.
13. برآمدگی پلک
شالازیون یک توده کوچک و طبق معمولً بدون درد یا تورم روی پلک فوقانی یا تحتانی شـما اسـت. این بـه دلیل مسدود شدن غده میبومین ایجاد می شود. غده میبومین نوعی غده روغنی اسـت. درصورت وجود عفونت ممکن اسـت قرمز، متورم و دردناک باشد.
14. آکنه کیستیک
آکنه کیستیک شدیدترین نوع آکنه اسـت و زمانی ایجاد می شود کـه برجستگی هایي در عمق زیر پوست شـما ایجاد شود. این میتواند ناشی از ترکیبی از تغییرات هورمونی، باکتریها، چربی و سلول هاي خشک پوست باشد کـه در منافذ شـما بـه دام افتاده اند.
آکنه کیستیک ممکن اسـت درصورت، سینه، گردن، پشت و بازوها ایجاد شود. برجستگی‌ها و ندول‌هاي بزرگ، دردناک و پر از چرک ممکن اسـت ایجاد شوند، پاره شوند و جای زخم باقی بمانند. بسته بـه رنگ پوست شـما ممکن اسـت قرمز یا بـه رنگ پوست ظاهر شوند.
بیشتر بخوانید: علائم و درمان کیست استخوان
چگونه می توان کیست را تشخیص داد؟
کیست میتواند بـه صورت برآمدگی روی پوست شـما ظاهر شود. همچنین اگر درست زیر پوست شـما رشد کند، ممکن اسـت مانند یک توده کوچک بـه نظر برسد. عده اي از کیست ها در اعماق بدن شـما رشد می کنند کـه نمی‌توانید آن ها را احساس کنید. با این حال، ممکن اسـت علائم دیگری را ایجاد کنند یا با آن ها مرتبط باشند.
بـه عنوان مثال، کیست هاي تخمدان، مانند ان هایي کـه در نتیجه سندرم تخمدان پلی کیستیک «PCOS» ایجاد می شوند، ممکن اسـت مشکلاتی در عملکرد تخمدان و تولید مثل ایجاد کنند. بیماری کلیه پلی کیستیک «PKD» کـه باعث ایجاد کیست در کلیه می شود، میتواند بر عملکرد کلیه تأثیر منفی بگذارد.
کیست ها طبق معمول بـه کندی رشد می کنند و سطح صافی دارند. انها می توانند کوچک یا بسیار بزرگ باشند. اکثر کیست ها دردناک نیستند. آن ها طبق معمولً مشکلی ایجاد نمی کنند مگر این کـه:
مبتلا شده
بسیار بزرگ
برخورد بـه عصب یا رگ خونی
دریک منطقه حساس رشد میکند
بر عملکرد یک اندام تأثیر می‌گذارد
چرا کیست و کیست کاذب تشکیل می شود؟
کیست ها و کیست هاي کاذب بـه دلایل مختلفی تشکیل می شوند. آن ها می توانند ناشی از:
عفونت ها
بیماری هاي ارثی
ژنتیک
التهاب مزمن
انسداد در مجاری
علت دقیق بـه نوع کیست یا کیست کاذب بستگی دارد.
بیشتر بخوانید: درمان کیست مویی با لیزر، روش کاربردی و سریع
انواع کیست و کیست کاذب چیست؟
صدها نوع مختلف کیست و کیست کاذب وجوددارد. آن ها می توانند تقریبا در هر نقطه ازبدن شـما رشد کنند. عده اي از کیست ها بـه عنوان بخشی از بیماری دیگری مانند PCOS یا PKD رخ میدهند. عده اي از انواع رایج‌تر کیست‌ها و کیست‌هاي کاذب شامل موارد زیر اسـت:
کیست اپیدرموئید
این برجستگی هاي کوچک و خوش خیم پر از پروتئین کراتین هستند. اگر در اطراف فولیکول مو در پوست آسیب دیده باشید، ممکن اسـت کیست اپیدرموئید ایجاد شود. اگر بخشی از لایه بالایی پوست شـما، بـه نام اپیدرم، بـه جای حرکت بـه سمت بیرون بـه سمت سطح، عمیق‌تر رشد کند تا در نهایت از بین برود، کیست اپیدرموئید فرصتی برای تشکیل خواهد داشت. در موارد نادر، کیست هاي اپیدرموئید میتواند ناشی از یک بیماری ارثی بـه نام سندرم گاردنر باشد.
کیست سباسه
کیست هاي سباسه با سبوم پر می شوند و کمتر از کیست هاي اپیدرموئید هستند. انها اغلب در غدد چربی، کـه بخشی از پوست و فولیکول هاي مو هستند، تشکیل می شوند. غدد چربی برای پوست و موی شـما روغن می سازند. پارگی یا مسدود شدن غدد چربی میتواند منجر بـه کیست هاي چربی شود.
کیست سینه
هنگامی کـه مایع در نزدیکی غدد سینه شـما جمع می شود، کیست هاي خوش خیم می توانند در سینه شـما ایجاد شوند. آن ها می توانند باعث درد یا حساسیت در ناحیه آسیب دیده شوند. آن ها طبق معمولً در بافت سینه زنان در سنین 30 و 40 سالگی رخ میدهند.
کیست گانگلیون
این کیست هاي خوش خیم طبق معمول در نزدیکی نواحی مفصلی مچ دست یا دست شـما ایجاد می شوند. با این حال، انها همچنین می توانند در پاها یا نواحی مچ پا ایجاد شوند. دلیل تشکیل انها مشخص نیست. کیست هاي گانگلیونی تمایل دارند در امتداد غلاف تاندون در نزدیکی مفصل ایجاد شوند. انها در زنان شایع تر از مردان هستند.
کیست پیلونیدال
کیست هاي پیلونیدال در نزدیکی قسمت بالایی باسن ایجاد می شوند. آن ها طبق معمولً با مواد زائد پوست، روغن هاي بدن، مو و سایر مواد پر می شوند. در مردان بیشتر از زنان رخ می دهد. زمانی کـه مو هاي شل در پوست شـما فرو می روند، می توانند ایجاد شوند.
عفونت هاي مزمن دراین کیست ها ممکن اسـت خطر ابتلا بـه نوعی سرطان پوست بـه نام کارسینوم سلول سنگفرشی را افزایش دهد. اگر این عفونت هاي مزمن را دارید، علائم سرطان پوست را یاد بگیرید تا زودتر درمان شود.
کیست تخمدان
کیست هاي تخمدان اغلب زمانی تشکیل می شوند کـه فولیکولی کـه بـه طور معمول تخمک را آزاد میکند باز نمی‌شود. این باعث ایجاد مایع و تشکیل کیست می شود. یکیدیگر از انواع رایج کیست تخمدان پس از آزاد شدن تخمک توسط فولیکول و بسته شدن نامناسب و گرد آوری مایعات توسط فولیکول رخ می دهد.
کیست تخمدان اغلب در سنین قاعدگی ایجاد می شود. آن ها طبق معمول در طول معاینه لگن پیدا می شوند. کیست تخمدان با افزایش خطر ابتلا بـه سرطان در زمانی کـه بعد از یائسگی رخ می دهد، مرتبط اسـت.
کیست بیکر «پوپلیتئال».
کیست بیکر کـه بـه عنوان کیست پوپلیتئال نیز شناخته می شود، کیست پر از مایعی اسـت کـه در پشت زانو تشکیل می شود. این کیست ها طبق معمولً بـه دلیل مشکلات زانو مانند آسیب یا آرتروز ایجاد می شوند. تحرک میتواند با کیست بیکر محدود و دردناک باشد. فیزیوتراپی، تخلیه مایعات و دارو همگی می توانند برای کمک بـه درمان کیست بیکر استفاده شوند.
کیست پیلار
کیست هاي پیلار توده هاي خوش خیم رنگی پوست هستند کـه روی سطح پوست ایجاد می شوند. آن ها سرطانی نیستند، اما می توانند بـه اندازه اي رشد کنند کـه ناراحت کننده باشد. برداشتن طبق معمولً ضروری نیست، اما می‌توان آن ها را برای اهداف زیبایی برداشت.
کیست مخاطی
کیست مخاطی یک توده پر از مایع اسـت کـه در هنگام مسدود شدن غدد بزاقی با مخاط روی لب یا اطراف دهان ایجاد می شود. شایع‍‌ترین علل کیست هاي مخاطی عبارتند از:
گاز گرفتن لب یا گونه
سوراخ کردن لب
پارگی غده بزاقی
بهداشت نامناسب دندان
کیست هاي مخاطی اغلب خود بـه خود از بین می روند. با این حال، اگر کیست هاي مخاطی مکرر دارید، ممکن اسـت بـه درمان دکتری نیاز داشته باشید.
کیست شکاف شاخه ای
کیست شکاف شاخه اي نوعی بی نظمی در رشد اسـت کـه باعث ایجاد توده در گردن نوزاد یا زیر استخوان ترقوه می شود. این کیست میتواند مانند یک برچسب بزرگ پوستی بـه نظر برسد. متخصصان مراقبت هاي بهداشتی طبق معمولً برداشتن جراحی را برای جلوگیري از عفونت در آینده توصیه می کنند.
کیست پری عصبی «تارلوف».
کیست پری عصبی یک کیسه پر از مایع اسـت کـه روی ستون فقرات تشکیل می شود. اکثر افراد علائمی ندارند، بنابر این نیازی بـه درمان نخواهند داشت. اگر علائمی دارید، تخلیه مایع میتواند بـه تسکین آن ها کمک کند.
برآمدگی پلک
شالازیا کیست هاي کاذب خوش خیمی هستند کـه وقتی مجرای غده میبومین، یک غده چربی، مسدود می شود، روی پلک هاي شـما ایجاد می شوند. این کیست هاي کاذب می توانند باعث حساسیت، تاری دید و تورم دردناک شوند. اگر بیش از حد بزرگ شوند، می توانند باعث مشکلات بینایی شوند.
آکنه کیستیک
آکنه کیستیک ناشی از ترکیبی از باکتریها، چربی و پوست مرده اسـت کـه منافذ را مسدود میکند. این شدیدترین نوع آکنه اسـت، اما طبق معمول با افزایش سن التیام می‌یابد. آکنه کیستیک میتواند مانند جوش هاي بزرگ و پر از چرک روی پوست باشد. همچنین ممکن اسـت در لمس دردناک باشد. اگر فکر می‌کنید ممکن اسـت آکنه کیستیک داشته باشید، متخصص پوست میتواند داروهایی را برای کمک بـه درمان ان تجویز کند.
فولیکولیت «کیست مویی رشد کرده»
فولیکولیت یک بیماری التهابی و طبق معمولً عفونی اسـت. زمانی کـه یک مو در پوست رشد میکند و یک کیست کاذب در نزدیکی ان تشکیل می شود، میتواند ایجاد شود. این کیست‌هاي کاذب اغلب در افرادی کـه از روش‌هاي حذف مو هاي زائد مانند اصلاح یا اپیلاسیون استفاده می کنند دیده می شود. کیست هاي مویی رشدکرده نمونه اي از فولیکولیت هستند.
در حالی کـه کیست‌هاي مویی رشدکرده ممکن اسـت، اگر برآمدگی‌هایي دارید کـه در نزدیکی مو هاي رشدکرده ظاهر میشوند، احتمال زیادی وجوددارد کـه در عوض در واقع برجستگی‌هاي تیغی باشند. برجستگی هاي تیغ بـه نام pseudofolliculitis barbae نیز شناخته می شود کـه نوعی شبه فولیکولیت اسـت. برخلاف فولیکولیت، پسودوفولیکولیت طبق معمولً عفونی نیست.
بیشتر اوقات، برای درمان فولیکولیت یا برآمدگی هاي تیغ نیازی بـه مراقبت هاي دکتری نیست. با این حال، اگر مشکوک هستید کـه کیست مویی رشدکرده یا برآمدگی تیغ عفونی شده اسـت، بـه یک متخصص مراقبت هاي بهداشتی مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: پیشگیری و درمان کیست مویی در پایین کمر
چه زمانی باید برای کیست کمک گرفت؟
اگر کیست شـما بسیار دردناک یا ملتهب شد، با یک متخصص مراقبت هاي بهداشتی قرار ملاقات بگذارید. این میتواند نشانه پارگی یا عفونت باشد. انها باید کیست شـما را بررسی کنند حتی اگر باعث درد یا مشکلات دیگری نشود. تفاوت دراین رشد میتواند از علائم سرطان باشد. یک متخصص مراقبت هاي بهداشتی ممکن اسـت بخواهد یک نمونه بافت را برای آزمایش بردارید.
کیست چگونه درمان می شود؟
هرگز نباید خودتان سعی کنید کیست یا کیست کاذب را فشار دهید یا بیرون بیاورید. این میتواند منجر بـه عفونت شود. در برخی موارد خود بـه خود التیام می‌یابند. قرار دادن کمپرس گرم روی کیست میتواند با کمک بـه تخلیه ان؛ روند بهبودی را تسریع کند. در موارد دیگر، مراقبت هاي دکتری مورد نیاز اسـت.
مراقبت پزشکی
روش‌هاي رایج درمان دکتری برای کیست عبارتند از: یک متخصص مراقبت‌هاي بهداشتی:
استفاده از سوزن برای تخلیه مایعات و سایر مواد از کیست
دادن داروهایی مانند تزریق کورتیکواستروئید برای کاهش التهاب در کیست
انجام جراحی برداشتن کیست، کـه ممکن اسـت در صورتی انجام شود کـه تخلیه موثر نباشد یا اگر کیست داخلی دارید کـه دسترسی بـه ان سخت اسـت و نیاز بـه درمان دارد.
آیا می توان از کیست و کیست کاذب پیشگیری کرد؟
اکثر انواع کیست ها و کیست هاي کاذب قابل پیشگیری نیستند. با این حال، چند استثنا وجوددارد. کسانی کـه مستعد ابتلا بـه کیست تخمدان هستند ممکن اسـت بتوانند با استفاده از داروهای ضد بارداری هورمونی از تشکیل کیست هاي جدید جلوگیري کنند.
شـما می‌توانید با تمیز و خشک نگه داشتن پوست در ناحیه آسیب دیده از تشکیل کیست پیلونیدال پیشگیری کنید. بیدار شدن هر از چند گاهی بـه جای نشستن طولانی مدت نیز میتواند بـه پیشگیری از این کیست ها کمک کند. تمیز کردن پلک نزدیک خط مژه با یک پاک کننده ملایم میتواند بـه جلوگیري از مسدود شدن مجاری چربی کمک کند. این ممکن اسـت بـه پیشگیري از شالازیا کمک کند.
در پایان
کیست‌هاي خوش‌خیم و کیست‌هاي کاذب طبق معمولً مشکلات طولانی‌مدتی ایجاد نمیکنند. حتی گاهی اوقات خود بـه خود از بین می روند. کیست ها می توانند پس از تخلیه دوباره پر شوند. اگر کیست دارید کـه بـه پر کردن مجدد ادامه میدهد، ممکن اسـت بخواهید ان رابا جراحی خارج کنید.
اگر کیست هاي سرطانی دارید، متخصص مراقبت هاي بهداشتی شـما درباره درمان با شـما صحبت خواهد کرد. چشم انداز بسته بـه نوع سرطان درگیر متفاوت خواهد بود.
