نحوه تشخیص آپاندیس + اطلاعات مهم درباره آپاندیس
آپاندیس کجاست؟
آپاندیس یک کیسه انگشتی شکل بوده کـه از روده بزرگ ودر پایین ترین نقطه شکم در سمت راست بیرون میزند. این التهاب منجر بـه ایجاد درد در قسمت راست شکم شده و با این وجود در برخی افراد در اطراف ناف آغاز میگردد. سپس بـه سمت راست حرکت کرده و با وخیم تر شدن التهاب، درد نیز شدت میگیرد.
این ساختار شبیه لوله دارای طول 2.1 اینچ بوده کـه در سمت راست و پایین شکم بیمار امتداد مییابد. همچنین بافت تخصصی دارد کـه قادر بـه ساخت آنتی بادی میباشد. ولی هیچکس از عملکرد این زائده ملتهب بـه طور کامل مطلع نیست.
مطلب مرتبط: نشانه آپاندیس چیست | آپاندیسیت کجاست؟
شکل ظاهری آپاندیس
آپاندیس در واقع نوعی بیماری گوارشی التهابی بوده کـه بـه علت التهاب شدید از حد نرمال بزرگ تر شده و بـه دلیل سرعت بالای التهاب در طول 24-48 ساعت پاره میشود. البته دلیل چنین امری تخلیه محتویات آویزه بـه داخل شکم اسـت کـه عفونت و التهاب شدید در دیگر نواحی شکم ایجاد میکند.
همچنین عوارض جدی بـه دنبال دارد. این بیماری نیز همانند دیگر بیماریها دارای علائمی بوده کـه درد بی وقفه در قسمت پایین شکم و سمت راست، دل درد، سو هاضمه، استفراغ و تب را شامل میشود. بنابر این بـه محض تشخیص بیماری باید عمل جراحی بـه سرعت صورت گیرد تا از پاره شدن آویزه و احتمال بروز عفونت در دیگر نواحی شکم پیشگیری نمود.
درد آپاندیس کجاست؟
آپاندیس یکی از ارگان هاي توپی شکل و کوچک بدن بوده کـه در سمت راست و پایین شکم، نزدیک نقطه اتصال روده کوچک بـه روده بزرگ قرار دارد. این عضو تقریباً 7-8 cm طول داشته و بـه داخل روده یک سری باکتریها را تحویل میدهد. زیرا ماهیچه هایي در داخل روده وجود دارند کـه نقش مهمی در فرآیند هضم داخلی ایفا میکنند. بنابر این آویزه با انتقال باکتری بـه داخل روده بـه عملکرد صحیح و مناسب ان کمک شایانی مي نماید.
در حالت کلی درد این عضو در سمت راست و پایین شکم احساس میشود کـه برخی مواقع از ناف آغاز میگردد. این درد ابتدا خفیف بوده و بـه مرور شدت مییابد و با اسهال یا استفراغ همراه میشود. درد ناشی از این عارضه در زمان حرکت، لمس ناحیه، تنفس عمیق یا راه رفتن افزایش مییابد.
درد آپاندیس چقدر طول می کشد؟
درد ناشی از آپاندیس در بیشتر مواقع کاملا ناگهانی آغاز میشود ودر ساعات اولیه خفیف اسـت. ولی بـه مرور زمان درد شدت گرفته و بعد از 6-12 ساعت بـه اوج خود میرسد. البته این درد بـه احتمال زیاد 24-48 ساعت بـه طول می انجامد. اگر بیمار چنین دردی را احساس میکند باید در بازه زمانی کوتاه بـه دکتر یا اورژانس مراجعه نماید. زیرا فقط در چنین شرایطی بـه طور دقیق علت درد تشخیص داده میشود و درمان مناسب صورت میگیرد.
عملکرد آپاندیس چگونه است؟
دیواره آپاندیس در واقع از سلول هاي مخاطی و ماهیچه اي ساخته شده اسـت. همچنین غذای گوارش یافته یا سلول هاي بافت پوششی مخاط ترشح میکنند کـه با کمک روده از این عضو خارج می نمایند. البته اطلاعات چندانی درباره عملکرد دقیق آویزه در بدن موجود نیست. ولی دانشمندان برای این زائده چندین عملکرد احتمالی درنظر گرفته اند کـه بـه شرح زیر هستند.
- محلی جهت ساخت سلول هاي اندوکرین در جنین کـه منجر بـه تولید مولکول هاي ضروری برای تنظیم هموستازی بدن میشود.
- لکوسیت هاي موجود در آویزه تا 30 سالگی نقش کمکی ویژه اي در سیستم ایمنی دارند. همچنین آنتی ژن هایي کـه وارد لوله گوارش میشوند بـه سهولت از بین میبرند.
- این عضو محل تجمع و افزایش باکتری هاي مفید و ضروری در روده میباشد.
التهاب آپاندیس چگونه اتفاق می افتد؟
ورودی آپاندیس کـه بـه روده بزرگ میرسد مسدود شده و باعث ایجاد تورم و التهاب این عضو در بزرگسالان و حتی کودکان میشود. البته التهاب و متورم شدن آویزه دلایل متعددی دارد کـه رایجترین ان انسداد دهانه ان و التهاب توسط ذرات مدفوع اسـت. پس در چنین شرایطی ذرات سفت مدفوع دهانه آویزه را مسدود کرده و از خروج مواد داخل ان جلوگیری میکنند کـه در نهایت التهاب را بـه دنبال دارند.
یکیدیگر از دلایل بروز این عارضه، ورم و التهاب سلول هاي پوششی لایه درونی آویزه اسـت کـه در نهایت دهانه این عضو را می بندد. البته جراحت، آسیب یا التهاب اندام هاي ناحیه شکمی و عفونت گوارشی میتواند باعث ایجاد التهاب آویزه شود.
انسداد دهانه آپاندیس منجر بـه آغاز مجموعه از اتفاقات میشود کـه درد در اندام هاي مختلف شکم را بـه دنبال دارد. پس از دیگر دلایل بروز درد دراین عضو ازبدن میتوان بـه موارد زیر اشاره کرد.
- در حفره آویزه، مایع بین سلولی و همچنین مخاط جمع شده و باعث بروز افزایش قطر، ادم و تورم ان میگردند.
- افزایش قطر آویزه، روی هم قرار گرفتن دیواره رگ ها و انسداد آن ها را بـه دنبال دارد.
- انسداد رگ و عدم خون رسانی بـه بافت هاي بدن باعث بروز نکروز یا همان مرگ بافت ها میشود.
- تکثیر باکتریهای داخل کیسه سربسته آویزه، التهاب را افزایش میدهند.
از طرفی دیواره آویزه بـه دلیل وجود نکروز تضعیف شده و از سوی دیگر با افزایش قطر دست و پنجه نرم میکند. همین دو امر منجر بـه ترکیدن آویزه و تکثیر عفونت باکتریایی در نواحی مختلف شکم میشوند.
علائم آپاندیس کدامند؟
علائم آپاندیس بـه طور معمول و خیلی سریع در طول 24 ساعت اولیه نمایان میشود. بروز این علائم از 4 ساعت شروع شده و تا 24 ساعت ادامه مییابد کـه در موارد نادر بـه 48 ساعت نیز میرسد. همچنین شایعترین علائم التهاب در آویزه همان درد شکمی می باشد کـه از اطراف ناف آغاز شده و بـه طرف پایین و راست شکم حرکت میکند.
البته در اغلب مواقع درد از طرف پایین و راست شکم شروع میشود و بـه تدریج شدت مییابد. سپس هنگام عطسه، سرفه، لمس کردن، تنفس عمیق و حرکت نیز بدتر میشود. ناگفته نماند درصورت پارگی آویزه، درد در کل شکم پخش شده ودر برخی مواقع علائم زیر را به دنبال دارد.
- عدم دفع گاز
- کاهش انرژی
- دل درد خطرناک
- اسهال
- یبوست
- استفراغ
- حالت تهوع
- از دست دادن اشتها
- تب
افرادی کـه با مشکلات روده دست و پنجه نرم میکنند درصورت بروز آپاندیس با علائمی هم چون عدم توانایی جهت خروج باد شکم، میل بـه اجابت مزاج، یبوست و اسهال مواجه میشوند. البته بیماریهایی دیگر وجود دارند کـه هنگام بروز علائمی شبیه این عارضه دارند کـه بـه شرح زیر هستند.
- انسداد روده
- مشکلات معده
- بیماری التهابی لگن یا همان PID
- حاملگی خارج رحمی
- سنگ کلیه
- عفونت هاي دستگاه ادراری
- بیماری هاي التهابی بخش فوقانی شکم هم چون بیماری کبدی و بیماری کیسه صفرا
- دیورتیکولیت مکلپ
- سلیاک
- کولیت
- بیماری کرون
علائم آپاندیس در کودکان به چه صورت است؟
علائم این عارضه در کودکان نیز کاملا مشابه بزرگسالان بوده و تنها تفاوت این اسـت کـه درد در تمام نقاط شکم پخش میشود. بنابر این نقطه مشخص را نمیتوان برای ان درنظر گرفت تا از بروز التهاب و عفونت آویزه خاطرجمعی یافت. پس در صورتی کـه کودک دارای علائم زیر بود بایستی جهت تشخیص زودهنگام بـه دکتر یا اورژانس مراجعه کرد.
- تب با درجه پایین
- ورم شکم
- استفراغ
- استفراغ و حالت تهوع
- سوء تغذیه
- از دست دادن اشتها
- تشدید درد بـه هنگام سرفه یا راه رفتن
- بروز درد بـه طور ناگهانی
مطلب مرتبط: 15 نشانه آپاندیس در بزرگسالان + خطر ترکیدن آپاندیس
علائم پاره شدن آپاندیس کدامند؟
علائم پارگی آویزه بـه اتفاقاتی کـه بعد از ان رخ میدهد کاملا وابسته اسـت. همچنین فرد پس از پاره شدن آویزه در بازه زمانی کوتاه احساس بهتر خواهد داشت و دلیل ان از بین رفتن و رفع علائم اولیه این عارضه اسـت.
ولی بـه محض تکثیر و پخش باکتریها در حفره شکم منجر بـه ملتهب شدن بافت شکم و سایر اندام هاي اینبخش ازبدن میشوند کـه در نهایت عفونت هاي کشنده و جدی را بـه دنبال دارند. البته در چنین شرایط علائم فعلی با علائم قبلی کاملا مشابه بوده و موارد زیر را در بر میگیرد.
- گیجی
- ضعف
- لرز
- افزایش ضربان قلب و تنفس سریع بـه علت پاسخ بـه درد شدید
- افزایش دمای بدن یا همان تب بالا
- درد شدید و مداوم
- درد در تمام شکم
همانطور کـه قبلا اشاره شد تجمع عفونت زیاد دراین بافت منجر بـه التهاب آویزه میشود کـه پارگی ان بسیار خطرناک اسـت. پس در چنین شرایطی عفونت انگلی، ویروسی یا باکتریایی در تمام شکم پخش شده ودر صورت عدم درمان بـه موقع بر شدت این عارضه می افزاید. البته در برخی مواقع بـه مرگ می انجامد. بنابر این دکتر زمان جراحی باید تمام شکم را از عفونت و چرک پاک نماید و آنتی بیوتیک هاي ضروری را تجویز نماید.
نحوه تشخیص آپاندیس چگونه است؟
نحوه تشخیص این عارضه با شرح حال کامل درد و معاینه فیزیکی شروع میشود. سپس دکتر بـه ناحیه راست و ربع تحتانی شکم «ناحیه مک برنی» فشار وارد کرده و وجود درد را تجزیه و تحلیل مینماید. پس یکی از راه هاي تشخیص التهاب و عفونت آویزه همان آزمایش خون اسـت.
البته این آزمایش بـه طور قطعی چنین عارضه ایی را تشخیص نمیدهد. اما آزمایش خون قادر بـه نشان دادن افزایش تعداد گلبول هاي سفید در آویزه می باشد کـه همین امر از وجود عفونت خبر میدهد. ناگفته نماند کـه وجود هر گونه عفونتی در بدن منجر بـه افزایش تعداد گلبول هاي سفید در خون میشود.
یکیدیگر از راه هاي تشخیص آپاندیس، استفاده از سونوگرافی اسـت. همچنین سی تی اسکن لگن و شکم نیز میتواند عفونت این عضو ازبدن را تشخیص دهد. برخی مواقع از ام آر آی در خانم هاي باردار بـه جای سی تی اسکن استفاده میشود. علاوه بر روش هاي ذکر شده میتوان از آزمایش خون برای بررسی میزان عفونت ادراری نیز استفاده کرد.
در نهایت افرادی کـه قبلا از مراجعه بـه دکتر میخواهند این عارضه را در منزل تشخیص دهند باید مریض را بـه پشت بخوابانند. سپس روی شکم وی فشار وارد کرده و تا جایی ادامه دهند کـه بـه ناحیه درد برسند. اگر بیمار بعد از رها کردن دست احساس درد بیشتری بکند قطعا آویزه وی ملتهب و دچار عفونت شده اسـت.
درمان آپاندیس به چه صورت است؟
در اکثر مواقع عفونت و التهاب آویزه بـه عمل جراحی نیاز دارد و بایستی دکتر متخصص این زائده را بردارد کـه بـه این عمل آپاندکتومی گفته میشود. البته جراحی این زائده بـه دو شکل جراحی باز از طریق برش در شکم و لاپاراسکوپی صورت میگیرد. پس اگر آویزه پاره نشده باشد، متخصص یا جراح عمومی با یک برش کوچک در سطح شکم و یا با عمل لاپاراسکوپی ان را بر می دارد.
همچنین زمان بهبودی پس از این عمل تقریباً 2-4 هفته بوده و جای بخیه هاي ان تنها 5-10 cm اسـت. پزشکان درصورت مشاهده موارد مشکوک بـه این عارضه ترجیح میدهند کـه پروسه جراحی را انجام دهند. زیرا اگر فرد بـه این عارضه مبتلا باشد، خطر پارگی او را تهدید میکند کـه در برخی مواقع مرگ را بـه دنبال دارد.
مطلب مرتبط: وظیفه آپاندیس در بدن چیست ؟
عمل جراحی آپاندیس چگونه است؟
درصورت مصرف داروهای مسکن و بدون نسخه تنها در بازه زمانی کوتاه میتوان از شرر درد شدید آپاندیس خلاص شد. زیرا این داروها برای مدت کوتاهی درد را کاهش دارد و ان را بـه صورت ریشه اي درمان نمیکنند. در نهایت فرد مبتلا بـه عمل جراحی و برداشته شدن این زائده نیاز پیدا میکند و با مصرف آنتی بیوتیک بـه التهاب و عفونت خاتمه میدهد.
همچنین بیمار قبل از انجام این عمل بایستی آنتی بیوتیک هاي لازم را مصرف نماید. پس مراحل بیهوشی اجرا شده و جراح عمومی روی شکم یک برش 10 سانتی متری ایجاد میکند. حال با کمک ابزار لاپاراسکوپ، زائده را برداشته و ازبدن خارج میکند.
اگر آویزه ملتهب و عفونی داخل شکم پاره شده باشد، جراح عمومی باید جهت پیشگیری از گسترش عفونت بـه کل بدن، شکم را تمیز نماید. بنابر این بـه محض خروج چرک ازبدن، بیمار تقریباً 12 ساعت پس از جراحی میتواند حرکت هاي کند و آرام داشته باشد. البته بیمار برای این کـه بـه روال عادی زندگی بازگردد بـه 2-3 هفته زمان نیاز دارد.
جمع بندی
در صورتی کـه فرد در سمت راست و پایین شکم احساس درد شدید نماید و این درد بـه مرور زمان بیشتر شود بایستی بـه دکتر مراجعه کند. زیرا در چنین شرایطی احتمال بروز آپاندیس بسیار زیاد اسـت. سپس جراح عمومی با انجام آزمایش خون، سونوگرافی، سی تی اسکن یا ام آر آی میتواند این عارضه را تشخیص دهد. در نهایت این زائده را از طریق جراحی باز یا لاپاراسکوپی خارج نماید.
