علل این نوع ریزش عبارتند از :
استرسهای فیزیولوژیک و فیزیکی: جراحی، خونریزیهای حاد و ناگهانی، زایمان، تصادفات و ….
استرسهای روحی و افسردگی.
اختلالات تغذیهای و سوء تغذیه: فقر آهن یا روی، رژیم سخت غذایی (به خصوص رژیمهایی که برای لاغری بدون نظرپزشک گرفته میشود) ، غذای کم پروتئین، تغذیه وریدی طولانی و نامناسب (کمبود اسید آمینههای ضروری)، کمبود گوگرد، سیستئین، متیونین، اسیدپانتوتنیک که برای رشد مو لازم هستند، کمبود اسیدهای چرب ضروری.
بیماری سیستمیک: تب بالا، کم خونی، کم کاری یا پر کاری تیروئید، بیماری شدید سیستمیک مثل لوپوس، کاهش وزن
داروها: آنتیمتابولیتها، داروهای شیمی درمانی،رادیوتراپی، مسمومیت با آرسنیک و یا تالیوم، ضد التهابها، ضد تیروئید، ایندومتاسین، آلوپورینول، جنتامایسین، هپارین، وارفاین، پروپرانولول، لیتیم، ویتامین A، قرصهای ضدحاملگی و بعضی داروهای دیگر.
فشار و کشش : تل، بیگودی، ماساژ و سشوار شایعترین علت کم پشتی موی سر در جوانان و میانسالان خصوصاً در جلوی سر میباشد.
ریزش موی موضعی :
* ریزش موی آندروژنیک که شامل دو نوع طرح مردانه و طرح زنانه میباشد.
* ریزش موی آرهآتا یا منطقهای
* تریکوتریلومانیا
* عفونتهای قارچی، باکتریایی و ویروسی پوست.
* بیماریهای پوستی مانند لوپوس دیسکوئید، لیکن پلان فولیکولر و بدخیمیهای پوستی
* ریزش موی سیکاتریسیل مانند سوختگی
ریزش موی آندروژنیک طرح مردانه
ریزش موی مردانه شایعترین فرم ریزش مو است و در مردان مستعد از نظر ژنتیکی ایجاد میشود. ریزش موی آندروژنیک در مردان 20 تا 30 سالگی به صورت ریزش تدریجی مو عمدتاً در نواحی ورتکس (کله سر) و پیشانی- گیجگاهی آغاز میشود. طاسی در مردان بیماری نیست، بلکه پاسخ فیزیولوژیک ایجاد شده بوسیله هورمونهای آندروژنی در افراد مستعد از نظر ژنتیکی است.
در 46% مردان بین 50-20 سال طاسی در مناطق پیشانی و گیجگاهی اتفاق میافتد. فرورفتگی مثلثی شکل پیشانی- گیجگاهی بطور طبیعی در اغلب مردان جوان و زنان پس از بلوغ رخ میدهد. اولین نشانههای طاسی افزایش فرورفتگی پیشانی- گیجگاهی همراه فرورفتگی وسط پیشانی است. نتیجه آن ریزش مو در ناحیه گرد روی سر میباشد.
ریزش موی آندروژنیک طرح زنانه
ریزش موی منتشر، پیشرونده و مزمن در زنان پس از سن 20 تا 30 سالگی مکرراً یک شکایت مطرح شده است. این زنان معمولاً دوره قاعدگی طبیعی دارند و هیچ اختلالی در معاینه ایشان بدست نمیآید. بررسیها نشان دادهاند که در بعضی از اینها سطح سرمی هورمون دهیدرو – اپی آندروسترون سولفات DHEA-S که نوعی هورمون آندروژنی آدرنال است، بالاست. به همین علت ریزش موی آندروژنیک آدرنال هم میگویند. اغلب زنان مبتلا به ریزش موی منتشر دچار کاهش تدریجی مو در قسمت مرکزی اسکالپ (رویشگاه موی سر) با حفظ خط رویش طبیعی بدون فرورفتگی پیشانی- گیجگاهی میگردند.
ریزش موی آرهآتا یا منطقهای
از شایعترین علل ریزش مو است، ریزش ناگهانی و بدون علامت مو در یک یا چند ناحیه کاملا مشخص و معمولا گرد که اغلب در سن زیر 40 سال دیده میشود. ساقه مو در این بیماری به خوبی شکل نگرفته و در هنگام رسیدن به سطح میشکند. رشد دوباره مو در عرض 1 تا 3 ماه شروع میشود. ضایعه اغلب منفرد و کوچک است، ولی ممکن است متعدد یا بزرگ باشد و یا تمام سر و سراسر بدن را گرفتار کند.
ریزش موی تریکوتیلومانیا
کندن مو با دستکاری که به صورت تیک یا عادت آگاهانه یا ناآگاهانه و بیشتر در کودکان، افراد سنین بلوغ و زنان دیده میشود. نسبت زن به مرد 2.5 به 1 است. محل مورد علاقه منطقه پیشانی- گیجگاهی است. ناحیه مبتلا حدود نامنظم و زاویهدار دارد و تراکم مو عموما کم شده است.شیوع آن در اختلالات اضطرابی و افسردگی و همچنین اختلالات وسواسی بیشتر است.
نحوه تشخیص ریزش مو
آزمایش تایید ریزش مو
تست کشیدن مو: برای تایید ریزش غیر طبیعی مو و بررسی شدت آن حدود 100-50 تار مو را با انگشتان گرفته ملایم بکشید. در حالت طبیعی 5-4 تار مو کنده میشود. اگر بیشتر کنده شود ریزش مو غیر طبیعی است.
تست تریکوگرام: روش دقیق برای بررسی نوع ریزش مو بررسی ریشه 100- 50 تار مو زیر میکروسکوپ میباشد.
بررسی آزمایشگاهی
در بیماری که با ریزش موی منتشر مراجعه کند، بر اساس شرح حال و سابقه، اگر مشکوک به بیماری زمینهای باشد آزمایشات از نظر کم خونی، مشکلات تیروئید و … انجام میشود. و بر اساس بقیه انواع ریزش مو آزمایشات تاییدی آنها انجام میشود.
پیشگیری
در مورد پیشگیری از ریزش مو باید یادآورشد که بعضی از ریزش موها که ارث در آنها تاثیر زیادی دارد، از جمله طاسی مردانه، با هیچ روشی نمیتوانیم جلوی ریزش مو را بطور کامل بگیریم. فقط میتوانیم با رعایت نکات زیر پیشرفت ریزش مو را کند کنیم. کارهایی که برای پیشگیری از ریزش مو میتوانیم انجام دهیم عبارتند از:
* رعایت نکات بهداشتی مو، جلوگیری از چرب شدن زیاد مو، شستشوی صحیح مو و استفاده از شامپوهای ملایم.
* برطرف کردن عوامل تشدید کننده ریزش مو مثل افسردگی و استرسهای روحی که تاثیر زیادی در ریزش مو دارد و یا کم خونی و …
* رعایت نکات تغذیهای، کاهش نمک مصرفی، حذف یا محدود کردن مصرف اسید چرب اشباع، کاهش مصرف آجیل، شکلات، غذاهای سرخ کردنی و پرادویه و مصرف فراوان آب، سبزی و میوه تازه میتواند در جلوگیری از سفید شدن مو و ریزش آن و مفید باشد.
* پرهیز از مصرف بی رویه نمک و شیرینی، مصرف میوهجات و سبزیجات و پرهیز از رژیم غذایی سخت، چاقی
درمان
درمان ریزش مو بر اساس علت آن میباشد برای مثال استفاده از مینوکسیدیل وفیناستراید در ریزش موی مردان، در ریزش موی تریکوتیلوماینا درمان اختلالات روانی، در صورت وجود علل زمینهای، باید برطرف شود. یکسری درمان کلی هم بصورت تجربی در همه موارد استفاده میشود از جمله قرص ویتامین ب- کمپلکس و قرصهای آهن و هماتینیک و قرص های سولفات روی.