آیا میدانستید کـه فیل ها می توانند زبان ها را تشخیص دهند و با پاهای خود بشنوند؟ دراین قسمت از مجله تالاب برای شـما همراهان عزیز بـه مناسبت روز جهانی فیل در 21 مرداد لیستی از حقایقی در مورد آن ها منتشر کرده ایم.
فیل ها موجودات مهربانی هستند کـه قلب و تصورات ما را تسخیر می کنند. امروزه دو گونه فیل روی زمین وجوددارد – فیل هاي آفریقایی و فیل هاي آسیایی. با این حال، برخی از مطالعات ژنتیکی نشان میدهد کـه فیل آفریقایی دو گونه مجزا اسـت – فیل هاي ساوانا و فیل هاي جنگلی.
همه ی فیل ها در دسترس خطر هستند. فیل هاي آسیایی در جنگل ها و علفزارهای هند، سریلانکا و آسیای جنوب شرقی پرسه میزنند. جمعیت فیل هاي آفریقایی از جنگل هاي انبوه و بیابان هاي خشک در 37 کشور در جنوب صحرای آفریقا مهاجرت می کنند.
این موجودات حساس بسیار بزرگ هستند. فیل هاي آسیایی تا شش تن وزن دارند و قد آن ها بـه بیش از 11 فوت میرسد. قد فیل هاي آفریقایی بین هشت تا 13 فوت و وزن آن ها بیش از شش و نیم تن اسـت. فیل هاي آسیایی و آفریقایی هردو عمری بین 60 تا 70 سال دارند.
باوجود سابقه طولانی ما در مطالعه فیل ها، چیزهای زیادی برای یادگیری در مورد این موجودات پیچیده وجوددارد. از توانایی آن ها در تشخیص زبان گرفته تا رفتار نوع دوستانه انها، شـما نیز میتوانید درباره فیل خارق العاده بیشتر بدانید.
خاطره فیل ها افسانه اي اسـت و دلیل خوبی هم دارد. در بین تمام پستانداران خشکی، فیل ها دارای بزرگ ترین مغز هستند. آن ها توانایی یادآوری چاله هاي آبی دوردست، سایر فیل ها و انسان هایي را کـه با آن ها روبهرو شده اند، حتی پس از گذشت چندین سال دارند.
فیل ها ثروت دانش خودرا از نسلی بـه نسل دیگر از طریق مادرزادگان منتقل می کنند و این بـه اشتراک گذاری اطلاعات برای بقای موجودات مفید بوده اسـت. انها همچنین می توانند مسیر دسترسی بـه منابع غذا و آب را در فواصل دور و نحوه رسیدن بـه مناطق جای گزین را درصورت نیاز بـه یاد بیاورند. حتی چشمگیرتر، انها برنامه خودرا طوری تنظیم می کنند کـه دقیقاً بـه موقع بـه میوه اي کـه میخواهند رسیده باشد برسند.
✅ مطالب مشابه: تصاویر جالب از ساخت پای مصنوعی برای فیل
فیل ها درک عمیقی از ارتباطات انسانی نشان می دهند. محققان پارک ملی آمبوسلی در کنیا صدای گویندگان دو گروه مختلف را پخش کردند – یکی کـه فیل ها را شکار میکند و دیگری کـه اینکار را نمیکند. وقتی فیلها صدای گروهی را کـه میترسیدند میشنیدند، احتمال بیشتری داشت کـه با گروهبندی محکم باهم و بوییدن هوا برای تحقیق، حالت دفاعی بگیرند.
علاوه بر این، محققان دریافتند کـه فیلها نیز با شدت کمتری بـه صدای زنان و مردان جوانتر واکنش نشان می دهند ودر صدای نرهای بالغ بیشتر تحریک می شوند. مهارت هاي زبان فیل فراتر از درک اسـت. یک فیل آسیایی یاد گرفت کـه کلمات را بـه زبان کره اي تقلید کند. محققان این نظریه را مطرح می کنند کـه چون ارتباط اجتماعی اولیه او در دوران رشد با انسانها بود، او یاد گرفت کـه کلمات را بـهعنوان شکلی از پیوند اجتماعی تقلید کند.
فیل ها حس شنوایی بسیار خوبی دارند و توانایی ارسال صدا در فواصل طولانی را دارند. آن ها صداهای مختلفی از جمله خرخر، غرش، گریه و پارس می کنند. اما آن ها همچنین در صداهای فرکانس پایین تخصص دارند و می توانند صداها را بـه روشی غیرمعمول دریافت کنند.
Caitlin O’Connell-Rodwell، زیست شناس در دانشگاه استنفورد، دریافت کـه صداهای با فرکانس پایین و کوبیدن پای فیل ها با فرکانسی طنین انداز می شود کـه سایر فیل ها می توانند از طریق زمین تشخیص دهند. 6 بزرگ شدن استخوان هاي گوش و پایانه هاي عصبی حساس در پاها و تنه آن ها این امکان را فراهم میکند. فیل ها این پیام هاي مادون صوت را دریافت کنند.
توانایی تشخیص چنین ارتعاشات لرزه اي نیز بـه فیل ها کمک میکند تا زنده بمانند. هنگامی کـه یک فیل آشفته زمین میزند، نه تنها بـه فیل هاي اطراف هشدار میدهد، بلکه ممکن اسـت بـه فیل هاي دیگر کـه مایل ها دورتر هستند نیز هشدار دهند. و هنگامی کـه یک فیل صدا میزند، میتواند برای اعضای خانواده دور از دید درنظر گرفته شود.
اینکه فیل ها از بازی در آب لذت میبرند ممکن اسـت شوکه کننده نباشد. آن ها بـه پاشیدن و دوش گرفتن خود و دیگران با اسپری هایي از تنه خود مشهور هستند. اما ممکن اسـت تعجب آور باشد کـه بدانید این حیوانات عظیم الجثه در شنا کردن نیز بسیار خوب هستند.
فیل ها شناور کافی برای ماندن در سطح و استفاده از پاهای قدرتمند خود برای دست و پا زدن دارند. آن ها همچنین از تنه خود بـه عنوان غواصی هنگام عبور از آب هاي عمیق استفاده می کنند تا بتوانند بـه طور عادی حتی در هنگام غوطه ور شدن نفس بکشند. شنا کردن یک مهارت ضروری برای فیل ها اسـت کـه هنگام جستجوی غذا از رودخانه ها و دریاچه ها عبور می کنند.
فیل ها موجوداتی بسیار اجتماعی و باهوش هستند و رفتارهایی را کـه ما انسانها بـه عنوان شفقت، مهربانی و نوع دوستی می شناسیم نشان می دهند. در مطالعهاي درباره رفتار فیلها، محققان دریافتند کـه وقتی فیل مضطرب می شود، دیگر فیلهاي مجاور با تماسها و لمسهایي کـه برای تسلی دادن فرد بود، پاسخ میدهند. فیل ها همچنین رفتار همدلانه و “کمک هدفمند” را نشان می دهند کـه در ان با یک دیگر هماهنگ می شوند تا بـه یک فرد بیمار یا آسیب دیده کمک کنند.
ما میدانیم کـه فیل ها روح هاي حساسی هستند، با پیوندهای قوی با اعضای خانواده خود، نیاز بـه اسانی و حافظه طولانی دارند. بنابر این جای تعجب نیست کـه فیل هایي کـه دچار تراژدی می شوند، مانند شاهد کشته شدن یکی از اعضای خانواده توسط شکارچیان غیرقانونی، علائم اختلال استرس پس از سانحه را دارند.
گوساله هایي کـه توسط شکارچیان یتیم شده اند حتی دهه ها بعد علائمی شبیه PTSD نشان می دهند. فیلهایي کـه از موقعیتهاي آزاردهنده رها میشوند، مدتها پس از اینکه دریک پناهگاه ایمنی پیدا کردند، علائم PTSD را نشان می دهند.
این تجارب آسیب زا همچنین بر خاطراتشان تأثیر منفی می گذارد. هنگامی کـه افراد انتخابی دریک کشتار یا توسط شکارچیان غیرقانونی کشته میشوند، فیلهاي جوان اطلاعات اجتماعی حیاتی را کـه میتوانستند توسط بزرگسالان منتقل شده باشد، از دست میدهند.
تمام اطلاعات لازم برای بقای فیل ها توسط بزرگان آن ها منتقل می شود. برای فیلهاي جوان بسیار مهم اسـت کـه با اعضای بزرگتر خانواده، بـهویژه مادران، وقت خودرا بگذرانند، تا بتوانند همه ی چیزهایی را کـه در بزرگسالی باید بدانند، بیاموزند.
مادری گله، دانش بزرگ ترها را حمل میکند و اطلاعات ضروری رابا جوانان بـه اشتراک می گذارد، از جمله نحوه واکنش بـه انواع خطرات و محل یافتن غذا و آب. در حالی کـه فیل هاي آفریقایی دریک جامعه مادرسالار زندگی می کنند، تحقیقات نشان داده اسـت کـه فیل هاي آسیایی نسبت بـه همتایان آفریقایی خود سلسله مراتب کمتری دارند و بر اساس سن یا جنسیت تسلط کمی دارند.
این تفاوت در سازمان اجتماعی را میتوان بـه زیستگاه نسبت داد. در آفریقا شرایط سخت تر اسـت، بنابر این خرد بزرگان ارزشمندتر اسـت. دربخشهایي از آسیا کـه شکارچیان کم و منابع فراوان هستند، نیازی بـه رهبری قوی وجود ندارد.
✅ مطالب مشابه: این فیل پس از آزادی اشک ریخت «عکس»
خرطوم فیل کـه با بیش از 40000 ماهیچه پر شده اسـت، قدرتمند و بسیار حساس اسـت. فیل ها از خرطوم خود برای بو کردن، غذا خوردن، تنفس در زیر آب، تولید صدا، تمیز کردن خود و دفاع از خود استفاده می کنند.
فیل ها در نوک خرطوم خود “انگشت” دارند – فیل هاي آفریقایی دو انگشت و فیل هاي آسیایی یک انگشت دارند – کـه بـه آن ها اجازه میدهد اشیاء ریز را بلند کنند. فیلهایي کـه بسیار ماهر هستند، میتوانند با خرطوم خود پیوندی ایجاد کنند تا مواد کوچکی مانند دانهها را روی هم انباشته کنند.
یک فیل خرطوم خودرا دراز میکند و از حس بویایی خود برای تعیین غذاهایی کـه باید بخورد استفاده میکند. در مطالعهاي درسال 2019؛ فیلهاي آسیایی توانستند تعیین کنند کـه کدام یک از دو سطل مهر و موم شده حاوی غذای بیشتری اسـت و تنها بر اساس بو اسـت.11 مطالعه دیگری نشان داد کـه فیلهاي آفریقایی میتوانند بین انواع گیاهان تفاوت قائل شوند و مورد علاقه خودرا انتخاب کنند.
فیل ها همچنین از خرطوم خود برای در آغوش گرفتن، نوازش و آرامش فیل هاي دیگر استفاده می کنند – و بچه فیل ها خرطوم انها را می مکند مانند بچه هاي انسان کـه شست خودرا می مکند. ظاهراً این بـه انها کمک میکند تا یاد بگیرند کـه چگونه از تنه خود بـه طور مؤثرتری استفاده کنند.
با بیش از 50000 ماهیچه در خرطوم، این بـه یک فیل جوان کمک میکند تا بفهمد چگونه ماهیچه هاي خرطوم را بازرسی و دستکاری کند تا بتواند استفاده از ان را بـه خوبی تنظیم کند.
تنها بر اساس اندازه خالص، شگفت آور اسـت کـه کشف کنیم نزدیکترین خویشاوند زنده فیل هیراکس سنگی اسـت، گیاهخوار کوچک و پشمالوی بومی آفریقا و خاورمیانه کـه شبیه جوندگان بـه نظر میرسد. از دیگر حیواناتی کـه نزدیک بـه فیل ها هستند میتوان بـه گاو دریایی و دوگونگ «یک پستاندار دریایی کـه شبیه بـه گاو دریایی اسـت» اشاره کرد.
هیراکس باوجود ظاهرش، هنوز چند ویژگی فیزیکی مشترک با فیل ها دارد. این ها عبارتند از عاج هایي کـه از دندان هاي ثنایا رشد می کنند «در مقایسه با اکثر پستانداران کـه از دندان نیش خود عاج ایجاد می کنند»؛ ناخن هاي صاف در نوک انگشتانشان و چندین شباهت در بین اندام هاي تولید مثلی آن ها.
گاو دریایی، هیراکس سنگی و فیل اجداد مشترکی بـه نام تتیتریا دارند کـه بیش از 50 میلیون سال پیش از بین رفت. این مدت زمان کافی بوده اسـت تا حیوانات مسیرهای تکاملی بسیار متفاوتی را طی کنند. اگر چه انها متفاوت بـه نظر میرسند و رفتار می کنند، اما ارتباط نزدیکی باهم دارند.
حساسیت فراوان فیل ها بـه خوبی ثبت شده اسـت، اما ماهیت حساس آن ها بـه ویژه در علاقه اي کـه بـه مردگان ابراز می کنند قابل توجه اسـت. حتی در بین حیوانات غیرمرتبط، فیلها علاقه نشان میدهند، حیوان مرده را معاینه می کنند، لمس می کنند و بو می کنند. محققان فیلهایي را مشاهده کردهاند کـه مکرر بازدید می کنند، تلاش می کنند بـه حیوانات تاریخ مصرف گذشته کمک کنند و تقاضای کمک می کنند.
مدتها پس از مرگ یک حیوان، فیلها برمیگردند و استخوانهاي باقیمانده رابا پاها و خرطومهاي خود لمس می کنند.14 واشنگتن پست یک فیل جوان 10 ساله را توصیف کرد کـه از جسد مادرش در کنیا دیدن کرد و با “غدد گیجگاهی در هر طرف” ترک کرد. از سر او… جریان مایع: واکنشی مرتبط با استرس، ترس و پرخاشگری.” شکلی از اشک، شاید؟
دلیل خوبی وجوددارد کـه فیل ها دوست دارند در خاک بازی کنند. اگر چه پوست فیل ها سخت بـه نظر میرسد، اما فیل ها پوست حساسی دارند کـه ممکن اسـت دچار آفتاب سوختگی شوند. فیل ها برای مقابله با اشعه هاي مضر خورشید، شن و ماسه را روی خود پرتاب می کنند. فیل هاي بالغ نیز بچه هاي جوان رابا گرد و غبار غرق می کنند. فیلها هنگام بیرون آمدن از حمام در رودخانه، اغلب گل یا خاک رس را بـه عنوان یک لایه محافظ روی خود پرتاب میکنند.
فیل هاي آسیایی ممکن اسـت یکی از باهوش ترین موجودات در قلمرو حیوانات از نظر ریاضی باشند. محققان ژاپنی تلاش کردند فیل هاي آسیایی را برای استفاده از صفحه نمایش لمسی کامپیوتر آموزش دهند. یکی از این سه فیل، وقتی با مقادیر مختلف ارائه شد، توانست تابلویی را انتخاب کند کـه میوه هاي بیشتری را نشان میدهد.
لازم بـه ذکر اسـت کـه فقط فیل هاي آسیایی نشان داده شده اسـت کـه این توانایی را دارند. محققان بر این باورند کـه تقسیم گونههاي فیل آفریقایی و آسیایی در 7.6 میلیون سال پیش ممکن اسـت منجر بـه تواناییهاي شناختی متفاوتی شده باشد. برخی تحقیقات نشان میدهد کـه میانگین EQ برای فیل هاي آسیایی 2.14 و برای آفریقایی 1.67 اسـت.
همه ی فیل ها در دسترس خطر هستند. فیل آسیایی در خطر انقراض اسـت و فیل آفریقایی آسیب پذیر اسـت. تهدیدات اولیه برای فیل ها از دست دادن زیستگاه، تکه تکه شدن و تخریب اسـت. فیل ها نیز با تهدیدات انسانی روبهرو هستند.
از آنجایی کـه کشاورزان برای کاشت محصولات بـه زیستگاه فیل ها دست درازی می کنند، درگیری بین حیوانات و انسانها منجر بـه کشتن تلافی جویانه فیل ها شده اسـت. فیل هاي آسیایی بـه ویژه، کـه در یکی از پرجمعیت ترین مناطق سیاره زندگی می کنند، قادر بـه همزیستی با جمعیت در حال گسترش انسان نیستند.
تلاشهاي نوآورانهاي برای دور کردن فیلها از سکونتگاهها و مزارع انسانی، کاهش اصطکاک بین این دو گونه وجوددارد. یکی از نمونه ها پروژه فیل نارنجی در سریلانکا اسـت کـه کشاورزان را تشویق میکند تا درختان پرتقال را در اطراف خانه ها و زمین هاي باغ خود بکارند. فیل ها مرکبات را دوست ندارند و کشاورزان محصول بیشتری را برای فروش بـه منظور سود بـه دست می آورند.
✅ مطالب مشابه: عکس های جالب از فیل صورتی رنگ
این روز را پاتریسیا سیمز، فیلمساز کانادایی و موسسه متداول بـه معرفی مجدد فیلها با هدف نشان دادن موقعیت این پستانداران نامگذاری شده اسـت.
ویلیام شاتنر، بازیگر مشهور و محبوب سینما، از طرح نامگذاری روزی بـه نام فیلها خیلی پشتیبانی کرد. وی همان کسی اسـت کـه متن فیلم بازگشت بـه جنگل و زمانی کـه فیلها جوان بودند را خوانده اسـت. باراک اوباما ؛ شاهزاده ویلیام ؛ لئوناردو دیکاپریو ؛ کریستین دیویس و اشلی جاد ؛ هنرپیشه و فعال سیاسی امریکایی، از دیگر افرادی هستند کـه بـه فیلها و سرنوشتشان راغب هستند.
همه ی ما فیلها را میشناسیم و خیلی هایمان انها را از نزدیک دیدهایم. فیلها باهوش هستند. خاطرات خوب و بد گذشتۀ خودرا در خاطر دارند و غم و شادی را احساس می کنند. انها بـه صورت خانوادگی زندگی میکنند و با اعضای خانوادۀ خود همدلی میکنند.
در فرهنگهاي شرقی، فیل نماد هوش و دل رحم اسـت. در افسانههاي هندو آمده اسـت کـه ایندرا »؛ پادشاه آسمانها، سوار بر فیلی بـه اسم آیراواتا می شود. همین طور اعتقاد دارند کـه جهان بر پشت یک فیل قرار گرفته اسـت. در کشور سیام، افرادی بودند کـه از فیلهاي سفید مقدس مراقبت می نمودند.
با چیزهایی کـه گفته شد، بازهم هر ساله، تنها در آفریقا، شکارچیان حدود 27000 فیل را وحشانه شکار می کنند، تا از عاجشان استفاده کنند. بزرگترین متقاضیان عاج در چین هستند. دراین بازار سیاه، بعضی اوقات، عاج بـه قیمت طلا معامله میشود.این اواخر، شکارچیان ساتائو ؛ یکی از بزرگترین و تعجب انگیزترین فیلهاي دنیا، را برای عاجش کشتند.
در پایان
علیرغم ممنوعیت تجارت بین المللی درسال 1989 برای فروش عاج، شکار غیرقانونی و قانونی و شکار غیرقانونی فیل ها برای عاج، پوست، گوشت و خز انها، کمک بزرگی بـه زوال فیل ها بـه ویژه در آفریقا بوده اسـت. فیل هاي آسیایی نیز شکار غیرقانونی می شوند و از آنجایی کـه فقط نرها عاج دارند، این نیز منجر بـه کمبود نر در جمعیت پرورشی و عدم تنوع ژنتیکی می شود.