رتبه بندی باهوش ترین حیوانات جهان دشوار اسـت. بالاخره هوش چیست؟ چگونه ان را اندازه گیری کنیم؟ ما دراین قسمت از مجله تفریحی تالاب برای شـما همراهان عزیز لیستی از باهوش ترین حیوانات جهان را منتشر کرده ایم.
انسانها تمایل دارند باهوش ترین حیوانات جهان را شبیه ترین حیوانات بـه ما تعریف کنند. این بدان معناست کـه میمون هاي همکار ما طبق معمولً رتبه بالایی دارند. با این حال، انواع مختلفی از هوش وجوددارد. اکثر حیوانات نمیتوانند تست IQ را کامل کنند، اما کاملاً با چالش هاي منحصر بـه فرد خود سازگار هستند.
انسانها می توانند کارهای زیادی را انجام دهند کـه حیوانات دیگر نمیتوانند انجام دهند و بالعکس. ما را در اقیانوس بیندازید و بـه ما بگویید مانند اختاپوس استتار کنیم، دراین صورت دچار مشکل میشویم. این باعث میشود کـه مقایسه موجوداتی کـه سوله هاي بسیار متفاوتی دارند دشوار باشد.
با این حال، هنوز واضح اسـت کـه برخی از حیوانات دربخش مغز استعداد بیشتری دارند. زبان، استفاده از ابزار، حل مسئله و خودآگاهی از نشانه هاي هوشمندی برخی گونه ها هستند. اگر چه این فهرست مرتب اسـت، اما بیشتر یک ایده کلی اسـت. و البته دارای تعداد زیادی از حیوانات باهوش آفریقایی اسـت.
اکثر کارشناسان موافقند کـه همان چند گونه باید در بالای رتبه بندی قرار گیرند، اگر چه ترتیب ممکن اسـت متفاوت باشد. فراتر از ان؛ کمی سخت تر میشود. هر کس نظرات خودرا در مورد انچه کـه یک حیوان را “باهوش” می کند، خواهد داشت. این فهرست از 25 باهوش ترین حیوان جهان را بررسی کنید و نظر خودرا ببینید. رتبه بندی شـما چگونه متفاوت خواهد بود؟
ما خیلی از خودمان را در شامپانزه ها میبینیم. آن ها می توانند خشن، اما کنجکاو، مدبر و همکاری کنند. این تعجبی ندارد، زیرا ما حدود 99 درصد از DNA خودرا با این میمون هاي آفریقایی بـه اشتراک میگذاریم. شامپانزه ها برخی از بهترین استفاده کنندگان ابزار در قلمرو حیوانات هستند. آن ها می توانند آجیل هاي باز رابا سنگ بشکنند و شاخه هاي نازک را در تپه هاي موریانه بچسبانند تا یک ناهار حشره جمع کنند.
انها همچنین حیوانات بسیار اجتماعی هستند ودر جوامع بزرگ زندگی می کنند. گاهی اوقات انها حتی “جنگ” رابا حملات هماهنگ بـه سایر گروه هاي شامپانزه بـه راه میاندازند. باهوش همیشه بـه معنای دوستانه نیست.
مطالب مشابه: درباره خرچنگ برای کودکان «24 واقعیت»
با گره خوردن در بالا، نزدیکترین خویشاوند دیگر ما، بونوبو اسـت. جدا کردن هوش شامپانزه و بونوبو سخت اسـت. شامپانزه ها در استفاده از ابزار برتری دارند، اما بونوبوها دریک مطالعه درسال 2010 “در حل وظایف مربوط بـه نظریه ذهن مهارت بیشتری داشتند”.
حتی یک مسابقه بونوبوها را بـه باهوش ترین میمون ها معرفی کرد. دراین مسابقه، در باغ وحش آنتورپ، بونوبوها شامپانزه ها رابا نتیجه 4-2 در تست هاي مختلف هوش شکست دادند. بونوبوها جوامع پیچیده و مادرسالار دارند و اغلب درگیری ها را بدون خشونت حل می کنند. انها همچنین کاربران ماهر زبان هستند. یک بونوبو اسیر، کانزی، میتوانست از طریق یک صفحهکلید سفارشی با انسانها ارتباط برقرار کند و صدها نماد را یاد بگیرد.
اورکاها یا نهنگ هاي قاتل، دومین مغز بزرگ را در بین حیوانات دارند. وقتی درنظر بگیرید کـه چندین گونه بزرگتر در اقیانوس وجوددارد، این قابل توجه اسـت. در حالی کـه اندازه مهم اسـت، این همه ی چیز نیست. مغز اورکاها حتی از مغز انسانها هم بـه شدت چین خورده اسـت.
مغز “چروک تر” مساحت سطح بیشتری دارد. این بدان معناست کـه سلولهاي عصبی بیشتر، بـه آن ها کمک می کند تا دادههاي بیشتری را مدیریت کرده و سریعتر پردازش کنند. اورکاها ارتباطات پیچیده، طیف وسیعی از استراتژیهاي شکار را نشان می دهند و می توانند دانش را از طریق نسلها منتقل کنند. بـه عنوان چنین موجودات باهوشی، اغلب از عدم تعامل اجتماعی و تحریک ذهنی در اسارت رنج میبرند.
بیشتر نهنگها و دلفینها بسیار باهوش هستند، اما دلفینهاي پوزه بطری یکی از باهوشترین سیتاسها هستند. مغز آن ها نسبت بـه اندازه بدنشان بسیار بزرگتر از حد انتظار اسـت و بسیاری از رفتارهایشان نشان از هوشمندی آن ها دارد.
دلفینهاي پوزه بطری تست آینهاي را کـه تشخیص خودرا اندازهگیری میکند، با رنگهاي در حال عبور گذراندند. گوساله ها می توانند خودرا در 7 ماهگی بشناسند – نوزاد انسان دو سال طول میکشد! مشاهده شده اسـت کـه دلفین هاي وحشی پوست خودرا روی مرجان ها و اسفنج ها تسکین می دهند. آن ها حتی سوء مصرف مواد را آزمایش می کنند، و از سموم ماهی پف کرده زیاد می شوند.
اورانگوتان ها طبق معمولً پشت شامپانزه ها و بونوبوها در مقیاس هوش قرار میگیرند. با این حال، آن قدر واضح نیست کـه ما فکر میکردیم، و دانشمندان دائماً در حال یافتن نمایشهاي جدیدی از هوش اورانگوتان هستند.
انها کاربران ابزار هستند و از چوب ها و شاخه ها برای ساختن لانه، ترساندن رقبا و رسیدن بـه اشیا استفاده می کنند. اورانگوتان هاي اسیر، بـه ویژه، بیشتر از همتایان وحشی خود کنجکاوی نشان می دهند و آزمایش می کنند. یک مطالعه اخیر نشان داد کـه اورانگوتان ها تنها نخستی هاي غیر انسانی هستند کـه در مورد گذشته “گفتگو” می کنند.
زبان چیزی اسـت کـه سطح خاصی از هوش را می طلبد و طوطی ها از پرحرف ترین حیوانات جهان هستند. آن ها حتی بـه بسیاری از کلمات ما مسلط شده اند. آیا آن ها میدانند کـه چه میگویند، یا این فقط تقلید اسـت؟ تصور میشود کـه برخی از طوطی ها واقعاً متن برخی از کلمات و عبارات را درک می کنند.
طوطی خاکستری آفریقایی بـه ویژه برای باهوشی خود شناخته شده اسـت. فردی بـه نام الکس میتوانست اشیاء، رنگها و حتی عبارات کوتاه را نامگذاری کند. پاسخ هاي الکس بـه سوالات نشان داد کـه او صرفاً زبان انسان را تقلید نمیکند. طوطی ها فقط در زبان سرآمد نیستند. طوطی خاکستری آفریقایی دیگر در آزمون حافظه دیداری از دانشجویان دانشگاه هاروارد بهتر عمل کرد.
گوریل ها ممکن اسـت بـه اندازه برخی از میمون هاي همکارشان باهوش نباشند، اما هنوز هم جزو باهوش ترین حیوانات جهان هستند. گوریل ها، موجودات بسیار اجتماعی، طیف وسیعی از صداهای مختلف دارند. برای اعضای خانواده غصه می خورند، میخندند و بازی می کنند و استفاده از ابزار را نشان میدهند.
یکی از گوریل هاي اسیر مشهور بـه نام کوکو نیز می توانست از طریق نوع خاصی از زبان اشاره با انسانها ارتباط برقرار کند. گوریل ها در آزمایش آینه نتایج متفاوتی داشته اند. برخی از افراد خودرا شناخته اند، در حالی کـه برخی دیگر “شکست خورده اند”.
بزرگ ترین حیوان خشکی همچنین دارای بزرگ ترین مغز در بین حیوانات خشکی اسـت. فیل ها زندگی اجتماعی پیچیده اي دارند، اندوه نشان می دهند و می توانند نوع دوستی نشان دهند. انها برای کمک بـه سایر گونه هاي نیازمند – حتی انسانها شناخته شده اند.
انها اغلب از شاخهها برای خاراندن خود، مگسها یا زدن بـه عنوان سلاح استفاده میکنند. ضرب المثل “فیل هرگز فراموش نمیکند” نیز دقیق اسـت. فیل ها می توانند مناطق مولد جستجوی علوفه را از سالها پیش بـه خاطر بسپارند ودر مواقع کمبود برگردند.
کورویدها «خانواده کلاغ ها» بسیاری از باهوش ترین گونه هاي پرندگان از جمله کلاغ ها، زاغ ها، زاغی ها و جیوها را تشکیل می دهند. مطالعات نشان داده اسـت کـه کلاغ ها خودآگاه و قادر بـه تفکر تحلیلی هستند. انها همچنین حلال مشکلات عالی هستند و می توانند از ابزارهایی برای دسترسی بـه غذا استفاده کنند.
نه تنها این، بلکه می توانند چهره انسانها را نیز بـه خاطر بسپارند و حتی نسبت بـه انسان هایي کـه بـه انها ظلم کرده اند کینه داشته باشند. پس بهتر اسـت در سمت خوب آن ها بمانید.
یکی از معدود بی مهرگانی کـه در فهرست بالا قرار دارد، تعریف هوش اختاپوس سخت اسـت. از این گذشته، انها با ما و پستانداران همکارمان بسیار متفاوت هستند. با این حال، شکی نیست کـه آن ها باهوش هستند. آن ها می توانند در پیچ و خم ها حرکت کنند، وظایف خودرا برای بـه دست آوردن غذا انجام دهند، و هنرمندان با استعداد فرار هستند. یک گونه حتی شاخک هاي جنگی پرتغالی را بـه عنوان سلاح حمل می کند!
یکی از مسائلی کـه مانع از باهوش شدن اختاپوس ها میشود، عمر کوتاه آنهاست. برخلاف بسیاری از باهوش ترین گونه هاي جانوری، والدین بـه اندازه کافی عمر نمیکنند تا دانش را بـه فرزندان خود منتقل کنند.
مطالب مشابه: 25 واقعیت جالب در مورد طوطی ها
میمون هاي باهوش بسیار زیادی وجوددارد، از جمله چندین گونه بابون آفریقا. این نخستیهاي اجتماعی اغلب باعث ایجاد شرارت با گردشگران میشوند، اما میتوانند حیوان خانگی معلم و همچنین دلقک کلاس باشند. بـه عنوان مثال، بابون هاي زیتونی توانایی درک اعداد را دارند. ماندریل ها یکیدیگر از باهوش ترین نخستی ها هستند. یکی از نرهای اسیر در حال شکستن شاخه ها و تمیز کردن ناخن هاي پای خود با ترکش دیده شد!
نهنگهاي اسپرم یکیدیگر از گونههاي مغزی هستند – بـه معنای واقعی کلمه. آن ها عنوان “بزرگ ترین مغز در قلمرو حیوانات” رابا وزن 9.2 کیلو گرم «20 پوند» دارند. این پنج برابر سنگین تر از یک انسان اسـت! نهنگهاي اسپرم دارای زبان پیچیده، ساختارهای اجتماعی پیچیده هستند و سزاوار جایگاه بالایی در فهرست باهوشترین حیوانات جهان هستند.
اگر چه اندازه مغز همه ی چیز نیست. بـه عنوان یکی از بزرگ ترین حیوانات جهان، انتظار دارید کـه نهنگ اسپرم مغز بزرگی داشته باشد. اندازه گیری اندازه نسبی مغز، بـه نام EQ «ضریب انسفالیزاسیون»؛ نهنگهاي اسپرم را پشت سر ستاسههاي دیگر مانند اورکا و دلفینهاي پوزه بطری رتبهبندی می کند.
همه ی میدانند کـه “بهترین دوست انسان” یکی از باهوش ترین حیوانات جهان اسـت. هوش سگ ها در مورد نژادها بسیار متفاوت اسـت، بـه طوری کـه کولی ها، چوپان ها و رتریورها اغلب باهوش ترین سگ ها درنظر گرفته می شوند. اما در مورد اقوام وحشی سگ خانگی چطور؟
سگ خود آفریقایی، سگ وحشی آفریقایی یا سگ شکاری آفریقایی، وقتی صحبت از قدرت مغز بـه میان می آید، بیتفاوت نیست. این حیوانات در خطر انقراض موفق ترین شکارچیان آفریقا هستند. با استفاده از کار گروهی، آن ها می توانند از رقبای بزرگ تر و قویتر خود پیشی بگیرند.
کفتارها اغلب بـهعنوان «لاشخورهای مجهول» رپ بدی دریافت میکنند، اما یکی از باهوشترین حیوانات ساوانا هستند. انها در گروه هاي اجتماعی پیچیده و مادرسالار زندگی می کنند، جایی کـه همکاری کلیدی اسـت. انها نیز فراتر از فریب نیستند. کفتارهای درجه پایین گاهی اوقات در هنگام تغذیه صدای زنگ هشدار کاذب می دهند، بنابر این می توانند در لاشه جا بگیرند.
گربه ها ممکن اسـت بـه اندازه سگ ها تربیت پذیر نباشند، اما آیا این بـه این دلیل اسـت کـه آن ها بـه اندازه سگ ها باهوش نیستند؟ شاید آن ها فقط نمیخواهند! بـه هرحال آن ها بـه طرز بدنامی سرسخت هستند. گربه هاي اهلی باهوش ترند یا وحشی؟ سوال سختی اسـت در بین گربه هاي وحشی، شیر از نظر هوشی پیشتاز اسـت.
شیرها اجتماعی ترین گربه هاي بزرگ هستند و بسیاری از کارشناسان معتقدند کـه زندگی مشترک بـه قدرت مغز زیادی نیاز دارد. برخی از آزمون ها این نظریه را تایید کرده اند. در کارهای حل پازل، شیرها بهتر از ببرها و پلنگ ها عمل کردند.
شاید “پاندای زباله” مورد علاقه همه ی نباشد، اما سازگاری ان با محیط هاي شهری نشان میدهد کـه چقدر باهوش اسـت. برخی از دانشمندان بر این باورند کـه راکون ها می توانند جزو باهوش ترین حیوانات جهان باشند. انها در کارهای حل مسئله، مانند فرار از جعبه ها با استفاده از چفت، بـه خوبی عمل می کنند. راکون ها همچنین راه حل ها را بـه خاطر می آورند و دفعه بعد بهتر عمل می کنند.
خوک ها باهوش تر از ان چیزی هستند کـه بسیاری از مردم تصور می کنند. برخی معتقدند کـه آن ها بـه اندازه سگ هاي نیش باهوش هستند، اما خوک ها بـه اندازه بسیاری از گونه هاي دیگر مورد مطالعه قرار نگرفته اند. در آزمایشاتی کـه انجام شده، خوک ها عملکرد خوبی داشته اند. انها در پیمایش در پیچ و خم ها مهارت دارند و حتی می توانند با استفاده از جوی استیک با پوزه خود بازی هاي ویدیویی “بازی” کنند.
موشها بیش از انکـه شهرت انها بـه عنوان ناقل بیماری ها باشد. این جوندگان موضوع آزمایشات آزمایشگاهی زیادی بوده اند. نتایج نشان داده اسـت کـه آن ها در یادگیری مهارت هاي جدید و حل مسئله ماهر هستند. آن ها همچنین بـه طرز شگفت انگیزی موجودات عاطفی با زندگی اجتماعی غنی هستند. آن ها حتی نسبت بـه خویشاوندان خود همدلی نشان می دهند.
تماشای سنجابهایي کـه در حال دویدن بـه اطراف هستند و ظاهراً فراموش می کنند کـه ان همه ی آجیل را کجا دفن کردهاند لذتبخش اسـت. وقتی متوجه می شوید کـه آن ها چقدر اطلاعات میتوانند حفظ کنند، تأثیرگذارتر اسـت. بـه خاطر سپردن مکان هزاران تکه غذا، نیروی مغزی زیادی می طلبد. انها همچنین بـه حیله گری میپردازند. زمانی کـه یک سنجاب میداند کـه تحت نظر اسـت، گاهی وانمود می کند کـه یک مهره را دفن می کند تا از دزدان آجیل جلوگیری کند.
موستلیدها «خانواده راسوها» دسته اي مغزدار از پستانداران هستند. در حالی کـه گورکن عسلی، یا راتل، بـه شهرت “بد” خود مشهور اسـت، هوش ان نیز چشمگیر اسـت. گورکن هاي عسلی مغز بزرگی نسبت بـه اندازه بدن خود دارند ودر چند آزمایشی کـه انجام شده اسـت، مهارت هاي حل مسئله را نشان داده اند. گورکن هاي عسل اسیر نیز برای فرار از محوطه خود با یک دیگر همکاری کرده اند.
کبوترها گروه دیگری از پرندگان هستند کـه از شهرت “پرنده مغز” سرپیچی می کنند. مطالعات زیادی در مورد هوش کبوتر انجام شده اسـت. اینها نشان داده اند کـه کبوترها می توانند بشمارند و حتی کلمات خاصی را یاد بگیرند. دریک آزمایش مشهور درسال 1995؛ کبوترها حتی برای تمایز بین نقاشی هاي پیکاسو و مونه آموزش دیدند!
بر اساس مطالعات اخیر، بلندترین حیوان جهان دارای اعماق پنهان اسـت. زرافه ها روابط اجتماعی بسیار پیشرفته تری از آنچه قبلا تصور می شد دارند. ماده هاي بالغ مدت زیادی از سن باروری گذشته و بـه انها اجازه میدهد اطلاعات و مهارت هاي ارزشمندی را بـه نسل هاي جوان منتقل کنند.
گاوها بـه طرز شگفت انگیزی باهوش هستند. آن ها می توانند وظایف مختلف را یاد بگیرند، حافظه بلند مدت داشته باشند و دوستان خودرا در گله بشناسند. گاوهای منفرد نیز مانند انسانها می توانند شخصیت هاي متمایز داشته باشند.
مطمئناً؛ این یک نوع هوش متفاوت اسـت. اما شـما میتوانید استدلال کنید کـه زنبورها بـه روش خود برخی از باهوش ترین حیوانات جهان هستند. آن ها ارتباطات بسیار پیچیده اي دارند ودر جوامع بزرگی زندگی می کنند کـه نیاز بـه همکاری در مقیاس بزرگ دارند.
مورچه ها گروه دیگری از حشرات اجتماعی هستند. انها بـه تنهایی ممکن اسـت باهوش ترین حیوان نباشند، اما با قدرت مغز جمعی خود می توانند کارهای بزرگی انجام دهند. برخی از گونه ها حتی غذای خودرا “کشاورزی” می کنند، قارچ ها را برداشت می کنند یا شته ها را نگه داری می کنند و از ترشحات آن ها تغذیه می کنند.
مطالب مشابه: حقایق جالب در مورد موجودات دریایی «10 مورد»
در پایان
رتبه بندی دقیق باهوش ترین حیوانات جهان بـه ترتیب بسیار دشوار اسـت. امیدواریم کـه این فهرست چند شاهکار هوشی شگفت انگیز از موجودات همکار ما را نشان داده باشد. بسیاری از حیوانات دیگر هستند کـه دراین فهرست قرار نگرفتند، اما این باعث نمی شود انها «احمق» باشند. برخی از گونهها انواع دیگری از هوش را نشان میدهند یا آن قدر متفاوت هستند کـه ما نمیتوانیم ان را بـه درستی اندازهگیری کنیم.
برای حیوانات وحشی، “هوشمندی” بـه توانایی آن ها برای سازگاری با محیط خود و زنده ماندن در ان مربوط میشود. از مورچه متواضع گرفته تا فیل آفریقایی، هوش حیوانات بـه هر کجا کـه نگاه کنید بـه نمایش گذاشته میشود. چه سافاری ساوانا باشد، چه سفری در جنگل هاي بارانی برای دیدن پسرعموهایمان، چرا سفری برای دیدن برخی از باهوش ترین حیوانات آفریقا برنامه ریزی نکنیم؟