آیا برای اکتشافات فضایی شگفت انگیز «کـه ممکن اسـت هرگز در مورد آن ها نشنیده باشید» آماده هستید؟ تلسکوپ فضایی جیمز وب اکتشافات فضایی را بـه سطح بعدی رسانده اسـت و درک عمیق تری از کیهان بـه ما ارائه میدهد. در حالی کـه تعداد زیادی از این اخبار توجه رسانه ها را بـه خود جلب میکند، هنوز تعداد زیادی از موارد عجیبوغریب فضایی وجوددارد کـه کنار گذاشته می شوند. امروز در مورد انها دراین قسمت از مجله تفریحی تالاب خواهید شنید.
بر کسی پوشیده نیست کـه فضا فوقالعاده عجیب اسـت، اما بـه نظر می رسد هر سال ستارهشناسان در کشف اشیاء و رویداد های عجیبوغریب جدید از خود پیشی می گیرند. از سیارات فراخورشیدی شدید گرفته تا ستارههایي با سرنوشت عجیب، سرنخهایي از یک راز قدیمی و آغاز یک راز کاملاً جدید، در این جا 25 مورد از عجیبترین اکتشافات نجومی کـه امسال ذهن ما «و دانشمندان» را بـه هم ریختند، آورده شده اسـت.
بیشتر بخوانید: تصاویر جدید الهام بخش تلسکوپ فضایی جیمز وب از کیهان
بیایید این لیست رابا موجی در فضا-زمان شروع کنیم، درست اسـت؟ بـه عنوان کمی پس زمینه، وقتی انرژی یک ستاره تمام می شود، در خود فرو می ریزد. این یک سیاهچاله یا یک ستاره نوترونی ایجاد میکند. طبق نظریه نسبیت عام اینشتین، اگر جسمی جرم داشته باشد، گرانش اعمال میکند. انحنای فضا-زمان توسط گرانش مخدوش می شود.
درسال 2017؛ دانشمندان برخورد دو ستاره نوترونی با یک دیگر را ثبت کردند. رونق بزرگی بود؟ احتمالاً نه، بـه دلیل عدم وجود امواج صوتی در فضا، اما امواج گرانشی وجود داشت. برخورد نیرومند این دو ستاره امواج گرانشی ایجاد کرد کـه موجی در فضا-زمان ایجاد کرد.
تا بـه حال، احتمالا حداقل اصطلاح “ماده تاریک” را شنیده اید. اگر مطمئن نیستید کـه واقعا چیست، نگران نباشید، زیرا دانشمندان نیز چنین نیستند. با این حال، انچه انها کشف کردهاند این اسـت کـه توزیع ستارهها و حرکت کهکشانها آن طور کـه «باید» رفتار می کنند، اگر فضا از ماده «عادی» تشکیل شده باشد – حتی اگر با نظریههاي جای گزین گرانش بازی کنند. این یک مدرک اضافی برای وجود ماده تاریک اسـت، اما ما نمیدانیم کـه چیست.
نه، این یک سیاره یا کهکشان جدید نیست، اما فضاپیمای نوآورانه SpaceX در حال تغییر روشی اسـت کـه ما در فضا کشف میکنیم. اسپیس ایکس با فالکون 9 بازی را بـه کلی تغییر داده اسـت. مشکل بزرگ چیست؟ یک فضاپیمای چند ماموریتی و چند منظوره. در حال حاضر حوزه هایي مانند ارتباط از طریق ماهواره «Starlink» را تغییر میدهد.
تصور کنید کـه اکنون چند ماموریت دیگر را میتوان تکمیل کرد… نه بـه توانایی فرستادن افرادی کـه فضانورد نیستند بـه فضا. شاید بالاخره بـه مریخ برویم.
آیا میدانید چه زمانی نخستین تصویر از یک سیاهچاله را داشتیم – مدرک عکاسی واقعی وجود آن ها؟ در حالی کـه از دوران دبیرستان درباره انها شنیده اید، دانشمندان تا سال 2019 با تلسکوپ افق رویداد تصویر واضحی دریافت نکردند. این سیاهچاله خاص در قلب کهکشان M87 در فاصله 55 میلیون سال نوری از ما قرار دارد. قبل از این، دانشمندان فکر میکردند کـه آن ها بـه سادگی “غیرقابل مشاهده” هستند.
سیاهچاله ها بـه خودی خود بسیار چشمگیر هستند، اما بالای قوس در هسته راه شیری دو حباب در حال انبساط پرتوهای گاما هستند. این کشف درسال 2010 انجام شد، اما هنوز از منشأ آن ها مطمئن نیستیم. حبابها در مرکز کهکشان لمس میشوند و شکل یک ساعت شنی پهن را تشکیل میدهند.
جستوجو برای یافتن یک سیاره قابل سکونت دیگر برای مدت طولانی ادامه دارد. سیاره ما بـه طور منحصر بـه فردی برای حمایت از حیات در این جا مناسب اسـت و هنوز هیچ مسابقه اي وجود نداشته اسـت. نزدیک ترین گزینه ها؟ سیاره فراخورشیدی Ross 128b کـه درسال 2017 کشف شد و سیاره فوق العاده زمین مانند Speculoos-2c یا LP 890-9c اخیرا درسال 2022 کشف شد.
Speculoos-2c از ما دورتر از Ross128b اسـت، اما 40٪ بزرگتر از زمین اسـت، ودر حالی کـه بـه دور خورشید خود نزدیکتر اسـت، خورشید ان شش برابر کوچک تر و نیمی از دما اسـت.
بنابر این، این فقط یک نظریه اسـت، اما… زمین زمانی یک دونات بود. نه یک کرم بوستون یا شکلات پاشیده شده، بلکه یک سینستیا. سینستیا یک توده گرم با عمر کوتاه، پیراشکی شکل اسـت. تصور می شود کـه این توده ها از برخورد دو جرم بـه اندازه یک سیاره بـه وجود میآیند. این تئوری این اسـت کـه زمین زمانی یک سیستیا بوده اسـت، حدود 4.5 میلیارد سال پیش.
میدان هاي مغناطیسی در کهکشان ماکیان بـه عنوان نوعی شبکه برای مواد از فضا عمل می کنند. این ممکن اسـت شـما را مجبور بـه رفتن کند، «مه»؛ اما نکته جالب در مورد این میدان مغناطیسی این اسـت کـه راه مناسبی برای «تغذیه» و نیرو بخشیدن بـه سیاهچالهي کلان پرجرم گرسنه در مرکز کهکشان ایجاد شده اسـت.
اگر صحبت از سیاهچاله ها و میدان هاي مغناطیسی شد… طبق معمولً؛ سیاهچاله ها اگر خیلی نزدیک شوند، مواد را بـه داخل خود میکشند، اما سیاهچاله مرکزی در کهکشان راه شیری میدان هاي مغناطیسی دارد کـه اطراف ان را بـه گونه اي احاطه کرده اسـت کـه مواد را بـه جای این کـه بـه داخل چاله هدایت کند، بـه اطراف چاله هدایت میکند.
بسیار خوب، پس چیزی نیست کـه میله محلی شـما در ان وجوددارد، اما دنباله دار لاوجوی ردی از الکل اتیلیک بـه جا گذاشته اسـت، چیزی کـه مشروب در ان وجوددارد. گروهی از دانشمندان در رصدخانه پاریس نیز شواهدی از 21 مولکول آلی، از جمله نوعی قند «همچنین در مشروب» پیدا کردند. مولکولهاي یافت شده از این نظریه حمایت می کنند کـه دنبالهدارها ممکن اسـت دریک نقطه حاوی اجزای حیاتآفرین باشند.
در سحابی جبار، یک ستاره تازه متولد شده وجوددارد کـه بـه خود فضای اضافی میدهد « جناس درنظر گرفته شده». باد ستاره اي از این ستاره تازه متولد شده در اطراف ان می وزد و مانع از تبدیل مواد بذر بیشتر بـه ستاره هاي جدید می شود.
این موضوع، چگونگی شکلگیری ستاره ها را روشن میکند. تصور می شود کـه ستارگان جدید از ستارگان در حال انفجار بـه نام ابرنواخترها تشکیل شده اند. با این حال، اکنون تصور می شود کـه شاید ستارگان نوزاد، این باد را ایجاد میکنند تا این ماده بذر را ببرد.
خوب، پس فالکون 9 یک فضاپیمای عالی اسـت. با این حال، قبل از SpaceX و تمام نوآوری هاي ان؛ Voyager 1 و Voyager 2 وجود داشت. وویجر 1 درسال 1977 بـه فضا پرتاب شد، وویجر 1 نخستین فضاپیمایی بود کـه درسال 2012 بـه فضای بین ستاره اي رسید. «فضای بین ستاره اي فضای بین منظومه هاي ستاره اي دریک کهکشان اسـت.» وویجر هنوز در حال ارسال اطلاعات از یک منطقه ناشناخته از جهان اسـت.
درسال 2015؛ اختلالی در فضای دور رخ داد کـه تصور می شد یک ابرنواختر باشد. نوری 20 برابر روشنتر از کل کهکشان راه شیری تولید کرد. با این حال، درسال 2016؛ تیمی از محققان مقالهاي را منتشر کردند کـه در ان توضیح داد کـه این ستاره در حال مرگ اسـت کـه بـه درون یک سیاهچاله در حال چرخش کشیده شده اسـت. این سیاهچالههاي در حال چرخش فقط در افق رویدادشان چیزها را بـه داخل نمی کشند. آن ها همچنین اجرام سماوی بیرونی را می مکند.
بیشتر بخوانید: جدیدترین تصاویر عجیب و هنری از فضا برای پروفایل
یک جرم بین ستاره اي بـه جرمی گفته می شود کـه توسط کشش گرانشی ستاره بـه ان گره نمیخورد. در حالی کـه دنبالهدارها، سیارکها و سیارات یاغی همگی این تعریف را دارند، تلسکوپ Pan-STARRS 1 در هاوایی نوع متفاوتی از جرم بینستارهاي را در کهکشان ما مشاهده کرد کـه تقریبا بـه اندازه یک زمین فوتبال، اگر بزرگتر نباشد.
این نام مستعار “Oumuamua” «تقریبا بـه “پیشاهی” ترجمه شده اسـت» و نخستین موردی اسـت کـه در حال عبور از کهکشان ما کشف شده اسـت. دانشمندان معتقدند کـه از سیاره اي خارج از منظومه شمسی ما آمده اسـت.
درسال 2017؛ دانشمندان یک منظومه سیاره اي را کشف کردند کـه ساختاری کاملاً مشابه با سیستم ما دارد. این منظومه حتی ستاره اي شبیه بـه خورشید اولیه ما را احاطه کرده اسـت. واقعیت جالب: Epsilon Eridian محل ایستگاه فضایی خیالی Babylon 5 از مجموعه تلویزیونی Babylon 5 اسـت.
آتشفشان هاي این جا روی سیاره زمین، سنگ مذاب فوق داغی را آزاد می کنند. آتشفشان هاي سیارات دیگر الزاماًً بـه همین شکل عمل نمیکنند. درسال 2015؛ ماموریت سپیده دم ناسا یک کوه آتشفشانی را در سیاره کوتوله سرس پیدا کرد. تصور می شود کـه این کوه توسط یک آتشفشان منجمد تشکیل شده اسـت کـه آب نمک یخ زده مخلوط با گل را آزاد میکند.
ماهواره گایا کـه درسال 2013 پرتاب شد، با هدف اندازه گیری فاصله بیش از یک میلیارد ستاره در کهکشان راه شیری، همراه با داده هاي سرعت بیش از 150 میلیون ستاره، انجام شد. نتایج؟ نقشه برداری از 1.7 میلیارد ستاره در کهکشان ما این بـه دانشمندان کمک میکند تا چگونگی شکلگیری کهکشان ما، چگونگی اکنون، سرعت گسترش ان و بسیاری موارد دیگر را مطالعه کنند.
در حالی کـه دانشمندان قادر بـه دیدن سیارک ها بودند، تا همین اواخر، آن ها قادر بـه ردیابی یک سیارک متحرک نبودند. با تلسکوپ فضایی جیمز وب، اکنون میتوانیم این اجرام و موارد دیگر را ردیابی کنیم تا ببینیم کجا و چگونه حرکت میکنند. خیلی باحال،
کهکشان سیگار بـه دلیل سرعت باورنکردنی تولید ستارگان جدید شناخته شده اسـت – 10 برابر سریع تر از کهکشان راه شیری. در مرکز کهکشان باد قدرتمندی وجوددارد کـه با میدان مغناطیسی همسو شده اسـت. این میدان مغناطیسی باد رانده جرمی از گاز و غبار برابر با جرم 50 یا 60 میلیون خورشید را منتقل میکند!
قدیمیترین کیهان چیست؟ قبلاً تصور میشد کـه Glass-z13 300,000,000 سال پس از انفجار بزرگ تخمین زده می شود، اما بـه طور تصادفی جیمز وب یکی را پیدا کرد کـه قدیمیتر اسـت – کـه تخمین زده می شود 235 میلیون سال پس از انفجار بزرگ باشد.
درسال 2018؛ یخ در قطب شمال و جنوب ماه کشف شد، اما اکنون شواهد بیشتری وجوددارد. رصدخانه استراتوسفر برای نجوم مادون قرمز طول موج مولکول هاي آب را در دهانه کلاویس کشف کرد.
مریخ همیشه سیاره اي بوده اسـت کـه ارزش حدس و گمان و اکتشاف را دارد. چه کسی میداند، حتی ممکن اسـت روزی در آنجا زندگی کنیم. چند اکتشاف کلیدی مریخ در دهه گذشته وجود داشته اسـت. درسال 2016؛ یک لایه یخی بزرگتر از ایالت نیومکزیکو در زیر 3 تا 33 فوت خاک کشف شد. همچنین در زیر سطح مریخ، خطوط ساحلی کـه توسط دو رویداد بزرگ سونامی ایجاد شدهاند، این احتمال بیشتر و بیشتر بـه نظر میرسد کـه مریخ زمانی اقیانوسی در زیر سطح خود داشته اسـت.
کشش گرانشی مشتری تعداد زیادی قمر را بـه خود جذب کرده اسـت کـه اندازه انها از سیاره عطارد تا یک میدان ورزشی استاندارد متغیر اسـت. ما 100% مطمئن نیستیم کـه مشتری چند قمر دارد. تعداد فعلی 83 اسـت و 20 مورد دیگر منتظر تایید کشف و اسامی رسمی هستند. بـه لطف تلسکوپ فضایی جیمز وب، ما همچنین چیزهای زیادی در مورد مشتری یاد میگیریم، مانند مناطقی با ارتفاعات بالاتر و پایین تر.
سیاره فراخورشیدی سیاره اي خارج از منظومه شمسی اسـت و بـه لطف پیشرفت هاي فناوری، ما میدانیم کـه آن ها در کهکشان راه شیری و احتمالاً در سراسر جهان رایج هستند. یکیدیگر از کشفیات تلسکوپ فضایی جیمز وب، ترکیب شیمیایی و مولکولی یکی از این سیارات فراخورشیدی اسـت. Wasp-39b کـه با نام “زحل داغ” نیز شناخته می شود، دارای مواد شیمیایی مانند پتاسیم، سدیم، آب، دی اکسید کربن، مونوکسید کربن و دی اکسید گوگرد در جو خود اسـت.
بـه لطف تلسکوپ فضایی جیمز وب، انچه واقعاً شگفتانگیز اسـت این اسـت کـه جهان چقدر عظیم اسـت. اکنون محققان 55 کهکشان دوردست را شناسایی کردهاند و 44 کهکشان از این کهکشانها قبلاً هرگز مشاهده نشدهاند.
بیشتر بخوانید: تصاویر زیبا و دیدنی از کهکشان
در پایان
از سیارات فراخورشیدی گرفته تا منظومههاي ستارهاي دور، یک کاسه پاپ کورن تهیه کنید، کلاه فضایی خودرا بپوشید، و بیایید با این اکتشافات فضایی 25 دقیقهاي کـه هرگز نامشان را نشنیدهاید، وارد مدار شویم!