معرفی پل های تاریخی لرستان

لرستان یکی از شهرهای تاریخی ایران با قدمتی بسیار است. در این شهر تاریخی پل های تاریخی متعددی وجود دارد که برخی باید بازسازی شود.

در اینجا با پل های تاریخی و قدیمی لرستان آشنا شوید.

معرفی پل های تاریخی لرستان

مجله تالاب : لرستان برای طبیعت گردان همیشه یک گزینه خوب است. اگر اهل گشت و گذار در طبیعت سر سبز و خنک غرب کشور باشید، سفر به این استان می تواند رضایتتان را تامین کند. اما اگر دوستدار تاریخ هم باشید، باز لرستان برای شما استان خوبی است.

لرستان اگرچه بناهای تاریخی زیادی دارد اما پل های تاریخی آن، معروف ترین بناهایش هستند. در سفر به لرستان، فهرست این پل ها را همراه خود داشته باشید تا از آنها بازدید کنید.

پل دختر

این پل یکی از دیدنی ترین و ارزشمندترین آثار معماری پیش از اسلام است. در لرستان این دومین پلی است كه بنام كر و دت یا پل دختر مشهور است كه اولی در منطقه طرهان كوهدشت واقع شده و دومی پل دختر درمنطقه جایدردر كنار كوه تخت شیر شهرستان پلدختربر روی رودخانه كشكان ساخته شده است. اصل بنابه احتمال قریب یقین مربوط به دوره ساسانی است.

پل دختر در قرن4ه.ق.مورد مرمت و تجدید بنا قرارگرفته است. جهت پل شرقی غربی و طول آن 270متر محاسبه شده. این پل پایه های پهن و قطور دارد كه از سنگ های پاک تراش ساخته شده اند.

اما با وجود آنکه پایه های پل هنوز سر جایشان دیده می شوند، تنها یك طاق از پل موجود است كه جاده خرم آباد- اندیمشك از زیر آن می گذرد.

بلندای این طاق 18 متر از سطح آسفالت است و نزدیك به 30 متر ازآ ب رودخانه ارتفاع دارد. این پل واسطه لرستان و ایلام و راه اصلی شاپورخواست به جندی شاپور، شهر قدیمی خوزستان به شمار می رفته است.

پل کشکان رود

این بنا در محلی كه راه باستانی شاپور خواست – طرهان از آن می گذشته ساخته شده است و برای دیدن آن باید به خرم آباد سفر کنید. در متون تاریخی از این پل به عنوان كژكی یاد شده است. طول پل حدود 320 متر و عرض هریك از دو چشمه شرقی آن 20/23 متر است. ارتفاع آن در بالاترین قسمت 26 متر و در كوتاه ترین قسمت 10 متر است از دوازده طاق پل اینك سه دهنه آن تخریب شده است.

اما بقیه هنور سالم هستند. قسمتی از پایه های آن با سنگ های بزرگ وحجاری شده ساخته شده اند. مواد و مصالح آن از سنگ و گچ و آجر است. در جوار این پل بقایای سه پل دیگر از دوره های گذشته وجود دارد كه با مشخصات پلهای ساسانی قابل مقایسه هستند.

قدمت این پل به دوران آل حسنویه برمی گردد.

لرستان اگرچه بناهای تاریخی زیادی دارد اما پل های تاریخی آن، معروف ترین بناهایش هستند

پل گپ

این پل در دوران صفویان ساخته شده و دو قسمت شرقی و غربی شهر را به هم متصل می کند. گپ 24 چشمه طاق دارد و طول آن بیش از 350 متر، پنهای آن 5/8 متر و ارتفاع آن از كف رودخانه تا روگذر پل 8 متر است. مواد و مصالح آن در قسمت پایه ها از سنگهای تراشیده شده با ملات آهك و گچ و پایه های چشمه طاقها آن از آجر ساخته شده است. كتیبه سنگی برسینه ای شمالی پل نصب شده است كه با حروف مقطعه نوشته شده وبه عنوان طلسم معروف است.

از ویژه گیهای این پل طاق نما های ستبر آن می باشدكه سبك سازی آنها فقط در جهت عرض ومسیر حركت آب صورت گرفته است.بخش میانی پل و شاه نشین آن شباهت زیادی باشاه نشین پل خواجو در اصفهان دارد كه در اثر سیل تخریب شده است ومجددا باسیمان مرمت شده است. برای دیدن پل گپ باید به خرم آباد، خیابان مجاهدین اسلام، جنب مصلای سابق مراجعه کنید.

پل سی پله

پل ساسانی سی پله در تنگ ترین بستر رودخانه سیمره و در محلی بنام سی پله Sipela واقع شده است و بر روی یكی از راههای باستانی قرار داشته كه سبب ارتباط كرمانشاهان، ایلام و لرستان (سرطرهان) بوده است.

این پل دارای 4 چشمه بوده كه اكنون دو طاق چشمه آن باقی است. پهنای هر پایه آن 5/6 متر و طول آن 17 متر است. اندازه سنگ هایی كه در پایه به كار رفته 60*60*100 سانتیمتر و بعضی هم بزرگترند.

روی هریك از این سنگ ها علامت مشخصی كنده شده است. تمام پل از كچ وسنگ است. در آثار مورخان دوره اسلامی اشاره ای به این پل نشده است. برای دیدن این پل باید به کوهدشت، بخش طرهان، نزدیك روستای گراوند بروید.

پل شکسته سرطاق ساربان

این پل هم که باز قدمتش به دوران ساسانی ها می رسد، بر سرراه قدیمی شاپورخواست به خوزستان واقع شده است و در یك كیلومتری غرب روستای ماسور وجود دارد. بر اساس بقایای به جا مانده طول پل 145 متر و دارای چشمه طاق بوده است.

پلان پایه های پل بیضی شكل و مصالح آن را سنگهای تراش خورده و لاشه و قلوه سنگهای رودخانه ای تشكیل می دهد. نمای پل با استفاده از سنگ های آهكی تراش خورده نماسازی شده است.

این پل از لحاظ پلان و مصالح قابل مقایسه یا پل كشكان می باشد اما شیوه كار آن ابتدائی تر و سنگهای نما كاملاً پاك تراش نشده و درز سنگ ها دارای فاصله است.

به نظر می رسد قدمت این پل از پل كشكان بیشتر بوده و با توجه به اینكه بر سر راه باستانی شاپور خواست به خوزستان واقع بوده و تعلق آن به دوره تاریخی محرز است.

پل کهلرت- ممولان

پل کهلرت- ممولان متعلق به دوران آل حسنویه است و در جاده خرم آباد به خوزستان، بخش ملاوی، مسیر رود كشكان قرار دارد. پایه های این پل بصورت بیضی است و ظاهر منحصر به فردی دارد. وجود سكویی در داخل دو پایه اصلی پل، آن را منحصر به فرد کرده است. این سكو از 12 پله ساخته شده و كاربرد آن دقیقاً روشن نیست ولی احتمالاً به عنوان پشت بند از آنها استفاده شده است.

رنگ ملات پل در قسمت پایه ها متمایل به قرمز رنگ است كه به علت تركیب آن با یك نوع شنهای قرمز رنگ و همچنین یك نوع گیاه به نام تره پی Tarahpey استفاده شده است.

كتیبه ابی در قسمت غربی پل بر سینه كوه بالاتر از مسیر گذر روی پل به طرف شمال غربی آن به دستور بدر بن حسنویه نوشته شده است و قرینه آن در قسمت جنوب بر سینه كوه وجود داشته كه متأسفانة به علت عملیات راهسازی تخریب شده است. این پل در ادوار مختلف مورد استفاده قرار گرفته است بیشتر قسمت های این بنا مربوط به زمان بدر بن حسنویه ( 374 هـ.ق ) است.