دلیل شفاف بودن آب خلیج فارس چیست ؟
علت شفاف بودن آب دریای خلیج فارس
در طول تاریخ بشر سفر به دریا دلنشین بوده است. تا جایی که کمتر کسی هست که دریا را دوست نداشته باشد. البته هر یک از دریاها طرفداران مختص به خود را دارند که فارس دریای خلیج یکی از آنها است. این دریا دارای آب درخشان و زلال است که رنگ آبی آن در مقایسه با سایر دریاها بسیار تابان تر می باشد.
همچنین آب دریای خلیج همیشه فارس بی رنگ بوده و به دلیل انعکاس نور آفتاب و آمیزش آن با آسمان به رنگ آبی، جلوه ای خوش رنگ و درخشان بر سطح دریا ایجاد می نماید.
مطلب مرتبط: به مناسبت روز ملی خلیج فارس در 10 اردیبهشت ماه
دریای خلیج فارس
دریای خلیج فارس نام یک آبراه بسیار مهم در منطقه خاورمیانه و در آسیای غربی می باشد که در ادامه ی دریای عمان و مابین شبه جزیره عربستان و ایران قرار دارد. این دریا دارای مساحت 237473 کیلومتر مربع، عرض 250 کیلومتر و طول 900 کیلومتر می باشد.
دریای خلیج همیشه فارس از طریق دریای عمان و تنگه هرمز و از شرق به دریای عرب و اقیانوس هند راه دارد. همچنین از غرب به دلتای معروف رودخانه اروندرود ختم می شود. البته این دلتا حاصل پیوند رودخانه های معروف فرات و دجله است که در نهایت به رود کارون می پیوندند. عمق این دریا در عمیق ترین نقطه ممکن تقریبا 90 متر است.
کشورهایی که از طریق دریای خلیج فارس با ایران ارتباط دارند شامل بحرین، قطر، امارات متحده عربی، کویت، عربستان سعودی، عراق و عمان هستند. همچنین سواحل شمالی ایران دریا به طور کلی در جغرافیای سیاسی کشورمان واقع گردیده و به دلیل منابع سرشار از گاز و نفت، منطقه ای راهبردی و مهم در سطح بین المللی به شمار می رود.
نام تاریخی این دریا همچنان با نام های ایرانی ارتباط داشته و در زبان های مختلف به صورت دریای پارس، بحر فارس و یا خلیج فارس ترجمه شده است. البته سازمان های بین المللی برای این پهنه آبی همان نام رسمی و معتبر خلیج فارس را به ثبت رسانده اند.بنابراین موسسه آبنگاری بین المللی خلیج ایران را که معادل خلیج فارس است برای این دریا مورد استفاده قرار داده است.
موقعیت قرارگیری دریای خلیج فارس
دریای خلیج فارس از بخش شمال و شمال شرقی کشور ایران، از بخش شمال غربی به کشورهای کویت و عراق، از بخش غرب به کشور عربستان و از بخش جنوب غرب به کشور قطر و بحرین، از بخش جنوب به کشور امارات و از بخش جنوب شرق به کشور عمان متصل می باشد.
این دریا دارای مناطقی جهت ماهیگیری در سطح گسترده، صدف های مروارید و آب سنگ های پهناور است. ولی بوم شناسی این خلیج به علت نشت نفت و صنعتی شدن منطقه آسیب های فراوان دیده است. ناگفته نماند که این دریا در حوزه خلیج فارس قرار دارد که منشا نوزیستی آن به فرورانش صفحه عربستان باز می گردد. این صفحه در زیر رشته کوه های زاگرس قرار دارد.
دلیل شفافیت آب دریای خلیج فارس
افرادی که از نزدیک آب دریای خلیج فارس را رویت نموده اند به دنبال دلیل شفافیت آب این دریا بوده اند. آب های این خلیج همواره درخشان و زلال بوده و از رنگ آب بسیار تابان تری نسبت به سایر آب ها برخوردار می باشد.البته آب ها در حالت کلی شفاف بوده و از رنگی خاصی برخوردار نیستند. اما انعکاس نور آفتاب و آمیزش آب دریای خلیج همیشه فارس با آبی آسمان جلوه ای خوش رنگ و درخشان به سطح دریا بخشیده است. بنابراین دریای پارس از رنگی شفاف تر برخوردار می باشد.
شفافیت این دریا در جزیره کیش به بالاترین حد خود می رسد. زیرا این منطقه آب زلال و درخشان داشته و رنگ آن آب رنگ و به شدت غنی می باشد. ناگفته نماند که این جزیره فاصله زیادی از دهانه رودخانه دارد. درنهایت ساحل مرجانی و بدون ماسه کیش تاثیر شگرفی بر شفافیت و درخشانی آب های بحر فارس می گذارد.
یکی دیگر از دلایل شفافیت آب دریای خلیج فارس این است که با دیگر آب های آزاد جهان ارتباط دارد. همین تفاوت باعث شده جانوران و ماهیانی که در دیگر دریاهای همسایه زندگی می کنند در این دریا نیز حضور یابند.همچنین هیچ گونه آلودگی را برای خلیج فارس ایجاد نکنند. آب دریای فارس بسیار شور بوده و باکتری به آسانی نمی توانند در آب های شور زندگی کنند. بنابراین بحر فارس کمتر آلودگی به خود می گیرد.
در واقع دلیل شوری اکثر آب ها همان نمک های محلول در دریاها هستند. پس همین امر منجر به افزایش میزان رسوبات دریایی در خلیج فارس شده و همین موضوع آب ها را شفاف تر و درخشان به نمایش می گذارد.پوشش گیاهی، گونه های جانوری و آبزیان برای شفافیت آب دریای خلیج فارس نیز تاثیر دارند. از دیگر دلایل شفافیت آب دریای خلیج همیشه فارس میزان گرما و رطوبت در این منطقه است.
اکثر مواقع دریای جنوب دارای هوای گرمی بوده تا جایی که تابستان های آن برای نفس کشیدن به فرد مجال نمی دهد. درنتیجه میزان رطوبت افزایش می یابد. همچنین میزان بخارات ناشی از تبخیر آب دریا بسیار زیاد است. همین امر باعث حاکمیت هوای شرجی و گرم بر منطقه می شود. از دیگر دلایل شفافیت آب دریای پارس می توان به دو مورد زیر اشاره کرد.
فاکتورهای درونی
برخی از افراد فکر می کنند دریاهایی که دارای آب های زلال و زیبا هستند از خواص بهتری برخوردار می باشند در حالی که این موضوع دور از واقعیت است. زیرا آب هایی که رنگ کدر، تیره و خاکستری دارند موجودات بیشتری از جمله چترهای دریایی، جلبک ها و … را در خود جای داده اند.
البته محل زیست این موجودات در آب های تیره است و همین امر در افزایش تیرگی آب خاکستری نقش مهمی ایفا می کند. رسوبات نیز از جمله عواملی بوده که در تیره شدن آب دریاها تاثیر می گذارند.همچنین در برخی از سواحل برای مدت های طولانی، شن و ماسه ها روی آب می مانند که آب دریا را کدر می کنند. پس سواحل آبی رنگ و شفاف دارای رسوباتی غیر از ماسه هستند که بر شفافیت آب دریای خلیج پارس می افزایند.
مطلب مرتبط: عکس روز خلیج همیشه فارس | متن درباره خلیج فارس
نوع چرخش زمین
نوع چرخش زمین جهت حرکت آب دریاها و اقیانوس ها از غرب به شرق را تعیین می نماید که دریای خلیج فارس از این قاعده مستثنی نیست. بنابراین حرکت این نوع دریاها منجر با بالا آب در ادامه خط ساحل می شود.همین پدیده باعث افزایش آب های بحر فارس شده و به بخش خارج حرکت می کنند که درنهایت آب هایی با رسوبات بیشتر و دمای پایین تر جاهای آنها در سطح آب می گیرند.
نگاهی به تاریخ و نامگذاری دریای خلیج فارس
دریای خلیج فارس در طول تاریخ همواره به دلیل منابع فراوان و موقعیت استراتژیک حائز اهمیت بوده و کشورهای مختلفی جهت دستیابی به امتیاز با ایران به مبارزه پرداختند. جنگ ایران و پرتغال یکی از نبردهایی بود که به دست دادن بحر فارس، مناطق اطراف و شکست ایران منتهی شد.
زمان تشکیل حکومت صفوی و در سال 886، آلفونسو د آلوکرکه توانست که خلیج فارس را تصرف نماید. این استعمار تقریبا 115 سال طول کشید که شاه عباس صفوی این طلسم را شکست و جنگ علیه آن را آغاز نمود. در نهایت موفق به پس گرفتن دوباره مناطق مختلف بحر فارس و تنگه هرمز گردید.
به دلیل عدم وجود تجهیزات مورد نیاز و ضعیف بودن نبرد دریایی، دولت انگلستان با راهی کردن چندین کشتی جنگی به ایران به ارتش شاه عباس کمک کرد. این حرکت شانسی برای ایران جهت پیروزی پرتغالی ها بود که در ظاهر به سود ایرانیان شد.
ولی در حقیقت هدف انگلیسی ها از این کار جایگزینی نیروهای مستعمره و تضعیف قدرت پرتغالی ها بود. زیرا این موضوع در طول تاریخ به اثبات رسید و انگلیس در طول تاریخ تلاش های نافرجامی برای دستیابی به امتیازات دریای فارس کرد. برای مثال در اواخر قرن نوزدهم میلادی اعراب جهت تغییر نام خلیج فارس تحریک نمود.
اقلیم دریای خلیج فارس
اقلیم دریای خلیج فارس نیمه گرمسیری و خشک است که در فصول گرم تابستان دمای آن به 50 درجه سانتی گراد افزایش می یابد. همین امر منجر به افزایش میزان تبخیر نسبت به میزان آب های وارده می گردد. همچنین دمای آن در فصول سرد سال یا همان زمستان به 3 درجه سانتیگراد می رسد.
با وجود شوری زیاد در آب های خلیج فارس تعداد چشمه های آب شیرین در سواحل آن به 25 و در کف آن به 200 عدد می رسد که منشا تمام آنها همان کوه های زاگرس است. البته آب های شیرینی که به دریای خلیج همیشه فارس وارد می شوند، محدود به روان آب های کوه های عراق، ترکیه و کوه های زاگرس ایران می باشند.
رودخانه های میناب، دالکی، مند، جراحی، کارون و اروند رود جزو پرآب ترین و بزرگترین رودخانه هایی هستند که وارد دریای خلیج فارس می شوند. اکثر سرچشمه های این دریا در کوه های زاگرس واقع گردیده است.همچنین آب های ورودی به بحر فارس در کرانه جنوبی بسیار محدود بوده که رسوبات کربنی را در این بخش افزایش داده است.
البته اثر اقیانوس بر بحر فارس به علت محصور بودن بسیار ناچیز است. درنتیجه سرعت جریان های افقی و زیرین خیلی کم و تقریبا 10 سانتی متر در ثانیه می باشد.
چرا دریای خلیج فارس در جهان از اهمیت بالایی برخوردار است؟
سومین خلیج وسیع و پهناور جهان به دریای خلیج فارس تعلق دارد و مساحت آن 237000 کیلومتر مربع می باشد. جهت درک بهتری از این دریای بزرگ می توان به مساحت یک کشور اروپایی همچون بریتانیا توجه کرد که 242000 کیلومتر مربع است.
این دریا با 8 کشور از جمله ایران، عراق، امارات متحده عربی، بحرین، کویت، عربستان سعودی، قطر و عمان خط ساحلی مشترک دارد. البته خط شمالی بحر فارس و قسمتی از شرق آن با کشور ایران مشترک می باشد و در مقایسه با 7 کشور دیگر دارای بیشترین طول ساحلی است.
مطلب مرتبط: دهم اریبهشت روز ملی خلیج فارس (سالروز اخراج پرتغالی ها از خلیج فارس )
شفاف بودن آب خلیج فارس
دریای خلیج همیشه فارس 8 کشور ذکر شده را از طریق اقیانوس به همدیگر متصل می نماید. به همین مورد توجه بزرگترین قدرت های جهان برای استفاده از آن جهت انجام عملیات مورد توجه قرار گرفته است.ذخایر نفتی در کشورهای اروپایی بسیار کم است و دریای خلیج فارس دارای 40-60 درصد از ذخایر به ثبت رسیده نفت جهان می باشد. درنتیجه مورد توجه اکثر کشورهای غربی قرار گرفته است.
البته کیفیت نفت خام در هر نقطه از جهان به یکدیگر شباهت نداشته و ذخایر نفتی موجود در دریای فارس از ویژگی هایی مانند کیفیت بالا، امکان تولید اضافه بر ظرفیت، هزینه پایین تولید، سهولت استخراج و … برخوردار می باشد.
علاوه بر منافع مادی گرایانه و سیاسی، این دریا بهترین زیستگاه برای پرندگانی نظیر پلیکان، عقاب دریایی و پرستوهای دریایی می باشد. در نهایت صدها آبزی گوناگون از جمله چندین گونه نهنگ، انواع ماهیان زینتی، میگو، دلفین، لاک پشت پوزه عقابی و کوسه در آنجا زندگی می کنند.
آلودگی های محیط زیست دریای خلیج فارس
آلودگی زیست محیطی در دهه های گذشته جزو چالش های مهم در این دریا بوده است. زیرا تقریبا 60% از ذخایر نفتی دنیا در خلیج همیشه فارس قرار دارند. بنابراین احداث پالایشگاه ها، مجتمع ها و سکوهای نفتی در اطراف دریای پارس و ورود پساب ها، مواد شیمیایی و نفت به داخل آب از جمله عوامل اصلی در آلودگی این دریا هستند.
البته یکی از آلودگی های بزرگ که هنگام جنگ عراق و ایران رخ داد، ورود 5.8 میلیون بشکه نفت به داخل دریای فارس بود.همچنین چاه های نفتی که آتش گرفتند حجم زیادی از نفت خام را راهی دریا نمودند. ناگفته نماند که عبور شناور در طول سال به 10000 عدد می رسد که تقریبا 75% آن نقل محصولات نفتی و نفت خام است.
جمع بندی
دریای خلیج فارس یکی از آبراه های خیلی مهم در آسیای غربی و خاورمیانه است که در امتداد دریای عمان و بین ایران و شبه جزیره عربستان قرار دارد. این دریا دارای آب درخشان و زلال می باشد که رنگ آبی آن در مقایسه با دیگر دریاهای سطح جهان بسیار تابان تر است.
البته دلیل شفافیت دریای خلیج همیشه فارس انعکاس نور آفتاب و آمیزش آب این دریا با آبی آسمان می باشد که جلوه خوش رنگ و درخشان به سطح آب های خلیج بخشیده است. فاکتورهای درونی و نوع چرخش زمین در میزان شفافیت آب های دریای فارس بی تاثیر نیستند.
