میزان پول ساز بودن جام جهانی – نقش اقتصادی جام جهانی

میزان پول ساز بودن جام جهانی – نقش اقتصادی جام جهانی

 اقتصادی نوظهور در جام جهان

پنجره اي بلند از نزدیکی سقف تا پایین زمین کشیده شده هست. پرده از دو طرف پنجره کنار زده شده و درختان سبز منطقه زعفرانیه، در قاب عکس جاخوش کرده اند. اسکلت برجی عظیم با جرثقیلی بر فراز آن نمای سبز درختان برهم ریخته و عکس محوی از کوه ها در پشت آن دیده میشود.

 

به گزارش تالاب: پنجره اي بلند از نزدیکی سقف تا پایین زمین کشیده شده هست. پرده از دو طرف پنجره کنار زده شده و درختان سبز منطقه زعفرانیه، در قاب عکس جاخوش کرده اند.

 

 

اسکلت برجی عظیم با جرثقیلی بر فراز آن نمای سبز درختان برهم ریخته و عکس محوی از کوه ها در پشت آن دیده میشود. در کنار پنجره و در دفتر کاری بزرگ، مردی با مو هاي سفید و خاکستری که در پشت سر او پیچ خورده اند، ایستاده و روی کراواتش بته جقه هاي ایرانی نقش بسته اند.

 

میزان پول ساز بودن جام جهانی - نقش اقتصادی جام جهانی

 اقتصادی نوظهور در جام جهان

 

رودریگو دی آزردو سانتوس، سفیر برزیل در تهران، 6 ماه هست که در ساختمان سفارت برزیل در یکی از خوش نشین ترین محله هاي تهران مشغول به کار هست و در همین مدت، آشنایی کاملی با ایران پیدا کرده هست.

 

او تا پیش از این، در سمت هاي اقتصادی و تجاری، برزیل فعالیت می کرده و حالا با صمیمیت به سوالات اقتصادی دو خبرنگار که پای حرف هاي او نشسته اند، پاسخ می‌دهد.

 

او پس از مدتی با انگلیسی سلیس میگوید: «چرا فقط از نفت و گاز و کشاورزی حرف میزنیم؟ برزیل چیزهای دیگری هم دارد که مردم ایران با انها آشنا شوند شعر و ادبیات برزیل خیلی قوی هست، ولی ایرانی ها اصلا با آن آشنا نیستند. فوتبال! فوتبال ما یکی از مهمترین بخش هاي تجاری و اقتصادی هست. میدانم فوتبال برزیل را ایرانی ها می شناسند. اقتصاد ما فقط کشاورزی و صنعت نیست.»

 

میزان پول ساز بودن جام جهانی - نقش اقتصادی جام جهانی

 

جام جهانی چقدر پول می سازد؟

همین نگاه در بین مدیران و سیاست مداران برزیلی، این کشور را به یکی از پیروز ترین کشورها در اقتصاد ورزش و اقتصاد فوتبال تبدیل کرده هست.

 

آزردو سانتوس، از ناامنی و خشونت بالا در شهرهای برزیل حرف می‌زند و خیابان هاي ایرانی را امن و امان توصیف می‌کند، با وجود این مشکلات اجتماعی، برزیل با نگاه اقتصادی به ورزش توانسته بالاترین درآمدها را از رویدادهای ورزشی برای مردمش بسازد.

 

جام جهانی برزیل در سال 2014، 2 میلیارد و 600 میلیون دلار سود خالص برای فیفا به ارمغان آورد و برای برزیل نیز سود چند صد میلیون دلاری داشت. همین جام موتور محرکی شد تا برزیل به اقتصادی نوظهور در جهان تبدیل شود.

اما در ایران به جز چند سال در دهه هفتاد، هیچ وقت نگاه و ساختار درآمدزایی در ورزش و فوتبال وجود نداشته هست.

 

میزان پول ساز بودن جام جهانی - نقش اقتصادی جام جهانی

 اقتصادی نو ظهور در جام جهان

 

محسن صفایی فراهانی، سیاستمدار برجسته که در سال هاي 76 تا 81، بر کرسی ریاست فدراسیون فوتبال تکیه زده بود، فوتبال را آیینه تمام عیار اقتصاد ایران می‌داند و میگوید: «فوتبال ایران به نظر من الگویی از اقتصاد ایران هست یعنی همان بی نظمی هایي که شما در اقتصاد ما می‌بینید در فوتبال هم می‌بینید. نبودن انضباط مالی در فوتبال مشهود هست و این هم ناشی از اقتصاد دولتی هست و چون به هر حال این بی انضباطی ها را شما در تیم هایي که در لیگ به دولت وابسته میباشند میبینید.»

 

نخستین باری که پس از انقلاب ایران به جام جهانی صعود کرد، به سال خاطره انگیز 1998 بر می‌گردد. یعنی درست زمانی که صفایی فراهانی نگاه اقتصادی را وارد فوتبال ایران کرد. حالا این روزها که ایران پیروز شده به جام جهانی 2018 روسیه صعود کند، اقتصاد فوتبال بیش از پیش مطرح شده هست. هرچند بعد از صفایی فراهانی، یعنی در 15 سال قبل، دیگر هیچ گاه تحلیل هاي اقتصادی در سخن هیچ مقام فوتبالی اي نیست.

 

صنعت فوتبال در ایران و جهان چه جایگاهی دارد؟

گردش مالی فوتبال اروپا، با یک سال درآمد نفتی ایران برابری میکند. در فوتبال قاره سبز جهان که بعنوان پرقدرت ترین فوتبال باشگاهی جهان شناخته می‌شود، بررسی لیگ هاي فعال 23 کشور نشان میدهد

 

که رقمی در حدود 14 میلیون یورو برای نقل و انتقالات بازیکنان صرف می‌شود و اگر هزینه هاي جاری نیز به آن اضافه شود، مبلغی بالغ بر 20 میلیارد یورو به دست می‌آید که این مقدار پول معادل یک سال درآمد نفتی کشور جمهوری اسلامی ایران هست.

 

جام جهانی چقدر پول می سازد؟

در فوتبال باشگاهی اروپا، لیگ برتر انگلستان با رد و بدل شدن 2 میلیارد و 773 میلیون و 950 هزار یورو، پرهزینه ترین لیگ محسوب شده و بعد از آن لالیگای اسپانیا با 2 میلیارد و 3.9 میلیون و 400 هزار یورو قرار دارد. کم هزینه ترین لیگ نیز مربوط به مسابقات باشگاهی فنلاند هست که در آن 227 میلیون و 225 هزار یورو برای نقل و انتقال بازیکنان صرف می‌شود.

 

صنعت فوتبال در ایران نیز در نتیجه تجددخواهی هاي رضاشاه پا گرفت. تا اواسط دهه 1310 ورزش هاي غربی برای اقلیتی از ایرانی ها دیدنی بود و فوتبال که رسما روی آن سرمایه گذرای می شد، عمدتا فعالیتی خاص نخبگان و بالادستی ها باقی مانده بود.

 

براساس اطلاعات کتاب روزی روزگاری فوتبال، نخبه گرا بودن فوتبال از روی اسم داوران بازی ها نیز مشخص بود؛ سردار اکرم قره گوزلو، ارسلان و عبدالله خلعتبری و عظام السلطنه ذوالفقاری.

 

عصر رضاشاه عصر طلایی ورزش دانشگاهها در ایران بود. سرمایه گذاری حکومت روی فوتبال، هم در نیروهای مسلح و هم در نظام آموزش به سرعت فوتبال را به ورزش و سرگرمی محبوب تبدیل کرد. نتیجه تلاش ها این بود که به رغم مقاومت سنتی ها، فوتبال بین مردم نیز جای خودش را پیدا کرد.

 اقتصادی نوظهور در جام جهان

ناظری انگلیسی در سال 1314 نوشت: «فوتبال ایران را هم فتح کرده و در سرتاسر مملکت بازی میشود… در شهرستان ها و روستاهای کوچک اغلب بچه مدرسه اي هاي پسر و برخی مردان بزرگسال فوتبال بازی می‌کنند. بازی زیرکانه اي هم هست، سریع، بهداشتی، هوشمندانه…» و ترجیع بند معمول درمورد کار گروهی را هم اضافه کرد: «در بسیاری مدارس ایران هفته اي چند بار فوتبال بازی میشود، نه فقط به خاطر اهمیت جسمانی اش بلکه به این علت که اعتقاد دارند ابزار آموزشی خوبی هست برای آموختن اینکه چطور «شرافتمندانه» بازی کنند، خصلتی که ایرانی ها میخواهند در فرزندانشان به وجود بیاورند، چون هم در ایران و هم در اروپا در برخورد با اروپایی ها دیده اند که این عامل چقدر در ایجاد روابط بهتر انسانی اهمیت دارد.»

 

اما طی تمام دهه هایي که فوتبال ایران را هم فتح کرده هست، هنوز این ورزش نتوانسته در جایگاه اقتصادی صحیحی قرار بگیرد و حتی اطلاعات و آماری درمورد گردش مالی آن نیز وجود ندارد.

 

صفایی فراهانی یکی از مشکلات اصلی فوتبال ایران را چنین تحلیل می‌کند: «از دیرباز، یکی از مشکلات بزرگان فوتبال ایران این بود که مطلقا به درآمدزایی فکر نمی‌کرد. این مورد فقط به مدیران ربط پیدا نمیکرد. نوع اقتصاد ایران و شرایط آن و وابستگی هاي فدراسیون و به طور کلی تر ورزش ما به دولت داشت باعث می شد آنها فقط به بودجه دولتی فکر کنند و منابع خود را صرفا از دولت تعریف کنند.

 

من از سال 73 که آقای مصطفوی رییس فدراسیون شدند عضو هیئت رییسه بودم و مشکلات مالی زمان ایشان را می‌دیدم. شاهد بودم که او برای فراهم سازی بودجه چقدر به سازمان وابستگی داشت. چقدر فدراسیون دچار مشکل بود و برای هر کدام از تیم ها که میخواست به اردو برود به دنبال منابع مالی بود تا هر چند محدود بتواند اردوی ملی را برگزار کند. به هر حال فوتبال ما شرایط خودش را داشت.»

 

جام جهانی چقدر پول می سازد؟

براساس گزارش رسمی فیفا، ارگان اداره کننده فوتبال جهان پیروز شده هست تا میلیاردها دلار از برگزاری رقابت هاي جام جهانی فوتبال در برزیل درآمد کسب کند. فدراسیون جهانی فوتبال 4 میلیارد و 800 میلیون دلار از آخرین دوره رقابت هاي جام جهانی در سال 2014 درآمدزایی کرده هست.

 

هزینه هاي برگزاری بزرگترین تورنمنت فوتبالی جهان در برزیل رقمی بالغ بر 2 میلیارد و 200 میلیون دلار گزارش شده هست. یعنی جام جهانی برزیل 2 میلیارد و 600 میلیون دلار سود خالص برای فیفا به ارمغان آورده هست. در این میان، رقم دقیق سود چندصد میلیون دلاری برزیل مشخص نیست، اما به اندازه اي بود که به یکی از عوامل محرک برای نوظهور شدن اقتصاد این کشور تبدیل شد.

 

از کل درآمد فیفا، 2 میلیارد و 400 میلیون دلار از درآمد گزارش شده از محل حق اکران تلویزیونی رقابت ها محقق شده هست. در حالیکه یک میلیارد و 600 میلیون دلار آن را اسپانسرها پرداخت کرده و 527 میلیون دلار دیگر درآمد ناشی از فروش بلیت بازی ها عنوان شده هست.

 اقتصادی نوظهور در جام جهان

در سال 2010 نیز هزینه برگزاری جام جهانی فوتبال در آفریقای جنوبی از پیش بینی هاي صورت گرفته توسط دولت این کشور اکثر شد، اما این افزایش هزینه برای توسعه فوتبال و زیرساخت هاي این کشور توسعه یافته آفریقایی تاثیری روی درآمدهای این رقابت ها نداشته و براساس آمارهای منتشرشده، آفریقای جنوبی پیروز شده تا 6 میلیارد دلار سود خالص از میزبانی جام جهانی فوتبال به دست آورد.

 

رقمی بیش از یک میلیارد و 100 میلیون دلار برای نوسازی و احداث ورزشگاه هاي اخیر از جمله هزینه هایي هست که این کشور برای میزبانی رقابت هاي جام جهانی فوتبال متقبل شده هست.

 

با این حال زیاد ترین هزینه صورت گرفته تخصیص رقمی معادل یک میلیارد و 300 میلیون دلار برای توسعه زیرساخت هاي حمل و نقل و در نهایت صرف مبلغ 392 میلیون دلار برای بهبود شرایط و نوسازی بنادر ورودی آفریقای جنوبی بود. پول هایي که مستقیما به توسعه خود این کشور انجامید.

 

اما به جز میزبانان جام جهانی، هر کدام از تیم هاي شرکت کننده نیز می‌توانند از این مسابقات، کسب درآمد کنند. طی هفته قبل بعد از صعود ایران به جام جهانی، تمام تحلیل ها از اقتصاد فوتبال به پاداشت تیم ملی و بازیکنان معطوف بود. هیچ مدیر و هیچ مسئولی به صحبت از ساختاری برای کسب درآمد از این فرصت نپرداخت و همین فضا، بیم یک غفلت را ایجاد کرد.

 

جام جهانی چقدر پول می سازد؟

دو دهه پیش، حضور ایران در جام جهانی 1998، یکی از معدود زمان هایي بود که به خلق درآمد مستمر برای فوتبال ایران انجامید. محسن صفایی فراهانی، رییس آن زمان فدراسیون در این باره می‌گوید: «ما می توانستیم از این فرصت به خوبی بهرهگیری کنیم. با دقت به شرایط زمانی پیروز بودیم.

 

فوتبال هم چاره اي جز این ندارد که به دنبال ساخت مفید باشد تا به درآمد مطلوب برسد. نتایج ایران در جام جهانی 98 در تسریع روند ما خیلی موثر شد. ایران در آن بازی ها برترین تیم آسیایی بود.

 

این نتایج دو پارامتر برای ما به وجود آورد. یکی اینکه بسیاری از بازیکنان ما طالب پیدا کردند تا به اروپا بروند که اگر شما سیر مهاجرت بازیکنان به لیگ هاي اروپایی را در آن زمان دنبال نمایید می‌بینید که از 98 به بعد وارد فضای جدیدی شدیم. من یادم هست در یک مقطع ما 23 بازیکن در لیگ هاي اروپایی داشتیم.

 

موضوع دوم این بود که تعداد تیم هایي که خواهان بازی با ایران بودند قابل دقت شدند. از ایالات امریکا تا ژاپن با ما مکاتبه می‌کردند که علاقه مندند تا با ایران بازی کنند. بازی هایي که ما با دانمارک، اتریش، ایالات امریکا، کره و ژاپن داشتیم، همگی براساس مکانیزم درآمدزایی بود. هدف این بود تا بتوانیم شرایطی فراهم کنیم تا فدراسیون محتاج کسی نباشد.»

 اقتصادی نوظهور در جام جهان

صفایی فراهانی، با روش ساده اي برای فوتبال ایران پول خلق کرده بود: «به مجردی که وارد فدراسیون شدم و مسئولیت به عهده گرفتم شروع کردم به بررسی مسائلی که در کشور های دیگر مورد دقت بود چرا که به هر حال می شد از آنها الگوبرداری کرد و خیلی هم پیچیده نبود، برای مثال تیم ملی برزیل در بازی هاي دوستانه مبلغی در حدود 2 تا 3 میلیون دلار دریافت می‌کند.

 

من چهار دوره جام LG در ایران برگزار کردم و در هر دوره ما 500 هزار دلار کسب درآمد داشتیم پس با نرخ آن روز ما همۀ وقت پول قابل توجهی را از این طریق به دست می آوردیم. اضافه بر اینکه سه تیم خارجی در این تورنمنت بودند که خودش فرصت خوبی می شد تا تیم ملی بازی هاي تدارکاتی مناسبی انجام دهد.»

 

جدیدترین مطالب سایت