یاران امام حسین (ع) در کربلا چه کسانی بوده اند ؟
امام حسین و یارانش در واقعه کربلا در روز عاشورای سال ۶۱ قمری زمانی که با سپاه عمر بن سعد به جنگ پرداختند و به شهادت رسیدند. در اغلب منابع تاریخی آورده شده است که تعداد شهدای کربلا ۷۲ نفر می باشد. اما اعداد دیگری مانند ۷۸، ۷۹ و ۱۴۵ نفر نیز در منابع دیگر آورده شده اند. ۱۸ نفر از کسانی که در واقعه کربلا به شهادت رسیدند از قبیله بنی هاشم بودند.
گزارشاتی که درباره تعداد شهدای کربلا آورده شده است بسیار متفاوت می باشند. اما در معتبرترین و بیشترین منابع آماده که تعداد یاران در روز عاشورا ۷۲ تن می باشد. همچنین گفته می شود ۳۲ نفر از آن ها سواره و ۴۰ نفر دیگر پیاده بوده اند. اگر دوست دارید که با این ۷۲ نفر بیشتر آشنا شوید ادامه مقاله را مطالعه نمایید.
سرهای شهدای کربلا در روز عاشورا
به دستور عمر بن سعد و شمر ذی الجوشن سر یاران امام حسین و همچنین خودشان از بدن هایشان جدا شده و به کوفه فرستاده شدند. گفته می شود تعداد سرهایی که به کوفه فرستاده شد ۷۲ عدد بود. بلا زوری در انسان الاشرف نیز گفته است که تعداد سرهایی که جدا شده بود و توسط این دو به کوفه فرستاده شد ۷۲ عدد بودند.
ابوحنیفه می گوید که از قبیله کنده ۱۳ سر، از قبیله هوازن ۲۰ سر، از قبیله بنی تمیم ۱۷ سر، از قبیله مذحج هفت سر، از قبیله بنی اسد ۱۶ سر، از قبیله قیس نه سر بریده شد و به کوفه فرستاده شد.
شهدای بنی هاشم در کتاب های تاریخی
تعداد شهدایی که اهل قبیله بنی هاشم بودند کامل و مشخص نیستند. معمولاً در این منابع شهدای بنی هاشم از ۹ عدد تا ۳۳ عدد ذکر شده است. مورخان در گزارشاتی آورده اند که امام حسین در کربلا به همراه ۱۸ نفر از اهل بیت خود به شهادت رسیده است. به گفته بسیاری از نویسندگان و تاریخ نویسان نیز ۱۷ نفر به اضافه امام حسین از قبیله بنی هاشم به شهادت رسیده اند.
افرادی مانند شیخ صدوق، شیخ مفید، شیخ طوسی، خوارزمی، ابن جوزی، ابن اثیر، ابن عساکر، ابن سعد دلوری، طبری و شیخ مفید گفته اند که یاران امام حسین از اهل بیتشان بدون احتساب خودشان ۱۷ نفر بودند. در روایتی نیز آمده است یک نفر از امام سجاد پرسید که چه زمانی حزن و اندوهتان برای کربلا تمام می شود؟ ایشان پاسخ دادند اندوه من هرگز تمام نمی شود. زیرا دیدم که چگونه پدر برادر عمویم و ۱۷ نفر از خاندانم در این حادثه کشته شدند.
1. فرزندان امام حسن که در کربلا کشته شدند
- قاسم
- ابوبکر
- عبدالله
2. فرزندان امام علی که در کربلا شهید شدند
- امام حسین
- حضرت عباس
- عثمان
- ابوبکر
- جعفر
- محمد
- عبدالله
3. فرزندان امام حسین که در کربلا شهید شدند
علی اکبر و عبدالله بن حسین که به علی اصغر مشهور بود. در مقاتل هم از عبدالله بن حسین و از علی اصغر یاد شده است. از این رو علما اختلاف نظر دارند که آیا هر دوی آن ها کودک بودند یا این دو نام فقط برای یک شخصیت است.
سایر بنی هاشم که در کربلا به شهادت رسیدند
- عبدالرحمان بن عقیل
- عبدالله بن عقیل
- محمد بن ابی سعد عقیل
- جعفر بن عقیل
- عبدالله بن مسلم بن عقیل
- محمد بن عبدالله
- عون بن عبدالله بن جعفر
- محمد بن عبدالله بن جعفر
شهدای غیر بنی هاشم که در کربلا به شهادت رسیدند
در میان شهدای کربلا افرادی بودند که جزو صحابه رسول خدا به شمار می آمدند. این افراد شامل موارد زیر بودند.
- انس بن حارث
- عبدالرحمان بن عبد
- رب انصاری
- مسلم بن عوسجه
- اسدی عمار بن ابی سعد
- علامه دالانی همدانی
- نعیم بن عجلان انصاری
سایر یاران امام حسین که در کربلا شهید شدند
سایر یاران امام حسین که در کربلا به شهادت رسیدند شامل موارد زیر می باشند.
- ابوثمامه زیاد بن عمر بن عریب ساعدی که از قبیله همدان و از کنیه ابو اسامه بود. او همان شخصی است که نماز ظهر عاشورا را یادآوری می کند.
- سلمانی، جیاد بن حارث سلمانی که از قبیله مراد بود. این شخص همان جابر بن حارث سلمانی می باشد.
- سوار بن ابی خمیس که از کنیه فهم جابری و جز قبیله همدان می باشد.
- بدر بن مغفل،
- بدر بن مغفل بن عبدالله بن خطیت
- عتبه عبدالعلی بن زید
حجاج بن مسروق خوارزمی و ابن شهر آشوب درباره چگونه به شهادت رسیدن حجاج بن مسروق مطالبی را ذکر کردند. که در یکی از آن ها می فرماید. خوارزمی مبارزه و شهادت حجاب بن مسروق را اینگونه ذکر کرده است که می گوید.
به پیش آی حسین که تو خودت هدایتگری و از پیش هدایت شده ای. امروز همه ما با جدت پیامبر ملاقات می کنیم. سپس با پدرت علی که صاحب مقام عالی است روبرو می شویم. برادرت حسن صاحب خیر و ولی مورد رضایت خداوند که جوانمرد و دلیری است که شهید زنده خوانده می شود با ما ملاقات می کند.
یاران امام حسین (ع) در کربلا
- حبیب بن مظاهر
- زاهر غلام عمر بن همق
- عبدالله بن عمیر کلبی
- نافع بن هلالی بجلی
- یزید بن زیاد بن محاصر
- ام وهب دختر عبد
- یزید بن محفل
- بریر بن خذیر
- بشیر بن عمرا
- جابربن حارث
- جنادة بن حارث
- جند بن حجیر
- حجاج بن مسروق
- حر بن یزید ریاحی
- حلاس بن عمرو
- حنظلة بن اسعد
- جون بن خوی
- رمیة بن امرا ظاهر و غلام
- عمر بن حمق
- زهیر بن سلیم ازدی
- زهیر بن قین بجلی سعد غلام
- عمر بن خالد سعید بن عبدالله حنفی
- سوید بن عمرو
- سیف بن حارث
- سیف بن مالک
- شیب بن عبدالله شوز زر
- ابن مالک عابس بن ابی شبیب
- عامر بن مسلم عبدی
- عبدالرحمن بن عبدالله
- عبدالرحمان بن عذره
- عبدالله بن عذره
- عبدالله بن عامیر
- عبدالله بن یزید
- عبیدالله بن یزید
- عمار بن حسان
- عمرو بن خالد
- عمرو بن ثبیعه
- عمر بن قرضنه انصاری
- قاسم بن ظهیر
- کنانه بن عتیق
- مالک بن عبدالله بن سریع همدانی
- مجمع بن عبدالله عائذی
- مسعود بن حجاج
- مسلم بن کثیر
- منجح بن سهم
- نافع بن هلال
- یزید بن سبیط
دفن یاران امام حسین در کربلا
یازدهم و سیزدهم محرم زمانی است که گفته می شود شهدای کربلا دفن شده اند. عمر سعد و یارانش گروهی از بنی اسد که نزدیک به کربلا بودند در نصف شبی امام و یارانش را جمع کرده بر آن ها نماز خواندند و ایشان را دفن کردند. شهدا توسط گروهی از قبیله بنی اسد به خاک سپرده شدند. بر اساس روایت ها و گزارش مورخان بسیاری هنگامی که ابن اسد از کربلا می رفت گروهی از بنی اسد امام حسین و سایر شهدا را در کربلا به خاک سپردند.
تعداد دیگر از مورخان می گویند که اهل غاضریه برای شهدای کربلا قبرهایی آماده کرده بودند و همه شهدا را در کنار یکدیگر دفن نمودند. گروهی دیگر می گویند که ما از اینکه شهدای کربلا با امام حسین و اطراف او دفن شده اند شک داریم. در منابع دیگری آمده است که به جز قبر حضرت عباس که محل شهادتش جای دیگری بود تمام شهدا در کنار یکدیگر دفن شده اند.
شمار معتبری از منابع نیز می گویند که حضرت عباس قبری جداگانه دارد. علی بن حسین و امام حسین در کنار همدیگر دفن شده اند. اما در این مورد که حر بن یزید خارج از کربلا به خاک سپرده شده است. شک و تردیدهای فراوانی دارد گزارش هایی که در مورد دفن او در خارج از کربلا وجود دارد که به قرن هفتم برمی گردد.
این نقل با گزارش های معتبر و متقدمی که از آن زمان بر جای مانده است بسیار ناسازگار می باشد. در منابع تاریخی هیچ سخنی در مورد جدا دفن شدن حر بن یزید وجود ندارد.
کتاب هایی که درباره شهدای واقعه کربلا نوشته اند کدامند؟
درباره یاران امام حسین در کربلا آثاری نوشته شده است. اگر دوست دارید مطالعه عمیق تری در مورد شهدای کربلا و یاران امام حسین در کربلا داشته باشید. این کتاب ها را مطالعه نمایید. در ادامه برخی از آن ها معرفی شده است.
۱- تسمیتها من قتل مع الحسین بن علی. این کتاب اثر فضیل بن زبیر کوفی می باشد که در قرن دوم قمری نوشته شده است. در این کتاب به معرفی شهدا و یاران امام حسین در کربلا پرداخته شده است.
۲- ابسار و عین فی انصار الحسین علیه السلام که اثر شیخ محمد سماوی می باشد. در این کتاب یاران امام حسین ۱۱۲ نفر معرفی شده و قبایل آن ها نیز مورد بررسی قرار داده شده است. ترجمه فارسی آن سلحشوران می باشد.
۳- آیینه داران آفتاب پژوهش و نگارش نو از زندگانی و شهادت یاران امام حسین. این کتاب توسط محمدرضا سنگری نوشته شده است. در آن ویژگی های یاران امام حسین قید شده زبان این کتاب فارسی می باشد و در سال ۱۳۸۷ در دو جلد منتشر شده است.
۴- امام حسین و اصحابه این کتاب توسط فضل علی قزوینی نوشته شده است که یک عالم شیعه در قرن ۱۴ می باشد. این اثر در سه قسمت به مقتل امام و زنان و اصحاب مرد امام در کربلا پرداخته شده است.
۵- رسم وفا این کتاب نیز نوشته رفیعه رضاداد است که در آن در مورد زندگی شهدای غیر هاشمی کربلا توضیحات مختصری داده شده است.
۶- انصارالحسین و رجال والدلالات که توسط محمد مهدی شمس الدین که عالمی لبنانی نوشته شده است.
