خصوصیات انواع زنبور عسل + آشنایی با نژادهای زنبور عسل
خصوصیات انواع زنبورهای سراسر دنیا
زنبور عسل، موجودی شگفت‌انگیز و حیاتی برای بقای اکوسیستم‌ها اسـت. این حشرات کوچک، نقش بسزایی در گرده‌افشانی دارند و بـه تولید عسل و موم می پردازند. زنبورهای عسل در کلنی‌هاي سازمان‌یافته زندگی میکنند کـه شامل زنبور ملکه، زنبورهای کارگر و زنبورهای نر می شود.
زنبورهای عسل در کندوها زندگی می کنند و هر کلنی شامل یک زنبور ملکه اسـت کـه تخم‌گذاری میکند و طبق معمولً مادر زنبورهای کارگر کلنی اسـت. زنبورهای کارگر کـه همگی ماده هستند، وظیفه جمع‌آوری گرده از گل‌ها و محافظت از کندو را بر عهده دارند. زنبورهای نر، کـه وظیفه‌شان تلقیح زنبور ملکه اسـت، در کلنی حضور دارند. در این جا بـه برخی از انواع زنبورها اشاره میکنم:
- زنبور عسل غربی
- زنبور بامبُل
- زنبورهای نجار
- زنبور عسل ایتالیایی یا لگوستیکا
- زنبورعسل ساسکاتراز «هیبرید کانادایی»
- زنبور عسل کارنیکا یا کارنیولاین
- زنبورعسل نژاد بوکفست
- زنبورعسل نژاد قفقازی
- زنبورعسل اکراینی کارپات
- زنبورعسل روسی
- زنبور استپی اوکراینی
- زنبورعسل چینی
- زنبور سیاه آلمانی
- زنبورعسل هیمالیا
- زنبورعسل برگ بُر
- زنبور هالیکتید
- زنبورعسل باشقیر
- زنبورعسل آسیایی
- زنبورعسل دان بی
- زنبور عسل وحشی تایلندی
- زنبور آبخازی
- زنبورهای عسل ملیپونا
مطالب مشابه: همه چیز در مورد زندگی کردن زنبور عسل
زنبور عسل غربی
زنبور عسل اروپایی، همچنین بـه نام‌هاي “زنبور عسل معمولی” یا “زنبور عسل غربی” شناخته می شود. اینگونه، رایج ترین از ۷ تا ۱۲ گونه زنبور عسل در سراسر جهان اسـت. خاستگاه اصلی این حشره در سرزمین‌هاي قدیمی آسیا بوده اسـت، اما در آغاز قرن هفدهم میلادی بـه مناطق دیگر نیز منتقل شده اسـت. زنبورهای عسل اروپایی در تولید عسل، گرده زنبور عسل و سایر محصولات مرتبط با زنبور عسل نقش مهمی دارند.
اندازه زنبورهای عسل غربی بین ده تا ۲۰ میلی متر و بال‌هاي جلویی بـه طول هشت میلیمتر اسـت. لانه‌هاي انها در داخل حفره‌هاي درخت‌ها ساخته می شود و همچنین می توانند ورودی‌هایي بـه کوچکی ده میلیمتر داشته باشند. این زنبورها بـه عنوان یکی از مهمترین گونه‌هاي زنبور عسل در دنیا شناخته می شوند.
زنبور بامبُل
زنبورهای بامبُل، یکی از پرشمارترین گونه‌هاي زنبور عسل در اروپا هستند. این زنبورها، قدرت تولید عسل را دارند، اما مقدار ان بسیار کم اسـت. بـه طور کلی، عسل تولید شده توسط زنبورهای بامبُل تنها برای استفاده در خود لانه اسـت. زنبورهای بامبُل بـه عنوان گرده‌افشان‌هاي مهم گیاهان و محصولات گلدار وحشی شناخته می شوند.
این زنبورها دارای اندازه بزرگتری نسبت بـه زنبورهای عسل هستند و شکل ظاهری‌شان گرد اسـت. روی بدن آن ها رنگ قهوه‌اي و مشکی متمایزی دیده میشود و با راه‌راه‌هاي زرد روشن قابل تشخیص‌اند. این زنبورها بـه طور معمول در زیر زمین لانه می‌سازند ودر فصل سرد نیز بیرون می آیند و تغذیه‌شان را انجام می دهند.
زنبورهای نجار
زنبورهای نجار «یا زنبورهای درودگر»؛ از سرده‌هاي بالاخانواده زنبورواران هستند. این زنبورها شباهت زیادی بـه زنبور عسل دارند و رنگ انها سیاه و زرد اسـت. سینه انها زرد و شکمشان سیاه و براق میباشد. اندازه طول بدن زنبورهای نجار حدود ۲٫۵ سانتی‌متر اسـت.
زنبورهای نجار از تکه‌هاي چوب برای ایجاد دیوار بین سلول‌هاي لانه استفاده می کنند. این زنبورها می توانند در چوب‌هاي نرم، سوراخی بـه اندازه ۱٫۵ سانتی‌متر، برای لانه‌سازی حفر کنند. از نظر گرده‌افشانی نیز نقش مهمی در گل‌ها و گیاهان دارند، کـه بـه افزایش محصولات کشاورزی کمک میکند.
اگر زنبورهای نجار را در باغ یا حومه خود مشاهده کنید، بهتر اسـت از انها دوری کنید. اگر چه زنبور نر بی‌آزار اسـت، اما زنبور ماده می تواند نیش بزند. از نیش زدن زنبورهای نجار دوری کنید تا مشکلی برای خودتان ایجاد نشود.
زنبور عسل ایتالیایی یا لگوستیکا
زنبور عسل ایتالیایی «یا همان لگوستیکا»؛ از نژادهای مشهور زنبور عسل اسـت. زیستگاه اصلی این نژاد شبه جزیره ایتالیا اسـت. از نظر جثه، زنبور عسل ایتالیایی کوچک‌تر از زنبور عسل سیاه اسـت و رنگ ان زرد مایل بـه قهوه‌اي اسـت. طول زبان زنبور عسل ایتالیایی بین ۶.۳ تا ۶.۶ میلیمتر اسـت. این نژاد بـه عنوان یکی از نژادهای مورد استفاده در زنبورداری تجاری شناخته می شود.
زنبورعسل ساسکاتراز «هیبرید کانادایی»
زنبورعسل ساسکاتراز یا هیبرید کانادایی، یک نژاد هیبریدی از زنبور عسل اسـت. این نژاد بـه عنوان یک ترکیب از نژادهای مختلف زنبور عسل تولید شده اسـت. برخی از خصوصیات مهم این هیبرید عبارتند از:
- یکنواختی رنگ بدن: زنبورهای ساسکاتراز دارای رنگ بدن یکنواخت «زرد یک دست» هستند.
- تولید عسل زیاد: این نژاد توانایی تولید عسل بیشتری دارد.
- افزایش قدرت ادامه حیات نوزادان: نوزادان زنبورهای ساسکاتراز نسبت بـه والدین اولیه، قدرت بیشتری در ادامه حیات دارند.
- آرام بودن: زنبورهای ساسکاتراز بـه طور کلی آرام‌تر هستند.
- فعالیت خوب در آب و هوای معتدل: این نژاد در آب و هوای معتدل بـه خوبی فعالیت می کند
زنبور عسل کارنیکا یا کارنیولاین
زنبور عسل کارنیکا «یا همان کارنیولان»؛ از نژادهای مشهور زنبور عسل اسـت. این نژاد از خصوصیات زنبورهای عسل در اواخر قرن نوزدهم برای نخستین بار توسط پرورش دهندگان زنبور عسل در اروپا معرفی شد و بـه سرعت بـه یکی از محبوب‌ترین نژادهای زنبور عسل در جهان تبدیل شد.
کارنیکا از خصوصیات ظاهری شبیه بـه کارنیولان اسـت، اما از لحاظ اخلاق، رفتار، و ویژگی‌هاي تولید فراورده‌هاي زنبور عسل، دارای تفاوت‌هاي چشمگیری اسـت. این نژاد دارای استاندارد ژنتیکی مشخص بین المللی اسـت و بـه خاطر قابلیت سازگاری و انعطاف‌پذیری بالا در اقلیم‌هاي مختلف، از ارزش خاص ژنتیکی و پرورشی برخوردار اسـت.
زنبورعسل نژاد بوکفست
زنبورعسل نژاد بوکفست یکی از نژادهای مشهور زنبور عسل اسـت. این نژاد اصلی بـه دلیل برخی از ویژگی‌هایش از جمله:
- سازگاری با هر نوع شرایط زیستی
- مقاومت در برابر بیماری ها
- بیشترین مقاومت در برابر ویروس و نماتودهای واردکننده
- کمیابی در پرورش
- مقاومت زیاد
کیفیت مطلوب شناخته شده و پرورش شدید ان افزایش یافته اسـت. این نژاد توسط پرورش دهندگان در سراسر کواتبریج و مناطق اطراف ان پرورش داده می شود. ملکه بوکفست بـه دلیل خواص بسیار مطلوبی کـه دارد، جزو پر مصرف‌ترین نژادها در اروپا اسـت.
زنبورعسل نژاد قفقازی
زنبورعسل نژاد قفقازی «Caucasica Apis mellifera» از خانواده آپیده یکی از زیرگونه‌هاي زنبور عسل معمولی یا اروپایی اسـت. این نژاد دارای ویژگی‌هاي ظاهری و رفتاری متمایزی اسـت. زنبورهای قفقازی اصلی‌ترین محل زندگی‌شان در کوه‌هاي قفقاز اسـت، اما با اصلاحات نژادی، سازگاری انها با شرایط آب و هوایی مختلف التیام یافته اسـت.
زنبورعسل اکراینی کارپات
زنبورعسل کارپات یکی از نژادهای زنبورعسل اسـت کـه در ایران نیز طرفدارانی دارد. این نژاد اغلب در مناطق اوکراین، بلاروس و روسیه پراکنده اسـت. زنبورهای کارپات بـه طور کلی در آب و هوای سرد زمستانی مقاوم هستند. میتوانند در دمای حدود 8 و حتی 6 درجه سانتی‌گراد از کندو خارج شوند و پرواز داشته باشند. این نژاد بـه عنوان یک گزینه مناسب برای زنبورداری در مناطق سردسیر مورد استفاده قرار می گیرد.
زنبورعسل روسی
زنبورعسل روسی «نام علمی: Apis mellifera» یکی از رایج ترین گونه‌هاي زنبور عسل در سراسر جهان اسـت. زنبورهای عسل اروپایی نقش مهمی در گرده‌افشانی دارند و همچنین تولید عسل و موم توسط برخی گونه‌ها مانند زنبور عسل اروپایی دارند. اینگونه دارای خصوصیات متنوعی اسـت کـه از جمله انها میتوان بـه تولید عسل بالا، مقاومت در برابر امراض، و توان زمستان گذرانی اشاره کرد.
زنبور استپی اوکراینی
زنبورعسل استپی اوکراینی یکی از نژادهای زنبورعسل اسـت کـه در ایران کم اسـت. این نژاد در استپ جنگلی در شرق اوکراین تکامل یافته اسـت. سازگار با آب و هوای معتدل اسـت و عسل آوری متوسطی دارد.
زنبورعسل چینی
زنبورعسل نژاد چینی، از ترکیب لیگوستیکا، ایتالیایی، با زنبور بومی کشور چین بدست آمده اسـت کـه برای استخراج ژل رویال ترکیب شده اسـت. این نژاد می تواند ویژگی‌هاي مختلفی داشته باشد، از جمله تولید عسل، مقاومت در برابر کنه، و توان زمستان گذرانی.
زنبور سیاه آلمانی
زنبور سیاه آلمانی «نام علمی: Apis mellifera mellifera» یکی از نژادهای زنبورعسل اسـت. این نژاد ابتدا از اوراسیا بـه کشور آلمان منتقل شد ودر زمستان‌هاي سرد بـه خوبی دوام می‌آورد. زنبور سیاه آلمانی تقریبا وجود ندارد ودر ایران کم اسـت.
زنبورعسل هیمالیا
زنبورعسل هیمالیایی «نام علمی: Apis laboriosa» نام یک گونه از سرده زنبور عسل اسـت. زنبور عسل هیمالیایی بزرگ‌ترین زنبور عسل جهان اسـت. تاکنون ان را تنها در مناطق کوهستانی بوتان، استان یون نان چین، هند و نپال میتوان یافت. لانه‌هاي این زنبور عسل می تواند تا ۶۰ کیلو گرم وزن داشته باشد. این زنبور ۳ نوع عسل مختلف می‌سازد:
- عسل قرمز: از گل‌هاي ارتفاع بالا ساخته شده اسـت.
- عسل بهار: از گل‌هایي در ارتفاع متوسط یا پایین ساخته شده اسـت.
- عسل پاییز: از هر محلی ایجاد شده اسـت.
عسل قرمز دارای اثری شربنده و آرامش‌بخش اسـت. تنها زنبور عسل هیمالیایی می تواند عسل قرمز را تولید کند. قیمت عسل قرمز حدود پنج برابر عسل معمولی این زنبور می باشد. مقدار زیادی از این عسل بـه ژاپن، نپال و هنگ کنگ صادر می شود.
مطالب مشابه: تصاویری از زنبورهای متفاوت در طبیعت
زنبورعسل برگ بُر
زنبورعسل برگ بُر «بـه انگلیسی: Leafcutter Bee» یکی از نژادهای زنبورعسل اسـت. ظاهر این زنبور بسیار شبیه بـه زنبورهای معمولی اسـت و طول بدن ان بین 8 تا 16 میلیمتر اسـت. زنبورهای برگ بُر فک‌هاي قوی دارند کـه برگ‌ها را می برند و از شهد انها تغذیه می کنند.
این زنبورها بـه‌طور عمده از شهد تغذیه میکنند و شهد، در درجهٔ اول بـه‌عنوان منبع انرژی و گرده در درجهٔ اول برای پروتئین و سایر مواد مغذی توسط زنبورها مصرف میشود. گرده‌ها بیشتر بـه‌عنوان غذا برای لاروهای انها استفاده می شود. زنبورهای برگ بُر بـه‌طور معمول بـه‌صورت انفرادی زندگی میکنند و از جمله زنبورهای برگ‌بر هستند.
زنبور هالیکتید
زنبور هالیکتید یکی از زیباترین زنبورهاست کـه زندگی نیمه اجتماعی دارد. همه ی زنبورهای این گروه تخم میگذارند و وظیفه تخم‌گذاری، محافظت از لاروها، و جمع‌آوری شهد را بین خودشان تقسیم می کنند. این زنبورها بـه‌طور معمول از شهد تغذیه میکنند و شهد، در درجهٔ اول بـه‌عنوان منبع انرژی و گرده در درجهٔ اول برای پروتئین و سایر مواد مغذی توسط زنبورها مصرف میشود.
گرده‌ها بیشتر بـه‌عنوان غذا برای لاروهای انها استفاده می شود. زنبور هالیکتید با جثه‌ي بزرگ تر از زنبور عسل و رنگ قرمز متمایل بـه قهوه‌اي سوخته، کـه این رنگ بیشتر در سینه و دو حلقه اول و انتهایی شکم و رنگ زرد دو حلقه میانی شکم دیده می شود. گونه‌هاي زنبور هالیکتید عبارتند از:
- زنبور زردپا «Vespa velutina»
- زنبور سرخ آسیایی «Vespa orientalis»
- زنبور سرخ اروپایی «Vespa crabro»
زنبورعسل باشقیر
خصوصیات انواع زنبور عسل
زنبورعسل باشقیر «بومی روسیه» در برخی نواحی اروپایی یافت می شود. انها در زمره زنبورهای وحشی دسته‌بندی میشوند و دارای رنگ خاکستری هستند و حتی در روزهای سرد نیز می توانند از کندو خارج شوند. این زنبورها عسل می‌سازند ودر گرده‌افشانی نقش مؤثری دارند.
زنبورعسل آسیایی
آشنایی با نژادهای زنبور عسل
زنبورعسل آسیایی «نام علمی: Apis cerana» یکی از نژادهای زنبورعسل اسـت. این نژاد بومی مناطق شرق و جنوب آسیا و همچنین بخش‌هایي از روسیه اسـت. زنبورهای کارگر این نژاد دارای بدن سیاه با چهار نوار زرد مشخص در سراسر شکم خود هستند و پوشیده از کرک‌هاي کوچکی هستند کـه بـه جمع‌آوری گرده و انتقال ان بـه گیاهان مختلف کمک می کند.
زنبورهای آسیایی کمی کوچک تر از زنبورهای عسل سنتی هستند، اما اندازه‌گیری بدن انها از کلنی بـه کلنی بسیار متفاوت اسـت. این زنبورها در کلنی‌هایي با حدود 7000 نفر زندگی میکنند. لانه‌هاي انها از شانه‌هاي زیادی با ورودی‌هاي کوچک تشکیل شده اسـت کـه یک لایه دفاعی اضافی در برابر شکارچیان خارجی فراهم می کند.
زنبورعسل دان بی
زنبورعسل دان بی «نام علمی: Apis cerana» یکی از نژادهای زنبورعسل اسـت. این نژاد دارای قدرت تخم‌ریزی نسبتاً بالایی اسـت و رنگ آن ها دارای نوارهای قهوه‌اي اسـت. در طول دوره تولید مثل، ملکه حدود 3000 تخم در روز می گذارد. زنبورهای دان بی تمایل بـه بچه‌دهی بالایی دارند.
زنبور عسل وحشی تایلندی
زنبورعسل وحشی تایلندی با شکم تیره شناخته میشود کـه شبیه زنبورهای بی عسل هستند. بال‌هاي این زنبورها نیز بسیار تیره‌تر اسـت. انها بسیار آرام هستند ودر تولید عسل وحشی بسیار کارآمد هستند. عسل تولیدی این زنبور بـه عنوان عسل وحشی، عسل رکو و عسل زنبور ریز توسط ساکنین محلی برداشت و بـه فروش میرسد.
زنبور آبخازی
زنبورعسل آبخازی در کوهستان‌هاي آبخاز در مناطق کوهستانی قفقاز در غرب گرجستان یافت میشوند. این زنبورها در صخره‌ها زندگی می کنند و بـه زنبور سنگی نیز مشهور هستند. زنبور آبخازی بـه عنوان یک نژاد زنبورعسل کـه در مناطق کوهستانی قرار دارد، می تواند گزینه‌اي مناسب برای زنبورداری در مناطق کوهستانی باشد.
زنبورهای عسل ملیپونا
آشنایی با نژادهای زنبور عسل
زنبورهای عسل ملیپونا گروهی از زنبورهای عسل هستند کـه بـه نام زنبورهای عسل ژاپنی نیز شناخته می شوند. این زنبورها در ژاپن و مناطق اطراف ان پراکنده‌اند. زنبورهای عسل ملیپونا بـه عنوان یک نژاد زنبورعسل کـه در مناطق کوهستانی قرار دارد، میتوانند گزینه‌اي مناسب برای زنبورداری در مناطق کوهستانی باشند.
مطالب مشابه: درست نمودن کاردستی زنبور با مقوا
در پایان
زنبورها از شهد و گرده گل‌ها تغذیه می کنند. شهد بـه‌عنوان منبع انرژی و گرده بـه‌عنوان منبع پروتئین و مواد مغذی برای لاروها مورد استفاده قرار می گیرد
