آشنایی با مجموعه بیستون از اثار با ارزش تاریخی ایران (عکس)
مجموعه بیستون
عظمت ایرانیان باستان در مجموعه با ارزش بیستون هویدا اسـت ؛ امیدواریم با آشنایی با این مجموعه بی نظیر تاریخی حتماً بـه کرمانشاه سفر کنید و از این اثار تاریخی دیدن نمایید.
بـه گزارش تالاب کوه بیستون در کنارهٔ یک راه باستانی پر رفت‌وآمد قرار داشته و این راه، مسیر محل عبور کاروان‌ها همچنین نظامیان از شهر های بابل و بغداد بـه سوی کوه‌هاي زاگرس و اکباتان بوده‌اسـت. این خود از مهم ترین عوامل گیرایی این منطقه برای نمایاندن قدرت پادشاهان ایران بوده‌اسـت.
بیستون کجا قرار دارد ؟
بیستون، مجموعه اي تاریخی در فاصله حدود 30 کیلومتری شرق کرمانشاه اسـت کـه یکی از معتبر ترین آثار باستانی جهان میباشد. این مجموعه و مناظر طبیعی ان درسال 2006 میلادی توسط سازمان یونسکو در لیست میراث فرهنگی جهان ثبت شد.
بیستون کرمانشاه کوهی کـه همواره مورد توجه افراد در قرون گذشته بوده اسـت امروزه نیز از مهم ترین جاذبه هاي گردشگری استان کرمانشاه میباشد و از جهات بسیاری برای این استان و مردم تمامی ایران و جهان حائز اهمیت اسـت.
این کوه از نظر ورزشی از اهمیت بالایی برخوردار اسـت چرا کـه بیستون کرمانشاه هفتمین صخره مرتفع جهان را در خود قرار داده اسـت. آب و هوای مساعد و پیشینه تاریخی و ادیانی کـه دراین شهر وجود داشته اند نیز بر محبوبیت و شهرت بیستون کرمانشاه افزوده اند و این شهر را برای تعداد زیادی از هموطنان و گردشگران خارجی بـه عنوان مقصدی برای سفرهایشان پررنگ کرده اند.
حتما بخوانید: کرمانشاه ؛ تاریخ ماندگار تمدن چند هزار ساله ایران
نامگذاری بیستون:
نام بیستون از واژه بغستان بـه معنی جایگاه خدایان می آید. احتمالاً نام باستانی ان باگاستانا «بغستان» بوده‌اسـت. بیستون در اصل ودر آغاز «بغستان» نام داشته‌اسـت؛ کـه از دو واژهٔ «بغ» بـه معنی خدا و «ستان» کـه پسوند مکان بـه معنی جایگاه و سرزمین اسـت تشکیل شده‌اسـت و روی هم بـه معنی «جایگاه خدایان» بوده‌اسـت. «واژهٔ بغ بـه معنی خدا، امروز نیز در نام شهر بغداد هست کـه نامی پارسی و بـه معنی خداداد اسـت»
اولین اشاره بـه این جایگاه درکتاب دیودوروس سیکولوس بود کـه در ان بخشی از نوشته‌هاي کتزیاس یونانی دربارهٔ بیستون آورده شده‌اسـت. دراین اشاره سنگنبشته بیستون کنده شده بـه دست سمیرامیس ملکه اسطوره‌اي آشوری معرفی شده و بیستون را «Bagastanon oros» معرفی کرده‌اسـت.
در ان اشاره بـه بیستون آورده شده بود کـه کوه بیستون بـه اهورامزدا پیشکش شده‌اسـت.
واژه بیستون در زبان پهلوی «بَهیستان» و سپس «بَهیستون» شد. این واژه در سده‌هاي نخست اسلامی «بهستون» و امروزه بیستون خوانده می شود. یادآوری می گردد شکل واژه‌اي کـه امروزه «بی ستون» بـه معنی «بدون ستون» گفته میشود، از گویش‌هاي محاوره‌اي بوده و فاقد اعتبار اسـت.
آثار مهم در بیستون:
از خصوصیات بارز منطقه بیستون وجود چندین اثر تاریخی و دیدنی دیگر در حواشی ان اسـت کـه از مشهور ترین آن ها :
1- غار شکاچیان
2-مر خریل
3-مر تاریک
4-مر آفتاب
5–مر دودر
6–تپه نادری
7–سراب بیستون
8–جاده حاشیه سراب
9–بقایای قبرستان قدیمی، 10–دژ تاریخی مدفون، 11–نیایشگاه شانشاهان ماد، 12–نقش برجسته داریوش بزرگ، 13– مجسمه هرکول، 14–نقش برجسته میتریدات دوم شاهنشاه اشکانی، 15–نقش برجسته گودرز، 16–سنگ بلاش،
17–پرستشگاه شاهنشاهان پارتی، 18–بقایای شهر باستانی هخامنشیان و پارتیان، 19–بقایای بناهای ساسانی، 20–کتیبه فرهاد کوه کن، 21–بقایای پل ساسانی، 22–بقایای سد ساسانی،
23–سنگ هاي تراشیده ساسانیان، 24–کاروانسرای ایلخانی، 25–بناهای ایلخانی، 26–کاروانسرا هاي صفوی، 27–وقف نامه شیخ علیخان زنگنه، 28– پل بیستون و آثار پراکنده دیگری در بیستون قرار دارد.
دلیل ان کـه همه ی این آثار در یکجای قرار داشته این بوده اسـت کـه این محل بدون تردید از مکان هاي مقدس ایرانی شناخته می شده زیرا آب مظهر پاکی و روشنانی فراوان از دل کوه بیستون بـه بیرون روان اسـت و داریوش بزرگ هم بـه دلیل اهمیت موقعیت کرمانشاه و کوه هاي صخره اي ان و آثار بزرگ نیاکان آریایی اش این مکان را برای کتیبه ارزشمند بیستون انتخاب نموده اسـت.
کوه بیستون کرمانشاه شگفتی‌هاي مهیجی از تاریخ و قدرت دوره‌هاي پادشاهی ایران را بـه خوبی بیان میکند و راز و رمزهای جذاب باستانی بسیاری را در دل خود نهفته اسـت.
حتما بخوانید: همه چیز در مورد قدیمی ترین بنای تاریخی سرپل ذهاب
مهمترین آثار بیستون:
سراب بیستون، زیبایی طبیعت سبز و آبی در جوار کوه بیستون:
سراب زیبای بیستون در پایین کوه بیستون قرار دارد و منظره‌ي جذابی بـه آثار تاریخی این کوه، هم چون سنگ نوشته داریوش و مجسمه‌ي هرکول دارد. این آبی زیبا کنار سبزینگی گیاهی این منطقه قاب قشنگی از بیستون کرمانشاه روبه‌روی شمه قرار می دهد کـه بعد از بازگشت از این شهر در ذهن‌تان ثبت خواهد شد. این سراب در نزدیکی کاروانسرای شاه عباسی مربوط بـه دوره صفوی و ایلخانی مربوط بـه دوره ساسانی، جا گرفته اسـت.
نقش برجسته مهرداد دوم:
نقش برجسته مهرداد دوم یکیدیگر از آثار پر ارزش بیستون کرمانشاه اسـت کـه حوالی سنگ نوشته داریوش جا خوش کرده اسـت. این اثر یادگار حکومت اشکانیان در ایران اسـت و نمایش دهنده‌ي مهرداد دوم، شاه اشکانی، بـه همراه ۴ نفر از مردان سیاست ان زمان اسـت کـه روبه‌روی مهرداد قرار گرفته‌اند.
کتیبه‌اي همراه این نقش برجسته نیز دراین محل دیده میشود کـه بـه خط یونانی نگاشته شده و افراد حاضر در نقش برجسته را معرفی میکند. کنار نقش برجسته مهرداد ؛ کتیبه شیخ علی خان زنگنه، یکی از حاکمان کرمانشاه قرار دارد.
این کتیبه بـه خط ثلث اسـت و از دیدنی هاي تاریخی بیستون کرمانشاه محسوب میشود. شیخ علی خان در زمان شاه عباس دوم صفوی وزیر بوده ودر این کتیبه متنی با محتوای یک وقف نامه از خود بـه یادگار گذاشته اسـت.
فرهاد تراش:
در دامنه‌ي کوه بیستون کرمانشاه، اثری تاریخ قرار دارد کـه در دل خود هزاران معما و روایت را پنهان کرده اسـت. دیوار بزرگی کـه دراین منطقه وجوددارد، با نام‌هاي فرهاد تراش، فراتاش و تخت فرهاد در میان مردم شناخته شده اسـت.
داستان‌هاي بسیاری در مورد دلیل پیدایش این اثر ارزشمند وجود داره؛ بعضی از قصد نوشتن وصیت نامه داریوش اول میگویند، بعضی معتقدند این مکان برای نگاشتن داستان‌هاي تاریخی خسرو پرویز ساسانی ساخته شده و خیلی از ایرانی‌ها هم باور دارند کـه فرهاد تراش اثر فرهاد کوه‌کن، قهرمان داستان نظامی گنجوی بوده کـه از عشق شیرین، همسر خسرو پرویز این دیوار را بـه این شکل از دل کوه بـه‌وجود آورده اسـت.
مجسمه هرکول:
مجسمه هرکول کـه بـه نظر می آید تندیسی از تجاوز اسکندر گجستک و حکومت سلوکیان بـه ایران باشد در بیستون درسال 1327 هجری هنگام احداث جاده آسفالته همدان بـه کرمانشاه در دامنه کوه کشف شد.
پیکره هرکول شخص نیرومندی را نشان می دهد کـه بـه پهلوی چپ بـه روی نقش شیری در سایه درختی لمیده اسـت ودر دست چپ پیاله اي از شراب در دست دارد و دست چپش را بروی پای راستش قرار داده اسـت. سر مجسمه هرکول درسال 1380 کنده و دزدیده شده بود کـه پس از چند سال کشف و دوباره بـه جایگاه اصلی خودش برگشت.
درازای این تندیس 147 سانتی متر اسـت . پشت تندیس هرکول کتیبه اي از زمان سلوکیان وجوددارد کـه مفهوم ان بـه این شرح اسـت: ” بـه سال 164 ماه پانه موی هرکول فاتح درخشان هیاکینتوس پسر پانیاغوس بـه سبب نجات کل امن – فرمانده کل – این مراسم بر پا شد . ” کـه خوشبختانه این سلسه توسط مهرداد و تیرداد پارتی در هم کوبیده شد و سلسله شاهنشاهی ایرانی اشکانیان جای گزین ان شد و دوباره ایران رو بـه فرهنگ کهن خود رفت و دست متجاوزان را کوتاه نمود.
کتیبه بیستون:
کتیبه داریوش پر اهمیت‌ترین و معتبرترین کتیبه‌اي میباشد کـه تا کنون در جهان شناسایی شده و این اثر ارزشمند بـه عنوان یکی از میراث فرهنگی بشری از سوی سازمان یونسکو بـه رسمیت شناخته شده و ثبت جهانی شده اسـت.
درسال 522 قبل از میلاد داریوش کبیر نقشی از خود، فروهر، دو تن از بزرگان پارسی، گومات مغ و نه تن از شاهان مغلوب را بر دیاره‌ي کوه بیستون کرمانشاه حک می کند. و علاوه بر این نقش فرامین و اندرزهای خودرا بـه صورت کتیبه‌اي بر دل کوه بیستون حجاری میکند.
داریوش شاه دراین کتیبه شرح فتوحات خودرا بـه خط میخی و بـه سه زبان پارسی باستان، عیلامی و بابلی بر دل سنگ نگاشته اسـت. عظمت این کتیبه بـه گونه‌اي اسـت کـه فقط زبان پارسی باستان ان دارای 414 سطر می باشد.
دراین کتیبه داریوش شاه علاوه بر شرح فتوحات خود از اهورا مزدا خدای نیکی بسیار یاد کرده و انسان‌ها را بـه راست گفتاری و نیک کرداری دعوت کرده اسـت. در ادامه ترجمه چند جمله از این کتیبه را برای شـما آورده‌ایم:
تو کـه از این پس شاه خواهی بود، خودرا قویاً از دروغ بپایی اگر چنان فکر کنی کشور من در امان باشد. مردی کـه دروغ گو باشد وی را سخت کیفر ده.ستون پنج بند شش: داریوش شاه گوید ان کـه اهورا مزدا را بـه پرستو چه زنده چه مرده، برکت از ان او خواهد بود.
