خطرات پشه آئدس در ایران + علت تب دِنگی
در چند روز اخیر، لارو پشه آئدس در مناطق مختلف شهر های ایران دیده شده اسـت. ورود این پشه کشنده بـه ایران پیامد های خطرناکی خواهد داشت. اما مسلم این اسـت کـه لارو پشه «تخم یا نوزاد» از طریق محموله‌هاي باری وارد سواحل جنوب کشور شده اسـت. ما دراین قسمت از مجله تفریحی تالاب برای شـما همراهان عزیز مقاله اي در مورد بیماری‌هایي کـه این پشه بـه همراه خود دارد را منتشر کرده ایم.
پشه آئدس چگونه است؟
پشه آئدس «Aedes» حشره‌اي مهاجم بـه رنگ سیاه و سفید اسـت کـه در مناطق استوایی بـه‌ویژه آسیای جنوب شرقی وجوددارد. این پشه بیش از ۹۵۰ گونه دارد کـه برخی از آن ها ناقل سخت‌ترین بیماریها هستند و پاتوژن‌هاي کشنده «ارگانیسم هاي ایجاد کننده بیماری» را بـه انسان و حیوانات منتقل میکنند.
ببر آسیایی یا همان پشه آئدس دارای 2 بال فعال و یک جفت بال تحلیل رفته بـه نام هالتر، خرطوم بلند با قطعات دهانی گزنده، مکنده در جلو سر، وجود فلس‌هاي کوتاه و متراکم روی سینه، پا و رگ بال‌ها، رگ‌بندی مشخص بال و بندبند بودن روی شکم، پوشیده بودن سینه از فلس‌هاي قهوه‌اي تیره یا متمایل بـه سفید اسـت .
راه تولید مثل این پشه، تخم‌گذاری در آب‌هاي راکد اسـت و قادر خواهد بود در کوچک ترین آب‌هاي سطحی مانند آب گلدان، پشت کولرها و چاله‌ها ؛ تخم ریزی کند. تب دنگی کـه از ان بـه عنوان تب استخوان شکن نیز یاد می شود، یکی از بیماریی هایي اسـت کـه از طریق آئدس منتقل می شود. درد شدید حاصل از این بیماری بـه گونه اي اسـت کـه فرد تصور می کند، استخوان هایش در حال شکستن هستند و از همین رو نیز بـه تب استخوان شکن مشهور شده اسـت.
دانستنی های جالب در مورد پشه آئدس
- فقط پشه ماده آئدس نیش میزند زیرا برای رشد تخم‌هایش بـه پروتئین موجود در خون نیاز دارد.
- پشه تقریبا هفت روز پس از گزش فرد ناقل ویروس، عفونی می شود. این دوره نهفتگی بیرونی اسـت کـه طی ان ویروس در پشه تکثیر می شود و بـه غدد بزاقی می رسد.
- اوج گزش پشه در سحر و غروب اسـت.
- متوسط عمر پشه آئدس در طبیعت دوهفته اسـت.
- پشه در طول عمر خود می تواند حدود سه بار تخم بگذارد و هر بار حدود 100 تخم تولید میشوند.
- تخم‌ها میتوانند تا حدود 9 ماه در شرایط خشک بخوابند و پس از ان درصورت قرار گرفتن در شرایط مساعد مانند آب و غذا از تخم خارج شوند.
مطالب مشابه: فواید پشه ها به مناسبت روز پشه «10 مزیت پشه»
علت تب دِنگی چیست؟
نیش پشه ایدس، باعث عفونتی بـه نام تب دِنگی «Dengue fever» می شود کـه بـه ان تب استخوان‌شکن هم میگویند. دلیل شهرت این بیماری بـه این نام بـه این دلیل اسـت کـه درد شدیدی در استخوان ایجاد میکند؛ بـه‌قدری کـه فرد بیمار حس میکند استخوان‌هایش در حال شکستن اسـت.
این بیماری اخیراً گسترش زیادی در نقاط مختلف جهان داشته و تلفات انسانی زیادی برجای گذاشته اسـت. بـه‌محض ابتلا بـه این بیماری بـه پزشک عمومی مراجعه کنید. در ایران مدت زمان زیادی از مشاهده پشه آئدس در رشت و انزلی نگذشته و این خبر موجی از نگرانی‌ها را بـه وجود آورده اسـت.
علائم تب دِنگی چیست؟
علائم تب دِنگی شبیه بـه آنفولانزا اسـت و خیلیها متوجه تفاوت ان نمی شوند. با این‌حال علائم پشه آئدس عبارتند از:
- سردرد
- درد عضلانی، استخوانی و درد مفاصل
- حالت تهوع
- درد پشت چشم
- تورم غدد
- کهیر
- تب شدید «40 درجه سانتی‌گراد»
علائم آئدس بعد از 4 تا 10 روزبعد از گزیدگی ایجاد می‌سشوند. بنابر این اگر این نشانه‌ها را دارید و بـه تازگی هم بـه استان گیلان سفر داشته‌اید، حتماً برای معاینه اقدام کنید.
خطرات ناشی از گزش پشه آئدس
آئدس پشه بعد از رشد کامل میتواند در انتقال و گسترش چندین آربوویروس کشنده انسانی «گروهی از ویروس‌ها کـه در بدن بندپایان» از جمله چیکونگونیا، تب دنگی، تب زرد و زیکا بسیار کارآمد عمل کند. در تاریخ اخیر ایالات متحده، پشه‌هاي آئدس مسئول شیوع زیکا در فلوریدا، تگزاس، هاوایی و پورتوریکو بودند. اما این بیماریها در مناطق دیگر جهان اعم از آفریقا، آسیا و آمریکای جنوبی نیز بـه وفور دیده شده‌اند.
بیشتر این بیماریها علائم آنفولانزا را دارند ودر صورت عدم درمان، منجر بـه مرگ بیمار میشوند. همچنین علائم و میزان خطر بستگی بـه نوع بیماری دارد کـه توسط پشه بـه فرد منتقل می شود. بـه همین دلیل ما در ادامه بـه دو نوع از بیماری‌هاي قابل انتقال از طریق این پشه کشنده اشاره میکنیم.
مطالب مشابه: چگونه از شر پشه و حشرات موذی خلاص شویم ؟
بیماری تب دنگی – قابل انتقال از آئدس پشه
1. تب دنگی یک بیماری شبیه آنفولانزاست کـه توسط نیش پشه آلوده منتقل می شود. تب خون ریزی دهنده دنگی یک عارضه شدید و عمدتاً کشنده از تب دنگی اسـت.
2. تب دنگی طبق معمولً بـه طور ناگهانی با تب بالا، بثورات پوستی، سردرد شدید، درد پشت چشم و درد ماهیچه‌ها و مفاصل شروع میشود.
3. درد مفاصل، حالت تهوع، استفراغ و از دست دادن اشتها دراین عارضه شایع اسـت.
4. بثورات پوستی طبق معمولً 3 تا 4 روز پس از شروع تب ظاهر می شوند. این بیماری میتواند تا 10 روز طول بکشد اما بهبودی کامل میتواند تا یک ماه بـه طول انجامد.
5. بیشتر عفونت‌هاي دنگی منجر بـه بیماری نسبتاً خفیفی می شوند اما برخی از آن ها میتوانند بـه تب خون ریزی دهنده دنگی تبدیل شوند.
6. در تب خون ریزی دهنده دنگی، رگ‌هاي خونی شروع بـه نشت می کنند و باعث خون ریزی از بینی، دهان و لثه می شوند. کبودی می تواند نشانه خون ریزی داخل بدن باشد. بدون درمان سریع، رگ‌هاي خونی فرو بریزند و باعث ایجاد شوک «سندرم شوک دنگی» شود.
7. تب خون ریزی دهنده دنگی درحدود 5 درصد موارد کشنده اسـت کـه بیشتر در میان کودکان و بزرگسالان جوان اسـت.
8. فاصله زمانی بین نیش پشه حامل ویروس دنگی تا شروع علائم بـه طور متوسط 4 تا 6 روز اسـت کـه دامنه ان بین 3 تا 14 روز خواهد بود.
9. یک فرد آلوده نمیتواند عفونت را بـه افراد دیگر منتقل کند اما می تواند برای حدود 6 روز منبع ویروس دنگی برای پشه‌ها باشد.
10. هیچ درمان خاصی برای تب دانگ وجود ندارد. اما بیماری با تجویز دارو و مرقبت‌هاي بالینی التیام پیدا میکند.
بیماری تب زرد – قابل انتقال از آئدس پشه
1. تب زرد یک بیماری گرمسیری اسـت کـه توسط پشه‌هاي آلوده بـه انسان منتقل میشود.
2. بسیاری از عفونت‌هاي تب زرد خفیف هستند اما این بیماری میتواند شدید و تهدید کننده زندگی شود «خطر مرگ دارد».
3. تب زرد فقط در آفریقا و آمریکای جنوبی دیده میشود.
4. تب زرد با ایمن سازی قابل پیشگیری اسـت. مسافران کشور های مبتلا بـه تب زرد باید واکسن تب زرد را دریافت کنند.
5. علائم عفونت شدید تب بالا شامل لرز، سردرد، درد عضلانی، استفراغ و کمردرد هستند.
6. پس از یک دوره بهبودی کوتاه، عفونت میتواند منجر بـه شوک، خون ریزی و نارسایی کلیه و کبد شود. نارسایی کبد باعث یرقان «زرد شدن پوست و چشم‌ها» می شود، از این رو ان را تب زرد می نامند.
7. علائم 3 تا 6 روز پس از گزش توسط پشه آلوده شروع می شود.
سخنان مدیر برنامه مدیریت بیماری‌های منتقله وزارت بهداشت، بدالرضا میراولیایی
بدالرضا میراولیایی، مدیر برنامه مدیریت بیماری‌هاي منتقله وزارت بهداشت با تایید ورود و مشاهده پشه «آئدس» بـه استان هرمزگان گفته اسـت: «بیماری‌هاي ناشی از پشه آئدس باید جدی گرفته شود. پشه آئدس مهاجم میتواند بیماری‌هاي تب دانگ را انتقال دهد.»
میراولیایی همچنین گفته اسـت: «یکی از خصوصیاتی کـه پشه آئدس دارد این اسـت کـه اپیدمی‌هاي انفجاری ایجاد میکند؛ یعنی اگر پشه آلوده در جامعه وجود داشته باشد میتواند جمعیت زیادی را در مدت کوتاهی آلوده کند.» این کارشناس اما از بازرسی این پشه در جنوب خبر داده بود.
سخنان مدیر گروه بیماری‌های واگیر دانشگاه علوم پزشکی گیلان، محمدرضا امینی
محمدرضا امینی، مدیر گروه بیماری‌هاي واگیر دانشگاه علوم دکتری گیلان در مرداد ماه امسال با تایید شناسایی پشه آئدس در چند نقطه از گیلان عنوان کرد: «سال‌هاست در بسیاری از نقاط اروپا گونه‌اي از پشه بـه نام آئدس شناسایی و از سالها پیش با رویکرد پیشگیرانه، ایستگاه‌هاي صید حشره در برخی شهرستان‌هاي گیلان راه‌اندازی شده اسـت.»
چگونه از مبتلا شدن به تب دنگی پیشگیری کنیم؟
پیشگیری مهمترین راه برخورد با این بیماری اسـت، این پشه بیشتر در جاهای مرطوب رشد می کند. برخی از کارشناسان می گویند تا آنجا کـه امکان دارد زیرگلدانی‌هاي مرطوب در خانه را خشک نگه دارید. تا آنجا کـه امکان دارد از ورود پشه بـه منازل جلوگیری کنید.
اگر بـه شمال یا جنوب ایران سفر می کنید ودر هوای باز می خوابید از کرم و اسپری‌هاي ضد حشره استفاده کنید. هنگام برگشت از سفر ساک‌هایتان را پیش از آوردن بـه خانه بـه خوبی تمیز کنید تا در برابر نیش ببر آسیایی ایمن شوید.
چه لباسی برای جلوگیری از مبتلا شدن تب دنگی بپوشیم؟
پوشیدن لباس رنگ روشن و آستین بلند استفاده از محلول و کرم هاي دافع حشرات می تواند تا حد زیادی از گزش پشه جلوگیری کند، با توجه بـه نکات مطرح شده آموزش بـه مردم برای پیشگیری از اپیدمی بیماری هاي منتقله از این پشه شرط اولیه و اصلی اسـت و مردم باید در خصوص شرایط زندگی این پشه، بیماری هاي منتقله از ان؛ وفور ان و روش هاي پیشگیری از رشد و تکثیر پشه آگاه باشند تا بتوانند از خودشان مراقبت کنند.
نحوه تشخیص وجود پشه آئدس
برای کـه بفهمید آیا این پشه در محیط زندگی شـما وجوددارد یا خیر، باید سه مورد را درنظر بگیرید:
- شـما یا یکی از اعضای خانواده‌تان در طول روز گزیده شده باشید.
- توجه کنید کـه پشه‌ها در داخل خانه «دفتر، خانه، پارکینگ و انباری» نیش می زنند.
- پشه‌هاي بالغ سیاه و سفید بـه اندازه یک سر مداد در محیط زندگی خود ببینید.
مطالب مشابه: بررسی گیاهانی که پشه ها را فراری میدهند
در پایان
دنگی در حال گسترش بـه مناطق جدید، از جمله اروپاست و شیوع ان انفجاری اسـت. تا بـه امروز هیچ درمان دارویی برای افراد مبتلا بـه این بیماری یافت نشده اسـت. این ویروس علائمی از تب بالا گرفته تا خون ریزی شدید و شوک ایجاد می کند و میتواند تهدیدی برای زندگی انسان‌ها باشد.
