نماز شب از جمله نمازهای مستحبی است که توسط تمام بزرگان دین اسلام خواندن آن تاکید شده است. این نماز یکی از برترین نمازهای مستحب است که آثار و برکت های بسیاری دارد. شما می توانید آثار آن را در این دنیا و در آخرت مشاهده نمایید. خواندن این نماز بر پیامبر واجب بر تمام مومنان مستحب می باشد. روایت های بسیار زیادی وجود دارند که تاکید کرده اند این نماز برای شرف مومن، کفاره گناه، وحشت قبر و ضامن روزی خوانده شود. برای آشنایی بیشتر با فضیلت های این نماز پر برکت ادامه مطلب را مطالعه نمایید.
نماز شب دارای ۱۱ رکعت می باشد که از سه بخش تشکیل شده است. بخش اول آن چهار نماز دو رکعتی است که فرد باید برای آن نیت نماز شب را بیاورد. بخش دوم یک نماز دو رکعتی می باشد که به نیت نماز شفق خوانده می شود. بخش سوم نیز یک نماز یک رکعتی است که به نیت نماز وتر خوانده می شود. این نمازها به صورت زیر خوانده می شوند.
نماز شب که به آن نماز نافله نیز گفته می شود بخش اول ین نماز مستحب می باشد. این بخش دارای چهار نماز دو رکعتی است که دقیقاً مانند نماز صبح خوانده می شود. تنها تفاوتی که نماز شب با نماز صبح دارد این است که برای این نماز در نیت گفته می شود دو رکعت نماز شب می خوانم قربه الی الله.
قسمت دوم نماز شب، شفق می باشد، این نماز بعد از خواندن چهار نماز دو رکعتی خوانده می شود. برای این نماز شما باید برای دو رکعت نماز شفع نیت کنید و در انتها بگویید قربه الی الله. سپس در رکعت اول به جای سوره توحید سوره ناس را بخوانید و در رکعت دوم به جای توحید فلق را بخوانید.
بعد از خواندن ۱۰ رکعت نماز شب یک نماز تک رکعتی باقی می ماند که به آن نماز وتر گفته می شود. در نیت این نماز باید گفته شود یک رکعت نماز وتر می خوانم قرب الی الله. بعد از آن نیز یک مرتبه سوره حمد، سه مرتبه سوره توحید، یک مرتبه سوره فلق و یک مرتبه سوره ناس خوانده شود.
بعد از خواندن این سوره ها باید به قنوت بایستید در حالت قنوت باید چهل بار بگویید اللهم اغفر للمومنین والمومنات و المسلمین و المسلمات. سپس برای ۴۰ نفر مومنی که شخص نمازگزار آن ها را می شناسد استغفار کرده و برایشان دعا شود. بعد از آن نیز ۷۰ بار گفته شود استغفرالله ربی و اتوب الی.
در نهایت نیز هفت بار گفته شود هذا مقام العائذ بک من النار و بعد از آن نیز ۳۰۰ بار گفته شود العفو. بعد از قنوت باقی نماز همانند سایر نمازها خوانده شود و رکوع و سجود و تشهد و سلام بر جای آورده شود.
نماز شب در قرآن دارای تاکید بسیار زیادی می باشد. در قرآن این نماز به برای رسیدن به مقامات بالاتر شناخته شده است. اگرچه این نماز مستحب است اما آثار بسیار عمیق و فوق العاده ای در زندگی انسان و آخرت او خواهد داشت. همچنین می تواند انسان ها را به یک بنده مخلص و بزرگوار در میان اجتماع تبدیل کند. در آیه های بسیاری در مورد نماز شب سخن گفته شده است که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم.
نماز شب در آیه ۷۹ سوره اسرا آورده شده است و از آن به عنوان یک وسیله برای رسیدن به مقام محمود نام برده شده است. در این آیه به خواندن این نماز توصیه های بسیاری شده و گفته شده اگر قسمتی از شب را به خواندن قرآن و نماز بپردازید یک عمل بسیار نیکو را انجام داده اید و خداوند شما را به جایگاهی در خور ستایش راه می دهد.
در آیه ۹ سوره زمر نیز به نماز شب اشاره شده است در این آیه افرادی که شب و روز به کفر و عصیان مشغول هستند، را با افرادی مقایسه کرده که چند ساعت از شب را به خواندن این نماز می پردازند. در این آیه گفته شده است که افرادی که در طول شب به سجده و قیام برای خدا می پردازند، عاقبت و آخرت بهتری دارند و توصیه کرده است به رحمت الهی امیدوار باشند.
خداوند تبارک و تعالی در این آیه در مورد فضیلت نماز شب صحبت کرده است. او در این آیه اشاره می کند بهترین نماز برای عبادت خود خواندن آیات و نماز و راز و نیاز در شب می باشد. علاوه بر این گفته است که هم صحبت شدن با پروردگار در شب بهتر و استوارتر از هر زمان دیگری است.
در آیه ۱۵ تا ۱۷ سوره ذاریات در مورد فضیلت های نماز شب تاکیدات بسیاری انجام شده است. تاکید بر این نماز به حدی قوی می باشد که خداوند وعده داده برای افرادی که تا پاسی از شب بیدار هستند و خداوند را عبادت می کنند جایگاه ویژه ای در بهشت در نظر گرفته شده است.
در این آیه ها آمده که پرهیزکاران در بهشت ها و چشمه سارها جای میگیرند این ها مواردی است که پروردگار به دلیل اعمال خوبشان به آن ها عطا نموده است. زیرا این افراد همان هایی هستند که بسیار نیکوکار می باشند و به جای اینکه شب را بخوابند به عبادت و بندگی خداوند پرداخته اند.
خداوندگار متعال در سوره سجده آیه ۱۶ در مورد نماز شب فرموده است عبادت شب وسیله ای مناسب برای بخشش گناهان شما می باشد. شما با این نماز می توانید روزی خود را افزایش دهید و وفور نعمت را تجربه کنید.
همچنین گفته است کسانی که پهلوهای خود را از بستر گرمشان بلند می کنند و از مکان خوابشان دوری می کنند تا به ستایش و عبادت پروردگار بپردازند. آن ها از گناهانشان به او استغفار می کنند و خداوند به آن ها را شامل لطف و رحمت خود قرار می دهد و به آن ها به چشم رحمت نگاه می کند.
بی تردید وفور نعمت یکی از اصلی ترین و مهم ترین تاثیرات نماز شب می باشد. در آیه های دیگری نیز مانند آیه ۱۷ سوره آل عمران، آیه ۱ تا ۶ سوره مزمل و آیه ۶۴ سوره فرقان نیز به نماز شب اشاره هایی شده است.
نماز شب همیشه و در هر جایی مورد تاکید معصومین قرار گرفته است. در بسیاری از کتاب های معتبر احادیث نیز تاکید بر این نماز به چشم می خورد. تقریبا تمام معصومین دعوت به نماز شب را یک امر بسیار جدی دانسته اند.
علاوه بر این آن را یک معیار بسیار مهم برای شیعه بودن در نظر گرفته اند. در ادامه روایات و حدیث هایی از پیامبر و معصومین در مورد این نماز و فضیلت های آن آورده شده است.
امام صادق در مورد نماز شب می گوید از جمله سفارش های بسیار موقت پیامبر به امام علی بوده است. پیامبر به امام علی فرموده که تو را به صفاتی که در خودت قرار دارد سفارش می کنم. این ویژگی ها را در خودت حفظ کن.
سپس گفته است که خداوندا در این امور علی یاری برسان. او فرموده نماز شب را بخوان که نماز شب می تواند تو را از گناهان باز دارد. همچنین امام صادق در یک روایت دیگر می گوید که کسی که نماز شب نمی خواند جزو شیعیان محسوب نمی شود. او گفته است ناپسندترین و بدترین مردم نزد خداوند همان کسانی هستند که تمام طول شب را به استراحت می پردازند و در روز بیکار و تنبل می باشند.
او فرموده است که شرافت مومن در گرو نمازی است که در شب می خواند و عزت مومن خودداری از لطمه زدن به آبروی مسلمانان می باشد. امام صادق در یک روایت فرموده است مال دنیا و فرزندانتان، همچنین زینت زندگی شما در این دنیا و آخرتتان نماز شب می باشد.
پیامبر اکرم در مورد نماز شب می گوید هرگاه یکی از بندگان خدا در نیمه های شب با خداوندگار خلوت کند و به عبادت او بپردازد خداوند قلبش را سرشار از نور می کند. سپس به فرشتگانش می گوید که به بنده من نگاه کنید که در زمانی که مردم به لهو و لعب و استراحت مشغول هستند، او به عبادت من پرداخته است.
شاهد و گواه باشید که من در روز قیامت گناهان او را می بخشم. در یک حدیث دیگر پیامبر فرموده است جبرئیل همیشه من را به شب زنده داری سفارش می کند. جوری که گاهی با خودم فکر می کنم نیکان امت من قسمتی از شب را هرگز نباید بخوابند.
امام علی در مورد نماز شب گفته است خوش به حال کسانی که مسئولیت های واجب خود را انجام داده اند و در راه خداوند تمام سختی ها و تلخی ها را با جان و دل انجام می دهم. خوش به حال کسانی که به شب زنده داری می پردازند و اگر خواب بر آن ها چیره شود بر زمین می خوابند و کف دستان خود را بر روی بالینشان قرار می دهند.
آن ها جزو گروهی هستند که از خداوند و قیامت ترس دارند. این ترس نیز موجب شده است که به جای خوابیدن به یاد پروردگارشان باشند و به استغفار و عبادت او بپردازند. خداوند نیز پاداش این کار آن ها را با بخشیدن گناهانشان به آن ها می دهد. این گروه همان کسانی هستند که قطعاً در آخرت رستگار می شوند.