برای گلدان های آپارتمانی چه خاک هایی نیاز است؟

خاک یکی از عناصر اصلی و مهم در پرورش و رشد هر گیاهی محسوب میشه و ترکیب و مواد مغذی موجود در خاک برای رشد گیاهان آپارتمانی از اهمیت بالایی برخورداره. شاید این سوال برای شـما هم پیش اومده باشه کـه چه خاکی برای گیاهان آپارتمانی مناسب اسـت؟ همه ی افرادی کـه بـه گل ها و گیاهان علاقه دارن و حتی گلخونه دارها هم این سوال براشون ایجاد میشه کـه خاک مناسب برای رشد گیاه و گل هاي‌ آپارتمانی چیه؟

اگه در انتخاب خاک مناسب گیاه تان دقت نکنید امکان داره کـه شرایط نگه داری گیاه تامین نشه و خاک باعث از بین رفتن و پوسیدگی ریشه گیاه بشه. ما دراین قسمت از مجله تفریحی تالاب بـه مناسبت روز خاک در 14 آذر مقاله اي در مورد ان منتشر کرده ایم.

چه خاکی برای گیاهان آپارتمانی مناسب است ؟

گیاهان آپارتمانی بـه خاک گلدونی احتیاج دارن کـه بـه اندازه کافی نفوذ پذیر و سبک باشه و خلل کافی داشته باشه و ریشه بتونه بـه اسانی داخلش رشد کنه. البته سبک بودن خاک گیاهان آپارتمانی نباید بـه اندازه اي باشه کـه نتونه گیاه رو محکم و صاف نگهش داره.

خاک باید زهکشی خوبی هم داشته باشه یعنی آب بـه اسانی درونش حرکت کنه ولی بـه اندازه اي نباشه کـه نتونه هیچ رطوبتی رو حفظ کنه و تمام آب رو از قسمت زهکش خارج کنه. اگه خاک گلدون گیاهان آپارتمانی سنگین باشه و منافذ کافی داخلش وجود نداشته باشه، دچار غرقابی شدن میشه و با آبیاری، گیاه توانایی تنفس نداره.

با توجه بـه نوع گیاه باید مواد مغذی بـه اندازه کافی در خاک وجود داشته باشه. همچنین از میکروارگانیسم ها هم حمایت کنه و مواد غذایی و عناصر مغذی کـه برای رشد و سلامت گیاهان آپارتمانی ضروریه رو هم حفظ کنه.

بـه طور کلی اغلب افراد برای خاک گلدون گیاهان خونگیشون از پیت ماس یا ورمی کمپوست استفاده میکنن. این ترکیبات برای گیاهان خونگی ضروری هستن و اگه مواد دیگه اي بهشون اضافه بشن بـه تقویت و رشد بهتر گیاهان کمک میکنن.

مطالب مشابه: بهترین گیاهان آپارتمانی با شرایط نگهداری آسان

انواع خاک گلدان را بشناسید

خاک گلدان سه نوع اصلی دارد:

• خاک ماسه‌اي؛
• خاک لای یا سیلت؛
• خاک رُس.

خاک بنا بـه مقدار ماسه، لای یا خاک رُس موجود در ان تعریف می شود. میزان هر یک از اینهاست کـه بافت خاک را می‌سازد و بافت خاک هم روی توان زهکشی و مواد مغذی موجود در خاک اثر دارد.

1. خاک ماسه‌ای

ماسه بخش اعظم خاک اسـت و حاوی مواد مغذی نیست. استفاده از خاک ماسه‌ اي ساده‌ تر از خاک رس اسـت. زهکشی دراین خاک سریع انجام می شود و توانایی‌اش در حفظ مواد مغذی چندان زیاد نیست. این گیاهان در خاک‌هاي‌ ماسه‌اي بـه‌خوبی رشد می کنند:

1. گل رعنای زیبا: این گل از دسته گیاهان مقاوم بـه خشکی اسـت ودر خاک‌هایي مانند خاک ماسه‌اي با PH نزدیک بـه خنثی رشد می کند.
2. یوکای برگ‌قاشقی: برای این گیاه هم خاک‌ ماسه‌اي مناسب‌تر اسـت و شوری خاک آزارش نمی دهد.
3. خاراگوش: این گیاه پایا یا چندساله اسـت، یعنی طول عمری بیشتر از دو سال دارد. خاراگوش بـه خشکی مقاوم اسـت ودر خاک‌هاي‌ ماسه‌ايِ نه‌چندان بارور بـه‌خوبی رشد میکند.
4. علف پروانه: این گل پروانه‌ها را بـه‌سمت خود جذب می کند و خاک‌هاي‌ ماسه‌اي خشک و بدون مواد مغذی برایش مناسب‌اند.

2. خاک لای یا سیلت

خاک لای یا سیلت «silt» حالت پودری دارد و حاصل‌خیز اسـت. البته اگر بخش بزرگی از خاک یک زمین از این نوع باشد، امکان اشباع‌شدن ان با آب زیاد خواهد بود. از گیاهان مناسب برای خاک لای می توان بـه موارد زیر اشاره کرد:

• علف‌شیر: این گیاه در خاک‌هاي‌ مرطوب خوب رشد می کند.
• زنبق مردابی: این گیاه خودش رابا محیط تطبیق می دهد ودر مکان‌هایي مانند اطراف حوض باغ‌ها یا کنار جوی‌ها هم زیاد می روید و ماندگار می شود.
• زنبق آبی ژاپنی: این گل عاشق آب اسـت، بنابر این در اطراف حوض‌ها و محیط‌هاي‌ مرطوب بـه‌خوبی رشد میکند.

3. خاک رُس

خاک رس اجزایی دارد کـه بـه یک دیگر می‌چسبند و توده‌هاي‌ بزرگ‌تری ایجاد می کنند. این خاک خیلی حاصل‌خیز اسـت، اما خاک گلدانی کـه بخش زیادی از ان رُس باشد سنگین میشود و زهکشی خوبی ندارد. البته گیاهانی هم هستند کـه در چنین خاکی بـه‌خوبی رشد میکنند، مانند:

• نعنای ترنجی: بعضی از انواع این گیاه در خاک رس بـه‌خوبی رشد میکنند. انواعی از ان هم خاک‌هاي‌ ماسه‌اي یا لوم را بـه خاک رس ترجیح می دهند، پس قبل از خرید خاک برای این گل‌ها بـه نوعشان دقت کنید.
• کوکب کوهی: این گل در طیف متنوعی از خاک‌ها از جمله رسی و لومی میروید. برای رشد خوب هم بـه خاکی با زهکشی مناسب نیاز دارد.
• علف طلایی: این گل وحشی هم در انواع مختلفی از خاک از جمله خاک رس میروید.

چه عاملی سبب بهبود بستر خاک می‌شود ؟!

یک محیط کاشت عالی مقدار مناسبی از احتباس آب رابا زهکشی ترکیب می کند، از ریشه هاي‌ گیاه حمایت می کند و گیاه شـما را تغذیه می کند. اما چه بستری مناسب گیاهان اسـت ؟! هر گیاهی متفاوت اسـت ؛ برای مثال کاکتوسی کـه برای زنده ماندن در خاک هاي‌ خشک و شنی تکامل یافته اسـت، اگر ان را در محیطی قرار دهید کـه مخصوص سرخس اسـت کـه در خاک مرطوب و غنی از هوموس تکامل یافته اسـت، رشد نمیکند.

بـه همین دلیل، هیچ محیط کاشت “کاملی” وجود ندارد. با این حال، چند عنصر وجوددارد کـه اکثر گیاهان آپارتمانی بـه خوبی با انها کار می کنند. برای مثال تقریبا هر گیاه آپارتمانی خاکی را ترجیح می دهد کـه سبک و دارای زهکشی بالا باشد. این نوع بستر اجازه می دهد تا اکسیژن بـه اسانی بـه ریشه ها برسد. اما بیشتر گیاهان همچنین بـه محیطی نیاز دارند کـه آب را بـه خوبی در خود نگه دارد تا ریشه ها درصورت نیاز بـه آب دسترسی داشته باشند.

مواد لازم برای داشتن یک خاک مناسب و با کیفیت

در ابتدایی ترین حالت، محیط هاي‌ گلدانی را می توان بـه چند ماده ضروری تقسیم کرد. این تقسیم باید شامل یک ماده باشد کـه بـه محیط کمک می کند تا آب را حفظ کند و ماده اي کـه زهکشی را التیام می بخشد. همچنین باید ماده اي در خاک وجود داشته باشد کـه خاک را غنی از مواد مغذی کند و ماده اي کـه باعث تخلخل خاک و گردش هوا در ان شود.

اغلب، ما از موادی استفاده می‌کنیم کـه بیش از یک هدف را دنبال می کنند. بـه عنوان مثال، ورمیکولیت هم زهکشی و هم احتباس آب را التیام می‌بخشد. موارد زیر رایجترین اجزای بیشتر مخلوط هاي‌ خاکی شرکتی هستند :

کوکوپیت :

محصول زائدی اسـت کـه از پوسته هاي‌ خرد شده نارگیل درست می شود. گردش هوا، زهکشی و احتباس آب را فراهم می کند.

کمپوست :

طبق معمولً یک محصول زائد اسـت کـه از تجزیه مواد آلی بـه دست می آید. مواد مغذی و احتباس آب را فراهم می کند.

کود :

محصولات طبیعی یا مصنوعی کـه مواد مغذی را بـه محیط اضافه می کند.

پیت ماس :

نوعی خزه کـه از باتلاق هاي‌ عرض هاي‌ جغرافیایی شمالی برداشت می شود. گردش هوا، زهکشی و احتباس آب را فراهم می کند.

مطالب مشابه: گلهای آپارتمانی و طریقه نگهداری از آنها «گل و گیاه»

پرلیت :

یک ماده معدنی آتشفشانی کـه زهکشی را التیام می بخشد.

پوست خرد شده :

رایج در مخلوط هاي‌ ارکیده، یک محصول زائد از صنعت جنگلداری. هوادهی را فراهم می کند.

خزه اسفاگنوم :

همانند پیت ماس ​​اسـت اما از لایه بالایی جوان تر باتلاق ها بـه دست می آید. همچنین زهکشی، حفظ آب و هوادهی را فراهم می کند.

ورمیکولیت :

یک ماده معدنی استخراج شده برای التیام زهکشی. علاوه بر این مواد، اغلب پوسته برنج، تراشه هاي‌ ریخته گری، ماسه، خاک سطحی، الیاف کناف، سنگ هاي‌ آتشفشانی مانند آکادما، شن، زغال چوب و پوکه را می‌بینید کـه بـه طور جداگانه برای ایجاد خاک گلدان خود فروخته می شوند یا برای اصلاح استفاده می شوند.

کاربرد عناصر در ترکیب خاک گلدان

با توجه بـه نوع و گونه گیاه خود می توانید در ترکیب خاک گلدان از عناصر و موادی مانند کود ورمی‌‌ کمپوست، پیت ماس، ورمیکولیت، خاک و برگ، زئولیت، کوکوپیت، پرلیت، لیکا، پوست برنج و مواد دیگر استفاده کنید و ان‌ها رابا توجه بـه خصوصیات هر مواد، بـه مقدار مناسب باهم مخلوط کنید تا بهترین ترکیب خاک گلدان را برای گل و گیاهان خود تهیه کنید.

بعضی از عناصر مانند لیکا و پرلیت جهت زهکشی و برخی دیگر مثل پیت ماس و کوکوپیت برای جذب و حفظ رطوبت در ترکیب خاک گلدان استفاده میشوند و ورمی‌کمپوست هم، مواد غذایی گیاه را تامین می کند تا رشد گیاه بـه خوبی انجام شود.

ویژگی‌های خاک گلدان

بیشتر گل و گیاهان آپارتمانی بـه خاک سبک احتیاج دارند کـه زهکشی خوبی هم داشته باشد و دارای منافذ کافی باشد تا ریشه بتواند بـه اسانی درون ان رشد کند. پس باید در ترکیب خاک گلدان از موادی جهت تخلخل و سبک کردن ان استفاده کنید البته ترکیب خاک گلدان نباید طوری باشد کـه نتواند گیاه را محکم و صاف نگه دارد.

ترکیب خاک گل باید طوری باشد کـه هوای کافی را بـه ریشه گیاه برساند و همچنین مواد آلی و غذایی را برای رشد گیاه فراهم کند. جذب مواد غذایی در PH مناسب و EC مناسب هر گیاه بـه خوبی انجام می شود و بیشتر گیاهان PH 5/6 کمی اسیدی و EC 5/1 میلی موس را دوست دارند پس باید در ترکیب خاک گلدان از موادی استفاده کنید کـه این شرایط را برای گیاه تامین کند.

روش تشخیص مناسب بودن خاک گیاهان

شـما با انجام یک آزمایش ساده میتونید متوجه مناسب بودن خاک برای گیاهان آپارتمانیتون بشید. مقداری از خاک رو کمی مرطوب کنید بـه طوری کـه همه ی ي قسمت ها مرطوب بشه بعد خاک رو در یکی از دستانتون بریزید و دستتون رو ببندید. بعد از 2 ثانیه دستتون رو باز کنید، خاک یا باید مچاله شده باشه یا این کـه بـه محض باز کردن دست، خاک هم از هم پاشیده بشه و مچاله نشه. اگه خاک مچاله شد و بـه هم چسبید پس این خاک سنگینه و درصد رسش بالاست.

درسته کـه مواد غذایی خوبی ممکنه داشته باشه اما چون زهکشی مناسبی نداره و چسبندگیش بالاست ریشه گیاه رو خفه میکنه و باعث مرگ گیاه میشه. هر چقدر درصد این چسبندگی کمتر باشه میشه گفت ترکیب مناسبی از خاک گیاهان آپارتمانی هست. اما اگه خاک مچاله نشه و دوباره روی کف دستتون پهن بشه این خاک بهترین و عالی ترین خاک برای گیاه آپارتمانی شماست.

بهترین ترکیب خاک برای گل های آپارتمانی

1. حدود 45 درصد شن و یا ماسه شکسته شده.
2. حدود 15 درصد کمپوست.
3. حدود 15 درصد رس برای این کـه آب خاک حفظ شود.
4. حدود 10 درصد مواد مکمل.
5. حدود 10 درصد کوکوپیت.

برای تقویت بهتر خاک می توان از پوست پرتقال، پوست درختان بـه صورت خرد شده و … استفاده کرد. همچنین افراد میتوانند با توجه بـه گل و گیاه مورد نظر این درصد‌ها را تا حدودی کم و زیاد کنند. البته باید اطلاعات لازم دراین زمینه را نیز داشته‌ باشند. کمپوست یکی از مهمترین ترکیبات خاک اسـت کـه می توان ان را نیز ساخت. برای ساختن کمپوست کافیست شاخ و برگ گیاهان، کود‌هاي‌ حیوانی و … را تجزیه کرده و کرم‌ها، قارچ‌ها و … را بـه ان اضافه کنید.

تست با کیفیت بودن خاک گلدان

بسیاری از افراد نمی توانند از روی ظاهر خاک، میزان کیفیت ان را حدس بزنند. شـما با یک آزمایش ساده بـه مناسب بودن و باکیفیت بودن خاک می توانید دست پیدا کنید.

1. برای اینکار مقداری از خاک را مرطوب کنید ودر دست خود قرار دهید.
2. سپس اجازه دهید خاک برای دو تا سه ثانیه درون دست شـما باشد.
3. بعد از ان دست خودرا باز کنید و بـه خاک دقت کنید. دو حالت پیش می آید: خاک ممکن اسـت بـه صورت مچاله شده بماند و یا این کـه از هم بپاشد.

اگر خاک سنگین باشد بـه طور قطع بـه صورت مچاله باقی میماند، زیرا میزان رس ان بالا اسـت. این نوع خاک زهکشی خوبی نخواهد شد و ممکن اسـت باعث خفه شدن ریشه گل و گیاه شود. البته باید بدانید کـه این خاک مواد‌غذایی خوبی در خود خواهد‌ داشت.

در واقع می توان بیان کرد خاکی کـه چسبندگی کمتری داشته‌ باشد، می تواند خاک مناسبی باشد. در نتیجه اگر با باز کردن دست، خاک از هم پاشید میتوانید بی شک بیان کنید کـه این خاک، بهترین خاک برای گلدان اسـت.
یکیدیگر از مواردی کـه باید در هنگام تست خاک درنظر بگیرید، میزان اسیدی بودن خاک یا نوع خاک قلیایی اسـت. هریک از این دو مورد بسته بـه نوع گیاه شـما می تواند در کیفیت خاکی کـه میخرید تاثیر گذار باشد.

مطالب مشابه: بهترین گیاه آپارتمانی بر اساس متولدین هر ماه از سال

در پایان

اگر امکان استفاده از ترکیباتی کـه در بالا ذکر شد را ندارید، بهترین خاک برای گیاهان آپارتمانی در حالت معمولی استفاده از ترکیب چهار عنصر طبیعی بـه نسبت هاي‌ درست اسـت. این چهار عنصر ترکیب یک بـه چهار ماسه، خاک برگ، خاک باغچه الک شده و کود حیوانی کاملا پوسیده میباشد.