شیخ مفید کیست ؟ + 9 آذر بزرگداشت شیخ مفید
شیخ مفید کیست ؟ در بین دانشمندان اسلامی، بزرگانی یافت می‌شوند کـه در پیشرفت احکام الهی در جوامع تاثیر بسیار داشته، آثاری جاویدان از خود بـه جای گذاشته اند؛ شیخ مفید، در شمار چنین دانشمندانی جای دارد. ما دراین قسمت از مجله تفریحی تالاب بـه مناسبت روز بزرگداشت شیخ مفید در 9 آذر مقاله اي منتشر کرده ایم.
9 آذر بزرگداشت شیخ مفید
نهم آذر روز بزرگداشت «محمد بن محمد بن نعمان»؛ مشهور بـه شیخ مفید یکی از بزرگ ترین علمای شیعه و اسلام اسـت.در بین دانشمندان اسلامی، بزرگانی یافت می‌شوند کـه در پیشرفت احکام الهی در جوامع تاثیر بسیار داشته، آثاری جاویدان از خود بـه جای گذاشته اند؛ شیخ مفید، در شمار چنین دانشمندانی جای دارد.نامش محمد بن محمد بن نعمان بن عبدالسلام و کنیه اش ابو عبدالله اسـت ودر یازدهم ذیقعده «سال روز میلاد علی بن موسی الرضا علیه السلام» درسال 336 ه .ق. دیده بـه جهان گشود.
شیخ مفید استاد شیخ طوسی و سید مرتضی علم‌الهدی بود. او فقیه و کلامی شیعی بود کـه بسیار در علم کلام تبحر داشت و مکتب کلامی شیعه در عصر او بـه اوج کمال رسید.
مطالب مشابه: گلچینی از بهترین اشعار نیما یوشیج + عکس های نیما یوشیج
ولادت شیخ مفید
محمّد بن محمّد بن نُعمان ملقب بـه شیخ مُفید و مشهور بـه ابن المعلّم، فقیه و متکلم و از علمای برجسته تشیعدر سده 4 هجری قمری بود. شیخ مفید در روز یازدهم ذیقعده سال 336 یا 338 ق در نزدیکی شهر بغداد زاده شد.
لقب شیخ مفید
بـه گفته شوشتری و خوانساری، لقب مفید از جانب رمانی بـه شیخ نعمان داده شده اسـت. ولی بعضی از اقوال ديگر، لقب مفید را برخاسته از گفت وگوی علمی بین ابو نعمان و قاضی عبدالجبار میدانند. بعضی مانند ابن شهر آشوب بر این باورند کـه لقب مفید از جانب امام غایب بـه او داده شده اسـت.
امام غایب شیعیان در نامه اي ابن نعمان را بـه این لقب خوانده اسـت. مک درموت معنای مفید را سودمند برای امام غائب و آموزنده و فایده رسان برای شاگردانش می‌داند. بعضی گفته اند لقب «مفید» را علی بن عیسی معتزلی در دوران جوانی، در نتیجه گفتگو با وی بـه او داد.
تحصیلات شیخ مفید
شیخ مفید قرآن و علوم مقدماتی را پیش پدرش فراگرفت. بعد از ان برای ادامه تحصیل همراه وی بـه شهر بغداد رفت و توانست از محدثان، متکلمان و فقهای برجسته شیعه و سنی بهره ببرد. شیخ صدوق، ابن جنید اسکافی، ابن قولویه، ابوغالب زراری و ابوبکر محمّد بن عمر جعابی از مشهور ترین استادان شیعی شیخ مفید بوده اند.
شیخ مفید پیش حسین بن علی بصری مشهور بـه جُعَل از اساتید بزرگ معتزله و ابویاسر شاگرد متکلم نامی ابوالجیش مظفر بن محمد خراسانی بلخی علم کلام آموخت. وی همچنين بـه پیشنهاد ابویاسر در مجلس درس علی بن عیسی رمانی دانشمند مشهور معتزلی شرکت کرد.
شیخ مفید از حدود 40 سالگی ریاست شیعیان را در فقه، کلام و حدیث عهده دار شد ودر دفاع از عقاید و باورهای تشیع، با عالمان دیگر مذاهب گفت و گو مناظره می‌کرد.
تالیفات شیخ مفید
بنا بر نقل شیخ طوسی، شاگرد برجسته شیخ مفید، وی بالغ بر 200 عنوان کتاب تالیف نموده اسـت، از جمله:
- المقنعة
- الفرائض الشرعیة
- احکام النساء
- الکلام فی دلائل القرآن
- وجوه اعجاز القرآن
- النصرة فی فضل القرآن
- اوائل المقالات
- نقض فضیلة المعتزلة
- الافصاح
- الایضاح
مطالب مشابه: قدیمی ترین زبان دنیا چیست ؟ «+12 زبان قدیمی »
تالیفات دیگر شیخ مفید
1. علم، کلام و عقاید:
« اوائل المقالات»؛ « شرح عقاید صدوق»؛ « اجوبه المسائل السرویه» و« نکت الاعتقادیه»؛ کتاب هاي شیخ عظیم الشأن، مرحوم مفید دراین بستر فکری فرهنگی اسـت.
2. علم فقه:
« المقنعه» شیخ صاحب عناوین بسياري در فقه اسـت کـه احکام و وظائف شرعی در ابواب گوناگون ان توضیح داده شده اسـت.« الاعلام»؛« المسائل الصاغانیه»؛« جوابات اهل الموصل فی العدد الرویه» و« جواب اهل الرقه فی الاهله و العدد» از ديگر آثار این فرزانه فرهمند در زمینه فقه اسـت.
3. اخلاق اسلامی:
«امالی» شیخ، پیرامون اخلاق اسلامی و فضایل انسان اسـت.
4. حدیث:
اهمیت ولایت، لزوم پیروی از امام «ع» و فضایل امام علی «ع» از مباحثی اسـت کـه در امالی شیخ مفید، پیش روی اندیشمندان قرار می‌گیرد.
5. امامت و فلسفه سیاسی در دین اسلام:
« الافصاح فی الامامه»؛ « ارشاد»؛ « جمل»؛ « امالی»؛ « الفصول المختاره»؛ « تفصیل امیر المومنین علی سایر الصحابه» از اثار او دراین زمینه اسـت. قریب بیست اثر ژرف از اثرهای شیخ مفید پیرامون« امامت و رهبری» اسـت.
6. غیبت امام دوازدهم:
قسمتی از« ارشاد» کتاب« الفصول العشره فی الغیبه»؛ و« الجوابات فی الخروج المهدی« عج»» همراه با پنج اثر ديگر از این علامه و شیفته اهل بیت «ع» در مورد حضرت بقیه الله« عج» اسـت.
معروفترین شاگردان شیخ مفید
- سید مرتضی
- سید رضی
- شیخ طوسی
وفات شیخ مفید
سرانجام شیخ مفید این عالم ربانی درسال 413 هجرى در بغداد و پس از 75 سال تلاش و خدمت ارزنده درگذشت و مورد تجلیل فراوان مردم و قدردانى علما و فضلا قرار گرفت، شیخ طوسى کـه خود در تشییع جنازه او حضور داشته اسـت.
مى گوید: روز وفات او از کثرت دوست و دشمن براى اداى نماز و گریستن بر او، همانند و نظیر نداشته اسـت. چند هزار نفر از شیعیان وی را تشییع کردند و سید مرتضى علم الهدى بر او نماز گزارد ودر حرم مطهر امام جواد«ع»؛ پایین پاى ان حضرت نزدیک قبر استادش ابن قولویه مدفون شد.
نظر علما در مورد شیخ مفید
ابن معلم یا شیخ مفید از دیدگاه علمای شیعه و سنی هم مورد ستایش قرار گرفته و مقامات علمی و معنوی وی همواره مورد توجه خواص شیعه و اهل سنت بوده طوری كه علامه حلی از علمای بزرگ شیعه در باره شخصیت علمی شیخ مفید نوشته اسـت’ شیخ مفید مشهور بـه «ابن المعلم» از بزرگ ترين مشایخ شیعه، رئیس و استاد ان ها بودو دانشمندانی كه پس از او آمده اند از دانش او استفاده نموده اند و فضل و دانش وی در فقه و كلام و حدیث مشهورتر از ان اسـت كه بـه وصف آید.
علامه حلی افزوده اسـت: وی موثق ترین و داناترین علمای عصر خویش بودو ریاست علمی و مذهبی طایفه شیعه امامیه در زمان او بـه وی منتهی شد.
اهمیت و احترام شیخ مفید در حوزه علوم اسلامی تا آنجا اسـت كه اولین كنگره جهانی هزاره شیخ مفید بـه همت حوزه علمیه قم و جامعه مدرسین فروردین ماه 1372 با شركت بیش از250 نفر از پژوهشگران، اندیشمندان و متفكران كشور هاي اسلامی و غیراسلامی در ایران برگزار شد.
مطالب مشابه: عکس های نوشته انگیزشی + عکس نوشته تلاش و کوشش
در پایان
پـیش از مفید، علم کلام و اصول فقه در بین دانشمندان اهل سنت رونقی بـه سزا داشت، فقها و متکلمان بسیاری در اطراف بغداد گرد آمده ودر رشته‌هاي گوناگون اصول عقاید سرگرم بحث و مناظره بودند.
