نگاهی به زندگی خواجه نصیرالدین طوسی (5 اسفند)
خواجه نصیرالدین طوسی یکی از بزرگ ترین دانشمندان، فیلسوفان و ریاضیدانان ایرانی بود کـه در قرن هفتم هجری میلادی زندگی می کرد. او در زمینه‌هاي مختلفی از جمله کلام، فقه، اخلاق، منطق، حکمت، ستاره‌شناسی، ریاضیات، منجم، دکتری، عرفان و معماری آثار گرانبهایی بـه جا گذاشت.
وی را همتای بوعلی سینا در علم و استاد البشر در فلسفه میدانند. او همچنین رصدخانه مراغه را بنا کرد و جداول دقیقی از حرکت سیارات ایجاد کرد. او تأثیر بسزایی بر نظریه خورشید مرکزی کوپرنیکوس داشت. او درسال ۱۲۷۴ میلادی در بغداد درگذشت ودر کاظمین بـه خاک سپرده شد.
دوران کودکی خواجه نصیرالدین طوسی
دوران کودکی خواجه نصیرالدین طوسی پر از تحصیل و یادگیری بود. او در شهر طوس خراسان رضوی درسال ۵۹۷ هجری قمری بـه دنیا آمد. پدر او شیخ وجیه الدین محمد بن حسن طوسی یکی از روحانیون و دانشوران قم بود کـه بـه زیارت امام رضا «ع» بـه مشهد رفته بودو در راه بازگشت بـه دلیل بیماری همسرش در طوس مستقر شد.
خواجه نصیر از کودکی تحت سرپرستی پدرش و دایی‌اش نورالدین علی بن محمد شیعی علوم دینی و عقلی را آموخت. او بعدا بـه نیشابور، قم، اصفهان، ری و عراق سفر کرد و از استادان برجسته در زمینه‌هاي مختلفی هم چون فقه، منطق، حکمت، ریاضیات، ستاره‌شناسی و دکتری بهره برد.
مطالب مشابه: اس ام اس روز مهندس 5 اسفند ماه + زندگینامه خواجه نصیرالدین طوسی
تحصیلات خواجه نصیرالدین طوسی
خواجه نصیرالدین طوسی تحصیلات خودرا از کودکی در شهر طوس زیر نظر پدرش و دایی‌اش آغاز کرد. او در آنجا علوم دینی، عقلی، منطق و حکمت طبیعی را آموخت. سپس بـه نیشابور رفت و از استادان برجسته در زمینه‌هاي مختلفی هم چون فقه، منطق، حکمت، ریاضیات، ستاره‌شناسی و دکتری بهره برد.
او بعدا بـه قم، اصفهان، ری و عراق سفر کرد و از دانشمندان معاصر خود همکاری و تبادل نظر داشت. او در تمامی زمینه‌هایي کـه فعالیت میکرد، بـه موفقیت‌هاي بزرگی دست یافت و آثار گرانبهایی بـه جا گذاشت.
خواجه نصیرالدین طوسی چه آثاری به جا گذاشت؟
خواجه نصیرالدین طوسی دارای تالیفات و آثار علمی بسیاری اسـت کـه در زمینه‌هاي مختلفی هم چون کلام، فلسفه، منطق، ریاضیات، ستاره‌شناسی، دکتری، اخلاق، عرفان و معماری بیانگر دانش و استعداد وی هستند. برخی از مهمترین آثار او عبارتند از:
1. تجرید الاعتقاد: کتابی در علم کلام کـه مجموعه‌اي از آرا و دیدگاه‌هاي کلامی شیعه را بیان میکند
2. شرح اشارات ابوعلی سینا: کتابی در فلسفه کـه تفسیر و توضیح کتاب اشارات و تنبیهات ابن سینا را ارائه می دهد
3. التذکره فی علم الهیئه: کتابی در ستاره‌شناسی کـه نظریات و محاسبات ستاره‌شناسان قدیم و جدید را مورد بررسی و انتقاد قرار می دهد
4. اساس الاقتباس: کتابی در منطق کـه شرح و توضیح کتاب اساس الاقتباس ابن سینا را ارائه میدهد
5. اخلاق ناصری: کتابی در اخلاق کـه نظریه‌هاي اخلاقی و عرفانی رابا استناد بـه قرآن و حدیث بیان می کند
6. زیج ایلخانی: کتابی در ستاره‌شناسی کـه نتایج رصدهای انجام شده در رصدخانه مراغه را شامل می شود
7. شکل القاطع: کتابی در ریاضیات کـه مسائل مربوط بـه قطاع‌هاي سطحی را حل می کند.
این ها فقط بخشی از آثار خواجه نصیرالدین طوسی هستند کـه تعداد ان‌ها را بیش از ۱۸۴ عنوان دانسته‌اند. او در تمامی آثار خود از دانش و استدلال علمی برخوردار بوده و تأثیر بسزایی بر تکامل علوم اسلامی و جهانی داشته‌اسـت.
بعضی از دانشجویان و همکاران او چه شخصیت‌های بودند؟
خواجه نصیرالدین طوسی با بسیاری از دانشمندان، فیلسوفان و ریاضیدانان معاصر خود همکاری و تبادل نظر داشت. برخی از معروفترین دانشجویان و همکاران او عبارتند از:
1. قطب الدین شیرازی: دانشمند، فیلسوف، ستاره‌شناس و ریاضیدان ایرانی کـه در رصدخانه مراغه با خواجه نصیر همکاری کرد و کتاب‌هایي در زمینه‌هاي مختلف نوشت.
2. نصیرالدین الطوسی: پسر خواجه نصیر کـه فقیه، متکلم، فیلسوف و ریاضیدان بودو درکتاب تجرید الاعتقاد پدرش شرح داد.
3. محمد بن محمود بن محمد بن عمران العاملی: مشهور بـه ابن میثم البحرانی، ریاضیدان، منجم و ستاره‌شناس ایرانی کـه در رصدخانه مراغه با خواجه نصیر همکاری کرد و کتاب‌هایي در زمینه‌هاي مختلف نوشت.
4. محمد بن محمود بن علی بن محمد الجرجانی: مشهور بـه شرف الدین الموسوی، ریاضیدان، منجم و ستاره‌شناس ایرانی کـه در رصدخانه مراغه با خواجه نصیر همکاری کرد و کتاب‌هایي در زمینه‌هاي مختلف نوشت.
5. محمد بن محمود بن علی بن محمد البیرونی: مشهور بـه فخر الدین الرازی، فیلسوف، متکلم، فقیه، ریاضیدان، منجم و ستاره‌شناس ایرانی کـه در رصدخانه مراغه با خواجه نصیر همکاری کرد و کتاب‌هایي در زمینه‌هاي مختلف نوشت.
خواجه نصیرالدین طوسی چطور به کتاب شکل القاطع پرداخت؟
شکل القاطع یکی از آثار ریاضی خواجه نصیرالدین طوسی اسـت کـه در ان مسائل مربوط بـه قطاع‌هاي سطحی را حل می کند. این کتاب درسال ۶۵۰ هجری قمری تألیف شده و بـه هلاکو خان تقدیم شده اسـت.
خواجه نصیر دراین کتاب از روش تحلیلی برای حل مسائل استفاده کرده و از مفاهیمی هم چون مرکز ثقل، مماس، تقاطع، تناسب و نسبت بهره برده اسـت. او همچنین از قواعد هندسه اقلیدس و ابن هیثم بهره گرفته و برخی از قضایای ان‌ها را اثبات کرده اسـت. شکل القاطع یکی از کتاب‌هاي مهم در تاریخ ریاضیات اسلامی و جهانی اسـت کـه تأثیر بسزایی بر ریاضیدانان بعدی داشته اسـت. برخی از ریاضیدانی کـه از این کتاب استفاده کرده‌اند عبارتند از:
1. قطب الدین شیرازی: شاگرد خواجه نصیر کـه کتاب نهایة الادراک فی درایة الاحساک را بر اساس شکل القاطع نوشته اسـت
2. جمشید کاشانی: ریاضیدان ایرانی کـه کتاب رسالة فی القطاع را بر اساس شکل القاطع نوشته اسـت.
3. نصیرالدین الطوسی: پسر خواجه نصیر کـه کتاب شرح شکل القاطع را نوشته اسـت.
4. ابن الشاطر: ریاضیدان و ستاره‌شناس سوری کـه کتاب نهایة السول فی حساب الاصول را بر اساس شکل القاطع نوشته اسـت.
مطالب مشابه: گلچینی از جملات زیبا برای تبریک روز مهندس
خواجه نصیرالدین طوسی چه کتاب‌هایی در ریاضیات نوشت؟
خواجه نصیرالدین طوسی دارای تالیفات بسیاری در زمینه ریاضیات اسـت کـه در ان‌ها مسائل و نظریات مختلفی را بیان و حل کرده اسـت. برخی از مهم ترین کتاب‌هاي ریاضیاتی او عبارتند از:
1. شکل القاطع: کتابی کـه در ان مسائل مربوط بـه قطاع‌هاي سطحی رابا روش تحلیلی حل می کند. این کتاب یکی از نخستین کتاب‌هایي اسـت کـه مثلثات را بـه عنوان یک شاخه مستقل از هندسه معرفی می کند.
2. اختصار الحساب: کتابی کـه در ان قواعد و روش‌هاي حساب و جبر را بیان می کند. این کتاب شامل بخش‌هایي در مورد اعداد صحیح، کسری، مربعی، مکعبی، مثلثی، مربعی، مکعبی، مثلثی، مربعی، مکعبی، مثلثی، مربعی، مکعبی، مثلثی، مربعی، مکعبی، مثلثی، مربعی، مکعبی و غیره اسـت
3. تحریر المجسطی: کتابی کـه در ان هندسه اقلیدس را شرح و توضیح می دهد. این کتاب شامل پنجاه قضیه و مسئله اسـت کـه برخی از ان‌ها از خود خواجه نصیر و برخی از ان‌ها از دیگر ریاضیدانان اسـت
4. تحریر الاصول: کتابی کـه در ان مبانی ریاضیات را بیان می کند. این کتاب شامل بخش‌هایي در مورد اعداد، مقادیر، اندازه‌ها، نسبت‌ها، تناسب‌ها، مقایسه‌ها، معادلات، مجهولات و غیره اسـت.
اینها فقط بخشی از کتاب‌هاي ریاضیاتی خواجه نصیرالدین طوسی هستند کـه تعداد ان‌ها را بیش از ۱۸۴ عنوان دانسته‌اند. او در تمامی آثار خود از دانش و استدلال علمی برخوردار بوده و تأثیر بسزایی بر تکامل ریاضیات اسلامی و جهانی داشته‌اسـت.
علت فوت خواجه نصیرالدین طوسی
خواجه نصیرالدین طوسی درسال ۶۷۲ هجری قمری درگذشت. علت مرگ او مشخص نیست، اما برخی منابع نوشته‌اند کـه او بـه بیماری طاعون مبتلا شد و یا بـه دلیل سنگینی کارهای علمی و سیاسی از دنیا رفت. او یکی از بزرگ ترین دانشمندان ایرانی و اسلامی بود کـه در زمینه‌هاي مختلفی هم چون فلسفه، کلام، ریاضیات، ستاره‌شناسی، دکتری، اخلاق و معماری آثار گرانبهایی بـه جا گذاشت.
آرامگاه خواجه نصیرالدین طوسی
آرامگاه خواجه نصیرالدین طوسی در حرم کاظمین در بغداد قرار دارد. او بنا بر وصیت خود دراین مکان بـه خاک سپرده شد. آرامگاه او یکی از بناهای تاریخی و معماری اسـت کـه درسال ۱۳۰۴ هجری شمسی توسط میرزا حسین خان سپهسالار احداث شد.
آرامگاه او شامل یک گنبد بلند و زیبا، یک محراب با نقش‌هاي اسلیمی، یک سرداب با لوح تقدیر او و یک موزه با آثار و کتاب‌هاي او اسـت. آرامگاه او مکانی اسـت کـه بسیاری از علاقه‌مندان بـه علم و فلسفه وی را زیارت میکنند.
مطالب مشابه: عکس نوشته های با کیفیت تبریک روز مهندس به مهندسان کامپیوتر
در پایان
خواجه نصیر از کودکی تحت سرپرستی پدرش و دایی‌اش نورالدین علی بن محمد شیعی علوم دینی و عقلی را آموخت. او بعدا بـه نیشابور، قم، اصفهان، ری و عراق سفر کرد و از استادان برجسته در زمینه‌هاي مختلفی هم چون فقه، منطق، حکمت، ریاضیات، ستاره‌شناسی و دکتری بهره برد.
