بیدار کردن دیگران برای نماز صبح واجب یا مستحب ؟
بیدار کردن دیگران برای نماز صبح واجب یا مستحب ؟
نماز ستون دین اسـت و همیشه توصیه شده اسـت نماز بـه جا آورید؛ نماز برکات زیادی در زندگی دارد و ما قصد داریم در مورد نماز این سوال کـه آیا بهتر اسـت برای نماز صبح دیگران را از خواب بیدار کرد یا نه را پاسخ دهیم؟ وقتی صحبت از نماز صبح بـه میان می آید بحث بیدار شدن سر موقع و بیدار کردن دیگران برای نماز نیز بـه میان خواهد آمد. شرایطی کـه ممکن اسـت برای بیدار نمودن دیگران پیش بیاید از قرار ذیل می باشد:
اول: فردی کـه قصد بیدار نمودن آن را داریم اهل نماز می باشد.
در خصوص چنین فردی از آن جا کـه در حال خواب تکلیفی بر عهده افراد نمی باشد و از سوی دیگر نیز خوابیدن از جمله حقوق شخصى هر فرد اسـت، لذا بیدار ساختن کسى از خواب حتى براى نماز جایز نیست. مگر ان کـه، علم بـه رضایت بیدار نمودن وی داشته باشیم کـه در این صورت می توانیم او را بیدار نماییم.
مانند زمانی کـه خود فرد اعم از دوست، مهمان، همسر از ما خواسته او را بیدار کنیم و یا این‌کـه میدانیم در صورت بیدار نکردن وی باعث ناراحتی او می‌شود.
دوم: فردی کـه قصد بیدار نمودن آن را داریم با انگیزه این‌کـه نماز نخواند خوابیده.
اگر انسان بداند کسی خوابیده بـه قصد ان کـه نماز نخواند از باب نهی از منکر با وجود شرایط ان؛ بیدار کردن لازم اسـت [1].
سوم: فردی کـه قصد بیدار نمودن آن را داریم فرزند انسان میباشد.
پدر و مادر کـه مسئولیت تربیت فرزند بـه عهده آن ها اسـت، لازم اسـت ابتدا او را از حدود سن هفت سالگی به تدریج برای نماز بیدار کنند تا این کار در هنگام بلوغ شرعی بـه صورت عادت درآید، البته این بیدار نمودن باید همراه با آرامش و مهربانی و با صدای آرام باشد تا در نظر فرزند حساسیت بدی نسبت بـه نماز پیدا نشود و ضمنا لازم اسـت با دادن اطلاعات دینی بـه خصوص درباره نماز و اهمیت ان سعی کنید ایمان فرزندتان را تقویت نمایید و در خود او انگیزه بیدار شدن ایجاد کنید تا برای بیدارشدن اهتمام بورزد.
بنابراین علاوه بر جواز بیدار نمودن فرزندان، این امر پسندیده نیز می باشد مگر ان کـه از جهات دیگری موجب اذیت یا موجب ضرر باشد، مثل این‌کـه مریض باشند [2].
احکام نماز
1- اگر نمازگزار پيش از آنکه بـه مقدار رکوع خم شود و بدنش آرام گيرد عمداً ذکر رکوع را بگويد، نمازش باطل اسـت.
2- اگر پيش از تمام شدن ذکر واجب، عمداً سر از رکوع بردارد نمازش باطل اسـت.
3- واجب اسـت نمازگزار بعد از رکوع به طور کامل بايستد و سپس بـه سجده برود و چنانچه عمداً به طور کامل نايستد نمازش باطل اسـت.
4- اگر کسي پيش از آنکه پيشاني اش بـه زمين برسد و آرام گيرد، عمداً ذکر سجده را بگويد، نمازش باطل اسـت و چنانچه از روي فراموشي باشد بايد دو باره در حال آرام بودن، ذکر را بگويد.
5- نمازگزار بايد بعد از تمام شدن ذکر سجده اول بنشيند تا بدن آرام گيرد و دو باره بـه سجده رود.
6- اگر نمازگزار پيش از تمام شدن ذکر، عمداً سر از سجده بردارد نمازش باطل اسـت.
7- بهتر اسـت در نماز بر خاک قبر امام حسين «ع» سجده کنيم کـه يادآور جهاد و شهادت برترين انسانها، در راه مکتب اسلام اسـت و اين عمل، هرروز بـه ما درس ايثار وفداکاري مي دهد.
8- سجده براي غير خدا حرام اسـت؛ چرا کـه سجده حالت بندگي انسان اسـت و پرستش و بندگي تنها در پيشگاه پروردگار و بـه دستور او صحيح اسـت.
برخي از مستحبات نماز
1- پس از تمام شدن قرائت و قبل از رکوع، مستحب اسـت “الله اکبر” بگوييم.
2- بعد از برخاستن از رکوع، مستحب اسـت “الله اکبر” بگوييم و بهتر اسـت اين جمله را هم بگوييم: “سمع الله لمن حمده”.
3- قبل از سجده ها و بعد از انها، مستحب اسـت “الله اکبر” بگوييم.
4- بين دو سجده مستحب اسـت بگوييم:
“استغفر الله ربي واتوب اليه”
5- در پايان هر رکعت و هنگام برخاستن براي رکعت بعد، مستحب اسـت بگوييم: “بحول الله وقوته اقوم واقعد”.
از آغاز تا پايان نماز بايد از اين کارها کـه نماز را باطل مي کند بپرهيزيم:
1- خوردن و آشاميدن.
2- روي از قبله برگرداندن.
3- سخن گفتن.
4- خنديدن.
5- گريستن.
6- بهم زدن صورت نماز. مثل راه رفتن.
7- کم يا زياد کردن اجزاي اصلي نماز؛ مانند رکوع.
تعقيب نماز
تعقيب نماز، ادامه دادن حالت پرستش اسـت بعد از نماز.
مستحب اسـت انسان، بعد از نماز، مقداري مشغول گفتن ذکر و خواندن دعا و قرآن شود ولازم نيست دعاها را بـه عربي بخواند و از بهترين تعقيبها، براي همه ی نمازها، تسبيحات معروفي اسـت کـه پيامبر اکرم «ص» بـه دختر گراميش حضرت زهرا «ع» آموخت و بـه “تسبيحات حضرت زهرا” مشهور اسـت، و ان عبارت اسـت از:
الله اکبر………………………….34 مرتبه
الحمد لله…………………………33 مرتبه
سبحان الله………………………33 مرتبه
ونيز مستحب اسـت، سجده شکر بجا آوريم؛ يعني بـه قصد شکر نعمتهاي پروردگار، بـه سجده رفته وصد مرتبه يا سه مرتبه و يا يک مرتبه بگوييم: “شکراً لله”.
پی نوشت :
[1] – محمد وحیدی، دانستنی های لازم از نماز، قم، موسسه بوستان کتاب « مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم »؛ 1387ش، چهارم، ص 205؛ بـه نقل از مجمع المسائل، ج 1؛ سوال 410
[2] – همان، ص 193 بـه نقل از مجمع المسائل، ج 1؛ سوال 493
کتاب پرسش ها و پاسخ های نماز، سید حسن موسوی «مرکز تخصصی نماز»
