کاشت زعفران و فواید آن برای سلامتی بدن

ارزش غذایی زعفران  طلای سرخ ایران

زعفران چاشنی و رنگ دهنده با ارزشی می باشد کـه بو و عطر بی نظیری دارد و برای درمان عده اي از مریضی ها مفید اسـت.

این گیاه در جنوب غربی آسیا، جنوب اسپانیا و جنوب اروپا می‌روید اما کشورمان نیز در تولید زعفران بسیار سرآمد اسـت. در اینبخش از تالاب درباره گیاه زعفران، ارزش غذایی و خواص ان بیشتر بخوانید.

زعفران، گیاهی چند ساله اسـت کـه دارای پیازی با غلاف قهوه اي رنگ اسـت.

این گیاه ساقه و شش گلبرگ بنفش رنگ و 3 رشته کلاله قرمز رنگ می‌باشد.

از کلاله نارنجی رنگ، گل این گیاه برای مصرف استفاده می‌شود.

کلاله زعفران چربی، املاح معدنی و موسیلاژ فراوان دارد. این گیاه توسط غده زیر زمینی بنه « کورم » تکثیرمی شود.

پرورش زغفران

طعم زعفران بـه سبب هیتروزید تلخ پیکروکروسین می باشد. وجود ماده اي بـه نام کروسین در زعفران علت رنگین بودن ان اسـت.

وجود اسانس بی رنگ تروپن دار و یک ترکیب اکسیژن دار و همراه با سینئول بـه نام سافرانال بـه زعفران عطر و رنگ بخشیده اسـت.

ارزش غذایی زعفران

زعفران ارام بخش، اشتها آوراست کـه موجب پیش گیری از بیماریهای قلبی و سرطان و درمان عده اي از مریضی ها مانند مریضی آسم، بیماریهای پوستی، مریضی هاي‌ چشم، عفونت ادراری، یرقان، پیش انداختن قاعدگی، رفع نفخ شکم ؛ درمان معده درد و درمان کم خونی میشود.

این ماده غذایی مشهور بـه طلای سرخ موجب کاهش چربی و کلسترول خون و فشار خون میشود و حافظه را تقویت می‌کند.

مراحل کاشت زعفران

کاشت زعفران باید در ماه هاي‌ مرداد تا مهر انجام شود ودر آب و هوای معتدل با توجه و دقت خاصی صورت گیرد.

این گیاه گرمسیری در نقاطی کـه تابستان هاي‌ گرم و خشک و آفتابی و پاییز و زمستان نسبتا ملایم دارد، رشد خوبی دارد اما ممکن اسـت در همه ی شرایط آن گونه نباشد همان طور کـه در همدان کـه دارای آب و هوای سرد اسـت، زراعت و کاشت زعفران نتیجه بخش اسـت.

دوره بیداری و فعالیت زعفران در ماه هاي‌ آبان تا اردیبهشت اسـت و درتابستان پیاز زعفران فعالیت نداردو برگ هایش زرد و خشک می‌شود و پیاز بـه خواب میرود پس برای کشت زعفران زمین هاي‌ گرم و خشک مناسب نیستند.

تهیه زمین جهت کاشت زعفران

برای تهیه زمین بـه منظور کاشت زعفران در پائیز یا زمستان زمین را شخم عمیق میزنند اما در شرایط نا مناسب و امکان عدم دسترسی بـه تراکتور شخم را در پایان بهار یا اوایل تیرماه انجام می‌دهند.

زمین را در زراعت مکانیزه زعفران با گاو آهن در پاییز سال قبل از کشت شخم عمیق می‌زنند و بعد از قطع باران هاي‌ بهاری در بهار با شخم متوسط علفهای هرز خاک را از بین میبرند و سپس 80 – 40 تن کود حیوانی و 200 کیلو گرم فسفات آمونیوم در مرداد یا شهریور زمین را بـه صورت فارو درمی آورند و آماده کاشت زعفران میکنند.

خاک مناسب جهت کاشت و پرورش زعفران

مناسب ترین نوع خاک برای رشد زعفران خاک شنی رسی دارای مقدار کمی آهک و PH بین 8 ـ 7 اسـت . زمینی کـه در ان زعفران می کارند باید چند سال در ان زعفران نکاشته باشندو خاک ان از علف هرز پاک و حاصل خیز و شیرین بوده باشد.

زمان مناسب جهت کاشت زعفران

فصل مناسب برای کاشت زعفران از مرداد ماه تا مهر اسـت بعد از کاشت پیاز زعفران در زمین احتیاج بـه کاشت مجدد زعفران درسال هاي‌ بعد نیست و پیاز زعفران در زمین بـه مدت 7 ـ 4 ودر بعضی مناطق تا 10 سال باقی میماند.

عملیات کاشت پیاز زعفران:

برای کاشت پیاز زعفران بـه وسیله بیل چاله هاي‌ یک ردیف را درمی آورند و 15 – 3 پیاز در هر چاله قرار می‌دهند.

در موقع کاشت سر پیازها باید رو بـه بالا باشد و انها را در عمق 20 – 15 سانتی متر بکارید زیرا دراین صورت پیازها در زمستان از سرما و یخبندان حفظ می‌شوند ودر تابستان از گرما زدگی و سایر تنشهای محیطی در امان می‌مانند.

برای کاشت زعفران بـه 4 یا 5 نفر نیاز اسـت بـه صورتی کـه یک نفر با بیل چاله ها را دربیاورد و دو نفر بـه صورت دسته هاي‌ 3 تا 5 یا 15 تایی پیازهای قابل کشت را انتخاب میکنند.

نفر چهارم پیازها را در داخل چاله ها می‌گذارد وکار بـه همین صورت ادامه می‌یابد تابه اتمام برسد. سپس بـه وسیله بیل یا ماله سطح مزرعه نامسطح را صاف و فشرده می سازند تا پیازها بـه خاک بچسبد. سپس زمین را تا هنگام آبیاری پائیزه رها میکنند و قبل از آبیاری 20 – 10 تن کود حیوانی کاملا پوسیده را در زمین پخش میکنند. روی شیارها را پس از کاشت زعفران با ماله می پوشانند.

  دقت کردن هنگام خرید پیاز زعفران 

پیاز زعفران درشت، سالم، بدون زخم، شاداب و دارای سن 7 سال و عاری از هر نوع مریضی باشد و پوست هاي‌ اضافی و کپه هر پیاز را جدا میکنند.

برای پیشگیری از حمله آفات و امراض پس از کاشت زعفران قبل از کاشت بهتر اسـت هر 100 کیلو پیاز 500 ـ 300 گرم رابا سموم جیوه اي مانند سرزان، تری تیزان، گرانوزال آغشته نمود.

در هر هکتار برای کاشت زعفران 2 تن غده لازم اسـت. درسال هفتم بـه بعد باید غده ها بیرون آورده شوند زیرا گیاه ضعیف و غده ها پوک می‌شوند و بعد از یکی ؛ دوسال از بین می‌روند. مقدار غده اي کـه درسال هفتم از زمین در می آورند 5 برابر مقدار کشت شده درسال اول اسـت.

مقدار کود برای کاشت زعفران

هر هکتار زعفران کاری بـه 50 ـ 30 تن کود حیوانی پوسیده بـه همراه 200 کیلو گرم کود شیمیایی مثل فسفر و پتاس نیاز دارد و نباید بـه زمین کود تازه حیوانی استفاده نمود.

هر سه سال یک‌بار 100 کیلو کود اوره بـه همراه 15 ـ 10 تن کود حیوانی برای زمین لازم اسـت.

نحوه آبیاری بعد از کاشت زعفران

اگر قبل از کاشت زعفران مزرعه را آبیاری کذده باشید دیگر نیاز نیست بلافاصله پس از کاشت پیاز مزرعه را آبیاری کرد اما در صورتی کـه مزرعه آبیاری نشده باشدباید سریعا مزرعه را پس از کاشت آبیاری نمود.

زعفران گیاهی مقاوم بـه کم آبی اسـت . نخستین آبیاری پاییزه زعفران باید 15 روز قبل از بیرون آمدن ساقه گل ها انجام شود.

اگر قبل از مهرماه زمین آبیاری شود ابتدا برگ ها و سپس گل ها ظاهر می‌شوند و آن گونه چیدن گل ها با سختی صورت میگیرد و گل ها بین برگ ها باقی میمانند و از بین میروند.

زعفران گیاهی مخصوص مناطق خشک اسـت بنابر این بـه آب زیاد احتیاج ندارد بنابر این پس از کاشت پیاز زعفران تا زمان برداشت محصول مزرعه را فقط یک‌بار باید آبیاری نمود اما اگرآبدهی بعد از برداشت محصول در طول زمستان سبب درشت شدن پیاز زعفران میشود.

سله شکنی پس از کاشت زعفران

بـه محض گاورو شدن زمین پس از آبیاری اول باید سطح زمین بـه وسیله کج بیل و بیل شیار دار و گاو آهن ایرانی و کولتیواتر سله شکنی شود طوری که پیازها آسيب نبینند.

سله شکنی باعث از خاک بیرون آمدن راحت گل ها و مخلوط شدن کود حیوانی با خاک می‌شود.

اگر کشاورز بـه زمین خود کود نداده باشد قبل از انجام آبیاری در سطح خاک کود لازم را پخش نموده و سپس با شخم سطحی کود رابا خاک مخلوط می‌کنند و سپس برای هموار کردن زمین و چسباندن خاک بـه پیازهای زعفران زمین را ماله میکشند.

برداشت زعفران

پس از کاشت و برداشت زعفران باید علفهای هرز را از بین برد
وجود علف هاي‌ هرز در زمین کشت زعفران سبب کاهش آب و مواد غذایی و نور خورشید بـه علت رقابت انها با گیاه زعفران می‌شود و بنابر این محصول کاهش مییابد.

همچنین این علف هاي‌ هرز مزاحمتهایی در مراحل کاشت و برداشت زعفران ایجاد و مریضی ها و حشرات برای این گیاه بـه ارمغان می آورند.

هر موقع کـه علفهای هرز رشد کردند وجین مزرعه ضروری اسـت.

نخستین وجین در مزارع زعفران بعد از آبیاری دوم انجام می‌شود کـه سبب از بین رفتن علفهای هرز مزرعه زعفران میگردد.

نخستین وجین زعفران بعد از برداشت گل هاي‌ زعفران و دومین ان حدود یک ماه قبل از آب سوم انجام میشود.

برای مبارزه علف هاي‌ مزرعه نباید از علف کشهای شیمیایی استفاده نمود زیرا اثر این علف کشها بر روی گیاه آزمایش نشده اسـت.

برداشت زعفران

درسال اول تنها تعدادی از غده هاي‌ درشت کـه ذخیره غذایی کافی دارند و گل داده اند میتوانند محصول بدهند ودر کل مزرعه محصول قابل توجهی نخواهد داد.

اواسط آبان ماه در مزرعه گل هاي‌ بنفش رنگی ظاهر می‌گردد و سه هفته پس از پیدایش نخستین گل برداشت آغاز میشود.

گل هاي‌ مزرعه زعفران در آغاز سرما و خزان و زمانی کـه کلیه گیاهان هیچ گلی نمیدهند، ظاهر می‌شوند و مزرعه زعفران را بـه یکی از زیباترین چشم اندازهای طبیعت تبدیل می‌کنند .

برداشت محصول پیش از طلوع آفتاب و تا ساعت 9 صبح باید آغاز شود وهمچنین عملیات گل چینی 25 ـ 15 روز ادامه مییابد.