آداب و رسوم عجیب و جالب چهارشنبه سوری در قدیم !
معرفی انواع آداب و رسوم قدیمی چهارشنبه سوری
چهارشنبه سوری یکی از مراسم هاي زیبا و قدیمی سال نو اسـت کـه در اخرین سه شنبه شب هفته سال برگذاری میشود دراین مطلب همره سایت تالاب باشید تا از عجیب ترین و جالب ترین اداب و رسوم چهارشنبه سوری در نقاط مختلف ایران اشنا شوید .
یکی از آیین هاي سالانه ایرانیان چهارشنبه سوری اسـت. ایرانیان آخرین سه شنبه سال خورشیدی رابا بر افروختن آتش و پریدن از روی ان بـه استقبال نوروز می روند.جشن بزرگی کـه از ان بـه عنوان نخستین جشن سال نو یاد میشود چهارشنبه سوری نام دارد جشنی کـه سمبل وداع با سال گذشته و رنج ها و مشقت هایش اسـت و همچنین امید بـه خیر و خوشی و برکت سال جدید. چند صد سال اسـت کـه چهارشنبه سوری در هر شهر با اجرای آداب و رسومی خاص برگزار می شود رسم هایي کـه هر کدام روایت گر باوری کهن اسـت.
کشور جمهوری اسلامی ایران نیز هم چون کشور های دیگر دارای آداب و رسوم خاصی اسـت کـه تک بـه تک انها ریشه اي کهن در قصه ها دارد کـه می‌توان در بطن انها بـه چراییشان دست پیدا کرد. یکی از همین آداب و رسوم کهن چهارشنبه سوری نام دارد کـه هر سال در تمامی شهر هاي ایران طبق باورهای اهالی ان ها برگزار می شود.
آدابی هم چون شال اندازی، فالگوش نشینی، کوزه شکنی و بخت گشایی کـه در هر کدام از شهر هاي این مرزو بوم بـه نحوی خاص بجا آورده می شود. روایت هاي مختلفی در باب چهارشنبه سوری وجوددارد، بعضی ها این جشن را بـه گذر سیاوش از آتش نسبت می دهند کـه برای ثابت کردن بی گناهی اش بود.بعدها این آیین گذر از آتش تبدیل بـه جشن و پریدن از آتش شد.
کوزه‌شکنی در مراسم چهارشنبه سوری
در بیشتر شهر های ایران کوزه‌ها را پس از پریدن از روی آتش می‌شکنند؛ منشأ این آیین احتمالا بـه این عقیده برمی‌گردد کـه پریدن از روی آتش باعث انتقال بدیُمنی اهالی خانه بـه داخل کوزه می شود و شکستن‌شان بدیمنی را از بین میبرد.
در میان مناطق مختلف در چگونگی شکستن کوزه تفاوت‌هاي اندکی وجوددارد. در تهران یک یا چند سکه درون کوزه جدید میگذارند و بعد از فراز بام بـه درون کوچه پرت می کنند.
تا اوایل دوره پهلوی، تعداد زیادی از کسانی کـه در تهران ساکن بودند عادت داشتند کـه بـه نقاره‌خانه بروند ودر اوقات مشخص همراه با نواختن نقاره کوزه‌هایشان را بـه زمین بزنند.
در خراسان، قبل از شکستن کوزه، مقداری زغال، نمک، و سکه در ان قرار می‌دادند و بعد هر عضو خانواده با گرداندن کوزه بـه دور سر خویش، هر گونه بدیمنی و حادثه بد را بـه کوزه منتقل میکرد. در آخر کوزه از بالای پشتبام بـه کوچه می‌انداختند.
در شرق و جنوب‌شرق ایران، طبق معمول بـه‌جای کوزه‌هاي نو، کوزه‌هاي بدون استفاده را انتخاب میکردند. شاید این رسم ریشه در نکته‌اي بهداشتی داشته باشد. ایرانیان باستان بـه این عقیده داشتند کـه نباید ظروف سفالین را بیش از یکسال در خانه نگاه داشت و چون سال بـه اتمام خود نزدیک می شد و شب سوری میرسید، ظروف سفالین خانه را می‌شکستند.
ظروف سفالین بی‌لعاب هستند، زود کثیف و آلوده می شوند و چون نمی شود انها را شست یا پاک کرد، تنها چاره شکستن ان‌هاست. از سوی دیگر با اینکار تقاضا برای خرید کوزه‌هاي تازه بالا می‌رفت و باعث رونق کار استادکاران کوزه‌گر هم میشد و از کسادی بازار و بیکاری انها پیشگیري میکرد.
خوردن آجیل مشکل‌گشا در مراسم چهارشنبه سوری
در گذشته پس از پایان آتش‌افروزی، اهل خانه دور هم جمع می شدند و آخرین ذخیره‌ي دانه‌هاي نباتی را روی آتش با نمک بو می‌دادند و می خوردند. این دانه‌ها ممکن بود تخمه هندوانه، گندم، فندق، تخمه کدو، پسته، تخمه خربزه، بادام، نخود و شاهدانه باشند.
اعتقادشان بر این بود کـه هر کس از این معجون بخورد در قیاس با دیگران خلق‌و‌خوی مهربان‌تری مییابد و کینه و حسد از وی دور میشود.
قاشق‌زنی رسمی زیبا در مراسم چهارشنبه سوری
دراین رسم، جوان‌ها اعم از دختر و پسر، تکه پارچه‌اي روی خودشان می کشند تا شناخته نشوند و بـه خانه اقوام و همسایگان خود می روند. صاحبخانه از صدای قاشق‌هایي کـه بـه کاسه‌ها می خورد متوجه می شود و بـه کاسه‌هاي انها آجیل چهارشنبه‌سوری، شیرینی، شکلات، نقل و پول می‌ریزد.
شال اندازی رسم جالب در مراسم چهارشنبه سوری
شال‌اندازی هم یکیدیگر از آداب و رسوم چهارشنبه‌سوری اسـت کـه در بیشتر روستاها و شهرها رواج داشته اسـت و تا کنون هم در شهرها و روستاهای همدان، زنجان و برخی نقاط دیگر اجرا میشود.
دراین رسم جوانان با گره زدن چندین دستمال حریر و ابریشمی طنابی رنگین و بلند می‌سازند، از راه پلکان خانه‌ها یا از روی دیوار بـه پشتبام می روند، ان را از روزنه دودکش وارد منزل میکنند و خودشان سر دیگرش را در بالای بام بـه دست می گیرند. بعد با چند سرفه بلند صاحبخانه را متوجه خودشان می‌سازند.
صاحبخانه‌ها کـه منتظر چنین چیزی هستند، بـه محض مشاهده طناب رنگین، چیزی را کـه قبلا آماده کرده بودند در گوشه شال می‌ریزند و گره می زنند. بعد از این، با یک تکان ملایم طرف مقابل را آگاه می کنند کـه هدیه سوری‌شان حاضر اسـت. آنگاه شال‌انداز شال را بالا می کشد.
چیزی کـه صاحباخانه در شال ریخته اسـت هم هدیه چهارشنبه‌سوری اسـت و هم فال. اگر هدیه نان باشد نشانه‌ي نعمت و اگر شیرینی باشد نشانه شیرین کامی و شادمانی اسـت. انار نشانه کثرت اولاد در آینده، گردو نشان طول عمر، بادام و فندق نشانه استقامت و بردباری در برابر دشواری‌ها، کشمش نشانه پرآبی و پربارانی سال نو و سکه نقره نشانه سپیدبختی اسـت.
در بعضی مناطق، نوعی خواستگاری غیر مستقیم هم وجود داشته اسـت. بـه این صورت کـه دراین مراسم پسری کـه قصد داشت با دختری ازدواج کند با این روش پاسخ را از دختر می گرفت.
فال‌گوشی و گره‌گشایی از اداب و رسوم های عجییب چهارشنبه سوری
فالگوش ایستادن یکی از آداب و رسوم چهارشنبه‌سوری اسـت کـه در ان دختران جوان نیت میکنند، پشت دیواری می ایستند و بـه سخن رهگذران گوش فرا می دهند و سپس با تفسیر این سخنان پاسخ نیت خودرا می گیرند.
مطلب پایانی :
مهم ترین وظیفه والدین برای مراقبت از بچه‌ها در شب آخرین چهارشنبه سال، آگاهی‌بخشی بـه آن ها در زمینه عواقب استفاده از مواد منفجره برای خودشان و دیگران اسـت. علاوه بر این، می بایست حتی‌الامکان درکنار فرزندان‌شان حضور داشته باشند تا خطری آن ها را تهدید نکند.
نکته مهم این اسـت کـه شـما بـه عنوان والدین بتوانید سطحی از هیجان بچه ها برای چهارشنبه سوری را مدیریت کنید چرا کـه در نهایت نمی‌توان تمام این هیجان را نفی کرد و جلوی بچه ها را گرفت اما می‌توان شرایطی فراهم کرد کـه چهارشنبه سوری برای آن ها امن تر شود.
از مهترین راه هاي امن سازی همان طور کـه تأکید شد توضیح دادن خطرهای بالفعل این ایام، تشویق بچه ها بـه برگزاری مراسم سالم، فراهم کردن محیط شاد درخانواده با یک تغذیه مناسب مثل پختن آش رشته و آجیل چهارشنبه سوری و بازرسی بر رفتارهاست تا خطری بچه را تهدید نکند.
