انواع تومورهای مغزی و انواع تومورهای نخاعی
بیش از 130 نوع مختلف تومور مغزی وجود دارد. تومورها می‌توانند در هر قسمت از مغز یا نخاع شروع شوند. آنها معمولاً بر اساس نوع سلولی که از آن رشد می‌کنند نام‌گذاری می‌شوند. شایع‌ترین نوع تومور مغزی در بزرگسالان گلیوبلاستوما مولتی فرم (GBM) نام دارد. تومورهایی که در مغز شروع می‌شوند، تومورهای اولیه مغز نامیده می‌شوند. سرطانی که از جای دیگری در بدن به مغز سرایت کرده است، سرطان مغز ثانویه یا متاستاز مغز نامیده می‌شود.
تومورهای اولیه مغزی در سلول‌های مغزی شکل می‌گیرند و بر اساس نوع سلول یا جایی که ابتدا در مغز ایجاد می‌شوند طبقه‌بندی می‌شوند. به‌عنوان‌مثال، آستروسیتوم ها در سلول‌های ستاره‌ای شکل به نام آستروسیت‌ها تشکیل می‌شوند. تومورهای هیپوفیز در غده هیپوفیز در پایین مغز یافت می‌شوند. شایع‌ترین تومورهای اولیه مغز گلیوم نامیده می‌شوند که از بافت گلیال (حمایت‌کننده) منشأ می‌گیرند. حدود یک‌سوم تومورهای اولیه مغز و سایر تومورهای سیستم عصبی از سلول‌های گلیال تشکیل می‌شوند.
به‌غیر از تومورهای مغز، سرطان ممکن است در سایر نواحی سیستم عصبی مرکزی (CNS) مانند طناب نخاعی یا ستون، یا اعصاب محیطی شروع شود یا به آن گسترش یابد. سرطانی که در نخاع یا ساختارهای اطراف آن ایجاد می‌شود، سرطان نخاع نامیده می‌شود. بیشتر تومورهای ستون فقرات تومورهای متاستاتیکی هستند که از محل دیگری در بدن به ستون فقرات گسترش‌یافته‌اند.
آیا همه تومورهای مغزی سرطان هستند؟
همه سرطان‌های مغز از تومور تشکیل شده‌اند، اما همه تومورهای مغزی سرطانی نیستند. به‌عنوان‌مثال، بیش از نیمی از گلیوماهای تشخیص‌داده‌شده در بزرگسالان، گلیوبلاستوم هستند، شکل بسیار تهاجمی سرطان مغز. اپاندیموما و الیگودندروگلیوما نیز انواعی از تومورهای مغزی هستند که ممکن است بدخیم باشند. اما بسیاری از مننژیوم ها، کرانیوفارنژیوم ها و تومورهای هیپوفیز خوش‌خیم هستند. به همین دلیل است که تشخیص دقیق و کامل تومور مغزی مهم است. همچنین درک این نکته مهم است که حتی تومورهای خوش‌خیم می‌توانند به بافت مغز آسیب برسانند و عوارض جانبی مانند سردرد، خستگی و دید دوگانه یا تاری ایجاد کنند؛ بنابراین حتی اگر تومور مغزی سرطانی نباشد، دریافت درمان به‌موقع و مناسب ممکن است برای سلامت کلی شما حیاتی باشد.
انواع سرطان مغز
آستروسیتوم ها که شایع‌ترین تومور سیستم عصبی مرکزی هستند، در هر نقطه‌ای از مغز یا نخاع ایجاد می‌شوند و از سلول‌های کوچک و ستاره‌ای شکل به نام آستروسیت‌ها ایجاد می‌شوند. در بزرگسالان، آستروسیتوما اغلب در مغز، بزرگترین بخش مغز رخ می‌دهد. مغز از اطلاعات حسی استفاده می‌کند تا به ما بگوید در اطراف ما چه می‌گذرد و بدن چگونه باید پاسخ دهد. مغز همچنین گفتار، حرکت و احساسات و همچنین خواندن، تفکر و یادگیری را کنترل می‌کند.
گلیوما
گلیوما ساقه مغز نوعی آستروسیتوم است که در ساقه مغز ایجاد می‌شود و بسیاری از عملکردهای حیاتی مانند دمای بدن، فشارخون، تنفس، گرسنگی و تشنگی را کنترل می‌کند. ساقه مغز نیز تمام سیگنال‌ها را از مغز به بدن منتقل می‌کند. ساقه مغز در پایین‌ترین قسمت مغز قرار دارد و مغز و نخاع را به هم متصل می‌کند.
گلیوبلاستوما مولتی فرم که با نام‌های گلیوبلاستوم، GBM یا آستروسیتوم درجه 4 نیز شناخته می‌شود، نوعی تومور مغزی تهاجمی و با رشد سریع است که بر روی بافت حمایتی مغز ایجاد می‌شود. گلیوبلاستوما شایع‌ترین سرطان مغز درجه 4 است. گلیوبلاستوما ممکن است در هر لوب مغز ظاهر شود، اما بیشتر در لوب فرونتال و تمپورال ایجاد می‌شود. گلیوبلاستوما معمولاً بزرگسالان را مبتلا می‌کند.
مننژیوم
مننژیوم در سلول‌های غشایی که مغز و نخاع را احاطه کرده است، ایجاد می‌شود. مننژیوم ها (که تومورهای مننژیال نیز نامیده می‌شوند) تقریباً 15 درصد از کل تومورهای داخل جمجمه را تشکیل می‌دهند. اکثر این تومورها خوش‌خیم (غیر سرطانی و با رشد آهسته) هستند. مننژیوم معمولاً با جراحی برداشته می‌شود. برخی از مننژیوم ها ممکن است نیاز به درمان فوری نداشته باشند و ممکن است برای سال‌ها ناشناخته باقی بمانند. اکثر مننژیوم ها در زنان بین 30 تا 50 سال تشخیص داده می‌شوند.
به‌غیر از آستروسیتوما، تعدادی تومور اولیه مغزی و دیگر تومورهای سیستم عصبی وجود دارد که از سلول‌های گلیال تشکیل می‌شوند. آنها عبارت‌اند از:
اپاندیموم ها که معمولاً در پوشش بطن‌ها یا فضاهای مغز و اطراف نخاع ایجاد می‌شوند. اگرچه اپاندیموم ممکن است در هر سنی ایجاد شود، اما این تومورهای سرطان مغز در کودکان و نوجوانان شایع‌تر هستند. اپندیموم ها نیز یک تومور شایع نخاعی هستند.
الیگودندروگلیوما در سلول‌هایی که میلین تولید می‌کنند، پوشش چربی که از اعصاب مغز و نخاع محافظت می‌کند، ایجاد می‌شود. این تومورها بسیار نادر هستند و معمولاً در مغز ایجاد می‌شوند. آنها به‌کندی رشد می‌کنند و به‌طورکلی در بافت مغز اطراف پخش نمی‌شوند. این تومورهای مغزی اغلب در بزرگسالان میان‌سال رخ می‌دهد. آنها معمولاً نتایج مطلوب‌تری نسبت به آستروسیتوم دارند.
گلیوماهای مختلط دو نوع سلول تومور دارند: اولیگودندروسیت و آستروسیت. این نوع تومور مغزی اغلب در مغز تشکیل می‌شود.
علائم تومورهای مغزی
علائم و نشانه‌های تومور مغزی بسیار متفاوت است و به‌اندازه، محل و سرعت رشد تومور مغزی بستگی دارد. علائم و نشانه‌های عمومی ناشی از تومورهای مغزی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
شروع جدید یا تغییر در الگوی سردرد
سردردهایی که به‌تدریج بیشتر و شدیدتر می‌شوند
حالت تهوع یا استفراغ بی‌دلیل
مشکلات بینایی، مانند تاری دید، دوبینی یا ازدست‌دادن دید محیطی
ازدست‌دادن تدریجی حس یا حرکت در بازو یا پا
مشکل در تعادل
مشکلات گفتاری
احساس خستگی بسیار
سردرگمی در امور روزمره
مشکل در تصمیم‌گیری
ناتوانی در پیروی از دستورات ساده
شخصیت یا رفتار تغییر می‌کند
تشنج، به‌خصوص در افرادی که سابقه تشنج ندارند
مشکلات شنوایی
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علائم و نشانه‌های مداومی دارید که نگران شما هستند، با بهترین جراح مغز و اعصاب که می‌شناسید، قرار ملاقات بگذارید. نکته‌ای در درمان تومورهای مغزی حائز اهمیت است، تشخیص به‌موقع است تا از پخش تومورهای بدخیم در بدن جلوگیری کرد. با پیشرفت علم روش‌های متعددی برای درمان تومورها وجود دارد که به بهبود بیمار کمک زیادی می‌کند.
تومورهای هیپوفیز
تومورهای هیپوفیز توده‌هایی هستند که در هیپوفیز، غده کوچکی به‌اندازه یک نخود که در داخل جمجمه، درست زیر مغز و بالای مجرای بینی قرار دارد، تشکیل می‌شوند. غده هیپوفیز هورمون‌هایی تولید می‌کند که سطح هورمون‌های دیگر ترشح شده توسط غدد درون‌ریز در سراسر بدن را کنترل می‌کند و به آن نقش مهمی در کنترل عملکردهای کلیدی بدن و سیستم هورمونی می‌دهد.
غده هیپوفیز از چهار قسمت تشکیل شده است: لوب قدامی (جلو) و لوب خلفی (پشت) که مستقل از یکدیگر عمل می‌کنند و همچنین ناحیه میانی بین دو لوب و ساقه‌ای که هیپوفیز را به بین مغز متصل می‌کند. (که شامل تالاموس، هیپوتالاموس و اپی تالاموس می‌شود). بیشتر تومورهای هیپوفیز در لوب قدامی تشکیل می‌شوند. آنها به‌ندرت در لوب خلفی ایجاد می‌شوند. تومورهای هیپوفیز 9 تا 12 درصد از کل تومورهای مغزی اولیه را تشکیل می‌دهند.
اکثریت‌قریب‌به‌اتفاق تومورهای هیپوفیز آدنوم هیپوفیز هستند، تومورهای خوش‌خیمی که فراتر از جمجمه گسترش نمی‌یابند. اگرچه این تومورها سرطانی نیستند، اما اغلب باعث مشکلات پزشکی دیگری می‌شوند زیرا در نزدیکی مغز قرار دارند و ممکن است باعث شوند هیپوفیز هورمون‌های اضافی تولید کند.
سرطان‌های هیپوفیز، به نام کارسینوم هیپوفیز، بسیار نادر هستند. ازآنجایی‌که سرطان‌های هیپوفیز و آدنوم‌های خوش‌خیم در زیر میکروسکوپ بسیار شبیه به هم هستند، کارسینوم‌ها اغلب تنها زمانی تشخیص داده می‌شوند که به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابند.
سایر تومورهای مغزی
تعدادی تومور مغزی مختلف وجود دارد که در بافت گلیال شروع نمی‌شوند.
کرانیوفارنژیوم در ناحیه‌ای از مغز در نزدیکی غده هیپوفیز در نزدیکی هیپوتالاموس ایجاد می‌شود. این تومورهای مغزی معمولاً خوش‌خیم هستند. بااین‌حال، گاهی اوقات ممکن است بدخیم در نظر گرفته شوند زیرا ممکن است به هیپوتالاموس فشار یا آسیب وارد کنند و بر عملکردهای حیاتی (مانند دمای بدن، گرسنگی و تشنگی) تأثیر بگذارند. این تومورها اغلب در کودکان و نوجوانان یا بزرگسالان بالای 50 سال رخ می‌دهد.
تومورهای ناحیه صنوبری در یا اطراف غده صنوبری، اندام کوچکی که در مرکز مغز قرار دارد، رخ می‌دهد. غده صنوبری ملاتونین تولید می‌کند، هورمونی که نقش مهمی در چرخه خواب و بیداری دارد. این تومورهای سرطانی مغز می‌توانند با رشد آهسته (پینئوسیتوما) یا رشد سریع (پینئوبلاستوما) باشند. ازآنجایی‌که دسترسی به ناحیه پینه آل بسیار دشوار است، برای برداشتن این تومورها به تخصص جراحی بالایی نیاز است.
مدولوبلاستوماها تومورهای مغزی با رشد سریع هستند که از نورون‌های مخچه ایجاد می‌شوند. مخچه قسمت پایینی پشت مغز است و حرکت، تعادل و وضعیت بدن را کنترل می‌کند. این تومورها معمولاً در کودکان یا بزرگسالان جوان یافت می‌شوند.
لنفوم‌های CNS اولیه در بافت لنفاوی مغز یا نخاع ایجاد می‌شود. این نوع تومور مغزی معمولاً در افرادی یافت می‌شود که سیستم ایمنی آنها به خطر افتاده است.
