دستگاه آبشیرینکن از جمله دستگاههایی است که میتواند بسیار حیاتی باشد و کاربردهای متعددی داشته باشد و انواع مختلفی همچون دستگاه آبشیرینکن خانگی، دستگاه آبشیرینکن صنعتی، کشاورزی و … داشته باشد. با توجه به محدودیتهای آبی که امروزه در سراسر جهان وجود دارد استفاده از تجهیزاتی مانند دستگاه آبشیرینکن میتواند مزیتهای متعددی داشته باشد و به سلامت افراد کمک زیادی بکند. دستگاه آبشیرینکن همانند انواع تجهیزات صنعتی و نیمهصنعتی از قطعات و لوازم مختلفی تشکیل شده است که در ادامه مطلب به بررسی دقیق آنها پرداخته میشود.
دستگاه تصفیه آب RO چیست؟
دستگاه آبشیرینکن که با نام دستگاه اسمز معکوس (RO) نیز شناخته میشود در حقیقت دستگاهی است که از یک غشای نازک و نیمه نفوذپذیر با منافذی با اندازههای بسیار کوچک تشکیل شده است و آب خالص قادر است از این غشا عبور کند. این دستگاه که نوعی فیلتراسیون خاص است قابلیت تزریق مولکولهای بزرگتر مانند نمکهای حل شده (یونها) و ناخالصیهای دیگر مانند باکتریها را نیز دارد. اسمز معکوس در اصل برای تولید آب سالم و تمیز استفاده میشود که میتواند در سیستمهای آب آشامیدنی، دیگهای بخار صنعتی، صنایع دارویی و غذایی، نمکزدایی از آب دریا و … به کار برده شود. این فناوری از اوایل 1960 با بازار عرضه شده و بیش از یک قرن است که مورد استفاده قرار میگیرد.
تجهیزات اصلی دستگاه آبشیرینکن
همانطور که گفته شد دستگاههای آبشیرینکن از جمله دستگاههایی هستند که امروزه از تنوع بالایی برخوردار بوده و میتوانند در بسیاری از صنایع استفاده شوند. رایجترین نوع دستگاههای آبشیرینکن شامل مواردی همچون آبشیرینکن خانگی، آبشیرینکن صنعتی، آبشیرینکن نیمهصنعتی، آبشیرینکن دریایی، آبشیرینکن حرارتی، آبشیرینکن هستهای و … هستند. به صورت کلی این دستگاهها از دو بخش اصلی تشکیل میشوند که شامل واحد پیشتصفیه و واحد اسمز معکوس هستند. هر کدام از این بخشها میتوانند از واحدهای مستقل دیگری ساخته شوند.
واحد پیشتصفیه
در واحد پیشتصفیه در دستگاه آبشیرینکن ذرات جامد (ذرات کلوئیدی، ذرات معلق و …) موجود در آب خام ورودی که باعث گرفتگی و انسداد در ادامه مسیر میشوند فیلتر میگردند. این واحد میتواند شامل اجزا مختلفی باشد:
پمپ تغذیه دستگاه آبشیرینکن که برای تأمین فشار آب ورودی استفاده میشود و فشار آن بین 2 تا 5 بار است. این پمپ مجهز به پرشر سوئیچ بوده و در صورت افزایش فشار، سیستم را از مدار خارج میکند.
فیلتر شنی که برای حذف ذرات معلق آب تا قطر 50 میکرون استفاده میشود و تحت تأثیر دو فرآیند اشباع و احیا خواهد بود. این فیلترها در شروع کار، کارایی بالایی دارند و بعد از مدتی از مواد جامد اشباع میشود و برای احیا نیاز به شستشوی معکوس دارند که میتواند به صورت دستی، نیمه اتوماتیک یا اتوماتیک انجام شود.
فیلتر کربنی برای حذف طعم، بو، رنگ، مواد آلی، کلر آزاد، BOD، COD و …استفاده میشود. در اصل این فیلتر آب را از هرگونه مواد آلی و کلوئیدی تمیز میکند و کربن فعال نیز لازم است که برای کارایی بهتر در دمای 900 درجه دوباره احیا شود.
فیلتر میکرونی که برای جداسازی فیزیکی استفاده میشود و برای حذف ذرات 0.2 تا 20 میکرون به کار میرود.
سیستم تزریق مواد ضد رسوب که برای تزریق محلولهای مختلف شیمیایی برای ضدعفونی و تصفیه آب استفاده میشود. در اصل آنتی اسکالانت ها برای جلوگیری از پوستهپوسته شدن غشا مؤثر هستند و حتماً باید استفاده شوند تا عملکرد دستگاه آبشیرینکن بهبود پیدا کند.
واحد اسمز معکوس
در کنار واحد پیشتصفیه در دستگاه آبشیرینکن واحد اسمز معکوس نیز از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و خود میتواند از اجزا و قطعات مختلفی تشکیل شود که به شرح زیر هستند:
پمپ فشار قوی که وظیفه ایجاد جریان فشار قوی و یکنواخت را دارند و باید بهگونهای انتخاب شوند که امکان عبور آب با فشاری بیش از فشار دستگاه وجود نداشته باشد.
پرشر وسل که از فایبرگلاس یا استیل بوده و محل قرارگیری ممبرین است و از ویژگیهایی همچون داشتن سطح داخلی صاف، داشتن پوسته کامپوزیت اپوکسی، جای دادن 1 تا 6 المان در خود و … برخوردار است و بر اساس میزان فشار میتوانند انواع مختلفی داشته باشند.
فیلتر ممبران که از چند لایه نازک به دور یک لوله ساخته شده و قابلیت حذف مواد تا 99.6 درصد را دارد. فیلتر ممبران میتواند از نظر اندازه تنوع زیادی داشته باشد.
گیجهای فشار که برای سنجش آب در قسمتهای مختلف دستگاه آبشیرینکن استفاده میشوند و در یک دستگاه چند گیج مختلف با کاربردهای متعدد (Filter in، Filter out، Membrane in و Membrane out) استفاده میشود.
تجهیزات ابزار دقیق که برای بررسی متغیرهای عملیاتی و پیشگیری از آسیبهای احتمالی به دستگاه استفاده میشوند.
تابلو برق به همراه لوله های برق که برای بررسی تعیین میزان دبی ورودی و میزان فشار ورودی به دستگاه استفاده میشوند.
اجزای کلی دستگاه آبشیرینکن
به صورت کلی یک دستگاه آبشیرینکن از لوازم مختلفی تشکیل شده که مهمترین و اصلیترین آنها شامل مواردی همچون پمپ طبقاتی فشار قوی، پمپ فید یا پمپ فیلتر شنی، پمپ تغذیه، انواع لوله و اتصالات، سوئیچهای پرشر و لو پرشر دستگاه تصفیه آب، انواع اتصالات استیل کاربردی در دستگاه تصفیه آب، هوزینگ جامبو فیلتر، فیلتر ممبران یا غشا، گیج فشار، شیر فیلتر شنی، شیر فیلتر شنی اتوماتیک، دوزینگ پمپ، فلومتر، هوزینگ فیلتر کارتریج استیل، فیلتر الیافی / نخی، محفظه تحت فشار (پرشر وسل)، کربن فعال، REVERSE OSMOSIS CONTROLLER، مخزن فایبر گلاس فیلتر شنی و کربنی هستند.
جمعبندی نهایی
دستگاه آبشیرینکن یا اسمز معکوس نوعی فیلتراسیون ویژه است که از یک غشای نازک و نیمه نفوذپذیر با منافذی با اندازههای بسیار کوچک تشکیل شده و از لوازم مختلفی تشکیل شده است. به صورت کلی این دستگاه از دو بخش واحد پیشتصفیه و واحد اسمز معکوس ساخته میشود و هر کدام از این واحده از لوازم و قطعات متعددی با وظایف ویژه برخوردارند.