رویاها داستان ها و عکسهایی هستند کـه ذهن ما هنگام خواب ایجاد می کند. انها میتوانند سرگرم کننده، سرگرم کننده، عاشقانه، ناراحت کننده، وحشتناک و گاهی عجیبوغریب باشند. آن ها برای دانشمندان و پزشکان روانشناس منبعی از رمز و راز ماندگار هستند. چرا رویاها رخ می دهند؟ چه چیزی باعث آن ها می شود؟ آیا میتوانیم انها را نظارت کنیم؟ منظورشون چیه؟ این مقاله از مجله تفریحی تالاب بـه بررسی نظریهها، علل و کاربردهای رویاپردازی میپردازد.
شاید خواب دیدن را بـه خاطر نیاوریم، اما تصور می شود کـه همه ی بین 3 تا 6 بار در شب خواب می بینند
تصور می شود کـه هر رویا بین 5 تا 20 دقیقه طول میکشد.
حدود 95 درصد از رویاها تا زمانی کـه فرد از رخت خواب خارج می شود فراموش می شود.
رویا دیدن میتواند بـه شـما کمک کند تا خاطرات بلندمدت را یاد بگیرید.
افراد نابینا در مقایسه با افراد بینا بیشتر با سایر اجزای حسی رویا می بینند.
آیا رویاها نمایانگر خواسته هاي ناخودآگاه ما هستند؟ چندین نظریه در مورد این کـه چرا خواب میبینیم وجوددارد. آیا رویاها فقط بخشی از چرخه خواب هستند یا هدف دیگری را دنبال می کنند؟
توضیحات احتمالی عبارتند از:
نشان دهنده خواسته ها و خواسته هاي ناخودآگاه اسـت
تفسیر سیگنال هاي تصادفی از مغز و بدن در طول خواب
ادغام و پردازش اطلاعات گرد آوری شده در طول روز
کار بـه عنوان نوعی روان درمانی
بیشتر بخوانید: دلیل های منطقی برای خواب دیدن های پی در پی
با توجه بـه شواهد و روشهاي تحقیق جدید، محققان حدس میزنند کـه رویا دیدن کارکردهای زیر را انجام میدهد:
1. پردازش مجدد حافظه آفلاین، کـه در ان مغز وظایف یادگیری و حافظه را یکپارچه می کند و آگاهی بیداری منبع قابل اعتماد را پشتیبانی و ضبط می کند.
2. آماده شدن برای تهدیدات احتمالی آینده منبع مورد اعتماد
3. شبیه سازی شناختی تجارب زندگی واقعی، زیرا رویاپردازی زیرسیستمی از شبکه پیش فرض بیداری اسـت، بخشی از ذهن کـه در طول رویاپردازی فعال اسـت.
4. کمک بـه توسعه قابلیتهاي منبع معتمد شناختی
5. انعکاس عملکرد ذهنی ناخودآگاه منبع مورد اعتماد بـه روشی روانکاوانه
6. حالتی منحصر بـه فرد از آگاهی کـه شامل تجربه، منبع قابل اعتماد زمان حال، پردازش گذشته و آمادگی برای آینده اسـت.
7. فضای روانشناختی کـه در ان می توان تصورات طاقت فرسا، متناقض یا بسیار پیچیده را درکنار هم قرار داد.
چیزهای زیادی در مورد رویاها ناشناخته باقیمانده اسـت. طبیعتاً مطالعه آن ها در آزمایشگاه دشوار اسـت، اما فناوری و تکنیک هاي تحقیقاتی جدید ممکن اسـت بـه التیام درک ما از رویاها کمک کند.
رویاها بـه احتمال زیاد در طول خواب REM اتفاق میافتند.
پنج مرحله خواب در چرخه خواب وجوددارد:
مرحله 1: خواب سبک، حرکت آهسته چشم و کاهش فعالیت عضلات. این مرحله 4 تا 5 درصد از کل خواب را تشکیل می دهد.
مرحله 2: حرکت چشم متوقف می شود و امواج مغزی کندتر می شوند و گاه بـه گاه امواج سریعی بـه نام دوک هاي خواب منفجر می شوند. این مرحله 45 تا 55 درصد از کل خواب را تشکیل می دهد.
مرحله 3: امواج مغزی بسیار کند بـه نام امواج دلتا شروع بـه ظاهر شدن می کنند کـه با امواج کوچک تر و سریع تر پراکنده می شوند. این 4 تا 6 درصد کل خواب را تشکیل می دهد.
مرحله 4: مغز تقریبا منحصراً امواج دلتا تولید می کند. بیدار کردن کسی در مراحل 3 و 4 کـه باهم “خواب عمیق” نامیده می شود دشوار اسـت. هیچ حرکت چشم یا فعالیت ماهیچه اي وجود ندارد. افرادی کـه در خواب عمیق از خواب بیدار می شوند، بلافاصله خودرا تنظیم نمیکنند و اغلب تا چند دقیقه پس از بیدار شدن احساس سرگیجه می کنند. این 12 تا 15 درصد کل خواب را تشکیل می دهد.
مرحله 5: این مرحله بـه عنوان حرکت سریع چشم «REM» شناخته می شود. تنفس سریعتر، نامنظمتر و کم عمقتر میشود، چشمها بـه سرعت در جهات مختلف تکان می خورند و عضلات اندام موقتاً فلج می شوند. ضربان قلب افزایش می یابد، فشار خون بالا می رود و مردان نعوظ آلت تناسلی دارند. وقتی افراد در طول خواب REM از خواب بیدار می شوند، اغلب داستان هاي عجیبوغریب و غیرمنطقی را توصیف می کنند. اینها رویا هستند. این مرحله 20 تا 25 درصد کل زمان خواب را تشکیل می دهد.
علوم اعصاب توضیحاتی را در رابطه با مرحله حرکت سریع چشم «REM» خواب بـه عنوان کاندیدای احتمالی برای علت رویا ارائه می دهد.
رویاها یک تجربه جهانی انسانی هستند کـه می توان ان را بـه عنوان یک حالت هوشیاری توصیف کرد کـه با رخدادهای حسی، شناختی و عاطفی در طول خواب مشخص می شود. رویاپرداز بازرسی منبع معتمد بر محتوا، عکسهای بصری و فعال سازی حافظه را کاهش داده اسـت. هیچ منبع معتمدی حالت شناختی وجود ندارد کـه بـه اندازه رویاپردازی مورد مطالعه قرار گرفته باشد ودر عین حال بـه اشتباه درک شده باشد.
تفاوت هاي قابل توجهی بین رویکردهای عصب شناسی و روانکاوی در تحلیل رویا وجوددارد.دانشمندان علوم اعصاب بـه ساختارهای درگیر در تولید رویا، سازماندهی رویا و قابلیت روایت علاقه مند هستند. با این حال، روانکاوی بر معنای رویاها و قرار دادن آن ها در متن روابط در تاریخ رویاپرداز متمرکز اسـت.
گزارشهاي رویاها طبق معمولً منبع قابل اعتمادی هستند کـه مملو از تجارب احساسی و واضح اسـت کـه حاوی مضامین، نگرانیها، چهرههاي رویا، و اشیایی اسـت کـه با زندگی بیداری مطابقت دارد. این عناصر یک «واقعیت» بدیع از ظاهراً هیچ ایجاد می کنند و یک منبع معتبر تجربه با چارچوب زمانی و ارتباطات واقعی ایجاد می کنند.
بیشتر بخوابید: تعبیر دیدن ستاره در خواب + تفسیر تعبیر خواب ستاره دیدن در خواب
کابوسها رویاهای ناراحتکنندهاي هستند کـه باعث می شوند خواببیننده تعدادی از احساسات ناراحتکننده را احساس کند. واکنش هاي رایج بـه یک کابوس شامل ترس و اضطراب اسـت.
آن ها میتوانند هم در بزرگسالان و هم در کودکان رخ دهند و دلایل ان عبارتند از:
فشار
ترس
ضربه
مشکلات عاطفی
بیماری
استفاده از برخی داروها یا داروها
رؤیای شفاف این اسـت کـه خواب بیننده از خواب دیدن خود آگاه اسـت. انها ممکن اسـت تا حدودی بر رویای خود نظارت داشته باشند. این معیار بازرسی میتواند بین رویاهای شفاف متفاوت باشد. آن ها اغلب در وسط یک رویای معمولی رخ می دهند، زمانی کـه فرد خواب ناگهان متوجه می شود کـه در حال دیدن خواب اسـت. عده اي از افراد بـه صورت تصادفی رویای شفاف را تجربه می کنند، در حالی کـه برخی دیگر گزارش داده اند کـه میتوانند ظرفیت خودرا برای نظارت رویاهای خود افزایش دهند.
انچه درست قبل از بـه خواب رفتن در ذهن ما می گذرد میتواند بر محتوای رویاهای ما تأثیر بگذارد. بـه عنوان مثال، در طول زمان امتحان، دانش آموزان ممکن اسـت در مورد محتوای درسی خواب ببینند. افراد دریک رابطه ممکن اسـت رویای همسر خودرا ببینند. توسعه دهندگان وب ممکن اسـت کد برنامه نویسی را ببینند. این مشاهدات شرایطی حاکی از ان اسـت کـه عناصری از زندگی روزمره در عکسهای رویاگونه در طول انتقال از بیداری بـه خواب، دوباره ظاهر می شوند.
مطالعات «شخصیتهایي» را کـه در گزارشهاي رویا ظاهر می شوند و نحوه شناسایی انها توسط بیننده بررسی شده اسـت.
مطالعه روی 320 گزارش رویای بزرگسالان نشان داد:
چهل و هشت درصد کاراکترها نمایانگر یک شخص نامگذاری شده بود کـه بیننده خواب می شناسد.
سی و پنج درصد شخصیت ها بر اساس نقش اجتماعی «مثلا پلیس» یا رابطه با رویاپرداز «مانند یک دوست» شناسایی شدند.
شانزده درصد شناسایی نشدند
مطالعه دیگری رابطه بین احساس رویا و شناسایی شخصیت رویا را بررسی کرد. محبت و شادی طبق معمولً با شخصیت هاي شناخته شده مرتبط بودو برای شناسایی انها حتی زمانی کـه این ویژگی هاي عاطفی با ویژگی هاي حالت بیداری ناسازگار بود استفاده می شد.
یافتهها نشان می دهد کـه قشر جلوی پیشانی پشتی جانبی، مرتبط با حافظه کوتاهمدت، در مغز رویاپردازی نسبت بـه دوران بیداری کمتر فعال اسـت، در حالی کـه نواحی لیمبیک پالئوکورتیکال و زیر قشری فعالتر هستند.
مفهوم «سرکوب» بـه زمان فروید برمی گردد. فروید معتقد بود کـه خاطرات نامطلوب میتوانند در ذهن سرکوب شوند. رویاها با اجازه دادن دوباره بـه این خاطرات، سرکوب را کاهش می دهند. یک مطالعه نشان داد کـه خواب بـه افراد کمک نمیکند کـه خاطرات ناخواسته را فراموش کنند. در عوض، خواب REM حتی ممکن اسـت با سرکوب داوطلبانه خاطرات مقابله کند و انها را برای بازیابی در معرض تر کند.
دو نوع اثر زمانی مشخص کننده گنجاندن خاطرات در رویاها هستند:
1. اثر باقیمانده روز، کـه شامل ادغام فوری رویداد های روز قبل اسـت
2. اثر رویا-لگ، شامل ادغام با تاخیر حدود یک هفته
یافته هاي یک مطالعه منبع مورد اعتماد نشان می دهد کـه پردازش خاطرات در رویاها یک چرخه حدود 7 روز طول میکشد کـه این فرآیندها بـه کارکردهای سازگاری اجتماعی-عاطفی و تثبیت حافظه کمک می کند
رویا لگ زمانی اسـت کـه عکسهای، تجارب یا افرادی کـه در رویاها ظاهر می شوند، عکسهای، تجارب یا افرادی هستند کـه اخیراً دیدهاید، شاید روز قبل یا یک هفته قبل. ایده این اسـت کـه انواع خاصی از تجارب یک هفته طول میکشد تا در حافظه بلند مدت رمزگذاری شوند و عده اي از عکسهای فرآیند تثبیت دریک رویا ظاهر می شوند.
گفته می شود رویدادهایی کـه در بیداری تجربه میشوند، در 1 تا 2 درصد از گزارشهاي رویا دیده می شوند، اگر چه 65 درصد از گزارشهاي رویا جنبههایي از تجارب اخیر زندگی بیداری را منعکس می کنند. اثر رویا تأخیر در رویاهایی کـه در مرحله REM اتفاق میافتند، اما در رویاهایی کـه در مرحله 2 رخ می دهند، منبع مورد اعتماد گزارش شده اسـت.
دو نوع حافظه میتواند اساس یک رویا را تشکیل دهد.
1. خاطرات زندگینامهاي یا خاطرات طولانیمدت درباره خود
2. خاطرات اپیزودیک، کـه خاطراتی درباره اپیزودها یا رویداد های خاص هستند
محققان پیشنهاد می کنند کـه خاطرات تجارب شخصی بـهطور تکهاي و انتخابی در طول رویا تجربه می شوند. هدف ممکن اسـت ادغام این خاطرات در حافظه طولانی مدت زندگی نامه باشد. فرضیه اي مبنی بر این کـه رویاها منعکس کننده تجارب زندگی بیداری هستند، توسط مطالعاتی کـه رویاهای بیماران روانپزشکی و بیماران مبتلا بـه اختلالات خواب را بررسی می کنند، پشتیبانی می شود. بـه طور خلاصه، علائم و مشکلات روزانه آن ها در رویاهای انها منعکس می شود.
درسال 1900؛ فروید دسته اي از رویاها را بـه نام “رویاهای بیوگرافی” توصیف کرد. اینها منعکس کننده تجربه تاریخی نوزاد بودن بدون عملکرد دفاعی معمولی هستند. تعداد زیادی از نویسندگان موافقند کـه عده اي از رویاهای آسیب زا عملکرد بهبودی دارند. یک مقاله فرضیه منبع قابل اعتمادی را مطرح می کند کـه جنبه اصلی رویاهای آسیب زا انتقال تجربه اي اسـت کـه رویا بیننده در رویا دارد اما ان را درک نمیکند. این میتواند بـه فرد کمک کند تا ترومای گذشته را بازسازی کند و با ان کنار بیاید.
مضامین رویاها را می توان با سرکوب افکار ناخواسته ودر نتیجه افزایش وقوع ان فکر سرکوب شده در رویاها مرتبط کرد. از پانزده فرد خوب خواسته شد 5 دقیقه قبل از خواب یک فکر ناخواسته را سرکوب کنند. نتایج نشان می دهد کـه یک منبع قابل اعتماد رویاهای بیشتری در مورد افکار ناخواسته و تمایل بـه دیدن رویاهای ناراحت کننده بیشتر وجوددارد. انها همچنین نشان می دهند کـه سرکوب افکار ممکن اسـت منجر بـه افزایش قابل توجه علائم اختلال روانی شود.
تحقیقات نشان داده اسـت کـه محرک هاي خارجی ارائه شده در طول خواب میتوانند بر محتوای عاطفی رویاها تأثیر بگذارند. بـه عنوان مثال، محرک گل رز با رنگ مثبت دریک مطالعه، رویاهایی با مضمون مثبت تری بـه همراه داشت، در حالی کـه محرک منفی تخم مرغ هاي گندیده با رویاهایی با مضمون منفی بیشتر دنبال شد.
رویاهای معمولی بـه عنوان رویاهایی مشابه با رویاهایی کـه توسط درصد بالایی از رویاپردازان گزارش شده اسـت تعریف می شود. بـه نظر میرسد عده اي از مضامین رویایی در طول زمان تغییر می کنند.
بیشتر بخوابید: تعبیر خواب بهشت «دیدن بهشت در خواب»
در مطالعات تصویربرداری عصبی از فعالیت مغز در طول خواب REM، دانشمندان دریافتند کـه توزیع فعالیت مغز ممکن اسـت با ویژگیهاي رویایی خاص نیز مرتبط باشد.
چندین ویژگی عجیبوغریب رویاهای معمولی شباهت هایي دارند منبع مورد اعتماد با سندرم هاي عصبی روانشناختی شناخته شده اي کـه پس از آسیب مغزی رخ می دهد، مانند شناسایی غلط هذیانی برای چهره ها و مکان ها.
رویاها در افرادی کـه انواع مختلف سردرد را تجربه می کردند، محاسبه شد. نتایج نشان داد افراد مبتلا بـه میگرن تعداد دفعات رویاهای مربوط بـه چشایی و بویایی را افزایش می دهند. این ممکن اسـت نشان دهد کـه نقش عده اي از ساختارهای مغزی، مانند آمیگدال و هیپوتالاموس، در مکانیسم هاي میگرن و همچنین در زیست شناسی خواب و رویا نقش دارند.
موسیقی در رویاها بـه ندرت در ادبیات علمی مورد مطالعه قرار میگیرد. با این حال، در مطالعهاي روی 35 نوازنده حرفهاي و 30 نوازنده غیرموسیقی، این نوازندگان در مقایسه با افراد غیرموسیقی، دو برابر بیشتر از رویاهای دارای موسیقی را تجربه کردند. فرکانس رویای موسیقی با سن شروع آموزش موسیقی مرتبط بود اما نه با بار روزانه فعالیت موسیقی. تقریبا نیمی از موسیقیهاي فراخوان شده غیراستاندارد بودند، کـه نشان می دهد موسیقی اصلی را میتوان در رویاها ایجاد کرد.
نشان داده شده اسـت کـه احساسات دردناک واقع بینانه و موضعی را می توان در رویاها تجربه کرد، چه از طریق تلفیق مستقیم یا از خاطرات درد. با این حال، فراوانی رویاهای درد در افراد سالم کم اسـت. دریک مطالعه، 28 قربانی سوختگی بدون تهویه برای 5 صبح متوالی در هفته اول بستری در بیمارستان گفت و گو شدند.
نتایج نشان داد کـه سی و نه درصد از مردم خواب هاي درد را گزارش کردند. از بین کسانی کـه رویاهای درد را تجربه کردند، 30 درصد از کل رویاهای انها مربوط بـه درد بود. بیمارانی کـه رویای درد داشتند، شواهدی از کاهش خواب، کابوسهاي بیشتر، مصرف داروهای ضد اضطراب و نمرات بالاتر در مقیاس تأثیر رویداد نشان دادند. بیمارانی کـه رویاهای درد داشتند نیز تمایل داشتند کـه درد شدیدتری را در طول اقدامات درمانی گزارش کنند.
بیش از نیمی از انها خواب درد را گزارش نکردند. با این حال، این نتایج میتواند نشان دهد کـه رویاهای درد در جمعیت هایي کـه در حال حاضر درد را تجربه می کنند نسبت بـه داوطلبان عادی با فراوانی بیشتری رخ می دهد.
محققان محتوای رویاهای گروه هاي مختلف افراد را دریک مرکز روانپزشکی مقایسه کردند. شرکت کنندگان دریک گروه پس از تلاش برای خودکشی پذیرفته شده بودند. رویاهای انها در مورد این گروه با رویاهای سه گروه نظارت در مرکز کـه تجربه کرده بودند مقایسه شد:
افسردگی و افکار خودکشی
افسردگی بدون فکر کردن بـه خودکشی
انجام یک عمل خشونت آمیز بدون خودکشی
کسانی کـه بـه خودکشی یا خشونت فکر کرده بودند یا اقدام بـه خودکشی کرده بودند، بـه احتمال زیاد رویاهای منبع قابل اعتمادی با محتوای مربوط بـه مرگ و خشونت ویرانگر داشتند. یکی از عوامل موثر بر این موضوع، شدت افسردگی یک فرد بود.
بـه نظر میرسد نیمکره راست و چپ مغز بـه روش هاي مختلفی در شکلگیری رویا نقش دارند. محققان یک مطالعه بـه این نتیجه رسیدند کـه بـه نظر میرسد نیمکره چپ منشاء رویا را ارائه می دهد در حالی کـه نیمکره راست وضوح رویا، تجسم و سطح فعال سازی عاطفی را ارائه می دهد. یک مطالعه روی نوجوانان 10 تا 17 ساله نشان داد کـه کسانی کـه چپ دست بودند بیشتر احتمال دارد رویاهای شفاف را تجربه کنند و رویاهایی را در رویاهای دیگر بـه خاطر بسپارند.
بیشتر بخوابید: تعبیر خواب مردن یا دیدن مرگ در خواب + تعبیر خواب تشیع جنازه
مطالعات مربوط بـه فعالیت مغز نشان می دهد کـه اکثر افراد بالای 10 سال بین 4 تا 6 بار در هر شب خواب می بینند، اما برخی افراد بـه ندرت خواب دیدن را بـه خاطر می آورند. اغلب گفته می شود کـه 5 دقیقه بعد از یک رویا، مردم 50 درصد محتوای ان را فراموش کرده اند و 5 دقیقه بعد بـه 90 درصد افزایش می یابد.
بیشتر رویاها تا زمانی کـه شخصی از خواب بیدار می شود کاملاً فراموش می شوند، اما دقیقاً مشخص نیست کـه چرا بـه خاطر سپردن رویاها بسیار سخت اسـت. مراحلی کـه ممکن اسـت بـه التیام یادآوری رویا کمک کند، عبارتند از:
بیدار شدن بـه طور طبیعی و نه با زنگ هشدار
در هنگام بیداری تا حد امکان روی رویا تمرکز کنید
هنگام بیدار شدن از خواب تا جایی کـه ممکن اسـت بنویسید
تبدیل رویاها بـه یک روال
عواملی وجود دارند کـه میتوانند بـه طور بالفعل بر رویاهای خود تأثیر بگذارند، چه مقدار از رویاها دست نخورده باقیمانده اسـت و چقدر واضح اسـت.
سن: با گذشت زمان، فرد احتمالاً تغییراتی را در زمان خواب، ساختار و فعالیت الکتروانسفالوگرافی «EEG» تجربه خواهد کرد. شواهد نشان می دهد کـه یادآوری رویاها از ابتدای بزرگسالی بـه تدریج کاهش می یابد، اما نه در سنین بالاتر. رویا نیز شدت کمتری پیدا می کند. این تکامل در مردان سریع تر از زنان اتفاق میوفتد، با تفاوت هاي جنسیتی در محتوای رویاها.
جنسیت: مطالعه رویاهای تجربه شده توسط 108 مرد و 110 زن هیچ تفاوتی بین میزان پرخاشگری، رفتار دوستانه، تمایلات جنسی، شخصیت هاي مرد، سلاح ها یا لباس هایي کـه در محتوا دیده می شود، نشان نداد. با این حال، رویاهای زنان دارای تعداد بیشتری از اعضای خانواده، نوزادان، کودکان و محیط هاي داخلی نسبت بـه مردان بود.
اختلالات خواب: یادآوری رویا در بیماران مبتلا بـه بیخوابی افزایش می یابد و رویاهای آن ها منعکس کننده استرس مرتبط با وضعیت آن ها اسـت. رویاهای افراد مبتلا بـه نارکولپسی ممکن اسـت یک منبع معتبر و لحن منفی عجیبتر باشد.
عکسهای شدیدی را تجربه می کنند کـه احساسات قوی را در رویاهای خود بـه تصویر میکشد داوطلبان مسنتری کـه سبک دلبستگی انها بـه عنوان «مشغول» طبقهبندی میشد، بـهطور قابلتوجهی احتمال بیشتری داشت:
یک رویا را گزارش کنید
خواب ها رابا میانگین تعداد کلمات بیشتر گزارش دهید
یادآوری رویاها برای سوژه هاي «اجتنابی» کمترین و برای سوژه هاي «مشغول» بالاترین بود.
همه ی خواب می بینند، اگر چه ممکن اسـت ما رویاهای خودرا بـه یاد نیاوریم. در زمان هاي مختلف زندگی یا در طول تجارب مختلف، رویاهای ما ممکن اسـت تغییر کنند.
مطالعه اي کـه رویاهای اضطرابی را در 103 کودک 9 تا 11 ساله بررسی کرد، منبع مورد اعتماد زیر را مشاهده کرد:
زنان بیشتر از مردان رویاهای حاوی اضطراب میدیدند، اگر چه نمیتوانستند رویاهای خودرا بـه همان اندازه بـه خاطر بسپارند.
دختران بیشتر از پسرها در مورد از دست دادن شخص دیگری، افتادن، موقعیت هاي آزاردهنده اجتماعی، حیوانات کوچک یا پرخاشگر، اعضای خانواده و سایر افراد مونث کـه ممکن اسـت تشخیص دهند یا نشناسند، خواب می بینند.
مطالعاتی کـه رویاهای زنان باردار و غیر باردار رابا هم مقایسه کردند نشان داد:
بازنمایی نوزاد و کودک در زنانی کـه باردار نبودند کمتر مشخص بود. در بین کسانی کـه باردار بودند، احتمال این عکسهای در اواخر سه ماهه سوم بیشتر از اوایل سه ماهه سوم بود.
در دوران بارداری، رویاها بیشتر شامل مضامین بارداری، زایمان و جنین بودند.
محتوای زایمان در اواخر سه ماهه سوم بیشتر از اوایل سه ماهه بود.
گروهی کـه باردار بودند، عناصر بیمارگونه بیشتری در رویاهای خود نسبت بـه آنهایی کـه حامله بودند، داشتند.
کسانی کـه از خانواده مراقبت می کنند یا افرادی کـه بیماری هاي طولانی مدت دارند، اغلب رویاهای مربوط بـه ان فرد را می بینند. مطالعهاي کـه رویاهای بزرگسالانی را دنبال میکند کـه حداقل یکسال با افراد در مراکز آسایشگاه کار میکردند، بـه منبع مورد اعتماد اشاره کرد:
بیماران تمایل داشتند بـه وضوح در رویاهای مراقبین حضور داشته باشند و رویاها طبق معمولً واقع بینانه بودند.
در خواب، مراقب بـه طور معمول با بیمار در ظرفیت معمول خود تعامل داشت، اما طبق معمولً بـه دلیل ناتوانی در کمک بـه طور کامل بـه همان اندازه کـه میخواست ناامید می شد.
باور عمومی بر این اسـت کـه رویاهای ظالمانه در افرادی کـه دوران عزاداری را پشت سر می گذارند، مکرر اسـت. مطالعهاي کـه کیفیت رویاها و همچنین ارتباط رویاهای ظالمانه در سوگ را تجزیه و تحلیل میکند، کشف کرد کـه رویاهای سرکوبکننده مورد اعتماد:
درسال اول عزاداری بیشتر بود
بـه احتمال زیاد در کسانی کـه علائم اضطراب و افسردگی را تجربه می کردند
در مطالعه دیگری کـه منبع معتبری از 278 نفر بود کـه سوگ را تجربه کردند:
پنجاه و هشت درصد خواب عزیزان متوفی خودرا با سطوح مختلف فراوانی گزارش کردند.
اکثر شرکت کنندگان رویاهایی دیدند کـه ناخوشایند و ناراحت کننده بودند، و تعداد کمی از آن ها رؤیاهای کاملاً آزاردهنده را گزارش کردند.
مضامین رایج شامل خاطرات یا تجارب خوشایند گذشته، عاری بودن متوفی از بیماری، خاطرات بیماری متوفی یا زمان مرگ، متوفی در زندگی پس از مرگ آسان ودر آرامش بـه نظر میرسد، و شخص متوفی در حال برقراری پیام اسـت.
شصت درصد احساس می کردند کـه رویاهایشان بر روند سوگ آن ها تأثیر میگذارد.
افراد جوان تر بـه احتمال زیاد رویاهای رنگی می بینند. محققان در مطالعه اي دریافتند کـه:
حدود 80 درصد از شرکت کنندگان زیر 30 سال خواب هاي رنگی می دیدند.
در سن 60 سالگی، 20 درصد گفتند کـه خواب رنگی دیده اند
تعداد افراد 20؛ 30 و 40 ساله کـه رویاهای رنگی می بینند از سال 1993 تا 2009 افزایش یافته اسـت. محققان حدس می زنند کـه تلویزیون رنگی ممکن اسـت در تفاوت نسل ها نقش داشته باشد. مطالعه دیگری با استفاده از پرسشنامه و دفترچه خاطرات رویایی نیز نشان داد کـه افراد مسن تر از شرکت کنندگان جوان تر رویاهای سیاه و سفید بیشتری می بینند. افراد مسن گزارش کردند کـه هم رویاهای رنگی و هم رویاهای سیاه و سفید انها بـه یک اندازه واضح اسـت. با این حال، شرکت کنندگان جوان تر گفتند کـه رویاهای سیاه و سفید آن ها کیفیت پایین تری دارد.
بـه نظر میرسد عده اي از رویاها رویداد های آینده را پیشبینی می کنند. عده اي از محققان ادعا می کنند کـه شواهدی در دست دارند کـه این امکان وجوددارد، اما شواهد کافی برای اثبات ان وجود ندارد. اغلب، بـه نظر میرسد کـه این بـه دلیل تصادف، یک خاطره غلط یا ضمیر ناخودآگاه اسـت کـه اطلاعات شناخته شده را بـه یک دیگر متصل می کند.
رویاها ممکن اسـت بـه افراد کمک کنند تا درباره احساسات، باورها و ارزش هاي خود اطلاعات بیشتری کسب کنند. عکسهای و نمادهایی کـه در رویاها ظاهر می شوند معانی و پیوندهایی دارند کـه مختص هر فرد اسـت. افرادی کـه بـه دنبال معنا بخشیدن بـه رویاهای خود هستند باید بـه این فکر کنند کـه هر بخش از رویاها برای آن ها بـه عنوان یک فرد چه معنایی دارد. کتابها یا راهنماهایی کـه معانی خاص و جهانی بـه عکسهای و نمادها می دهند ممکن اسـت مفید نباشند.
یک مطالعه از محتوای رویاهای افرادی کـه بـه طور منظم کراک در ترینیداد و توباگو در طول دوره پرهیز استفاده می کنند، دنبال کرد:
تقریبا 90 درصد افراد در ماه اول رویاهای مربوط بـه مواد مخدر را گزارش کردند کـه عمدتاً مربوط بـه مصرف دارو بود.
تقریبا 61 درصد پس از 6 ماه رویاهای مربوط بـه مواد مخدر را دیدند کـه عمدتاً مربوط بـه استفاده یا امتناع از دارو بود.
افرادی کـه از دست دادن کامل بینایی دارند، در مقایسه با شرکتکنندگانی کـه بینا هستند، تصورات بصری کمتری در خواب دارند. افرادی کـه از بدو تولد قادر بـه دیدن نبودهاند، در مقایسه با شرکتکنندگان بینا، مؤلفههاي شنوایی، لامسه، چشایی و بویایی رویا را گزارش میکنند. بـه نظر نمیرسد توانایی دیدن بر محتوای عاطفی و موضوعی رویا تأثیر بگذارد.
یک مطالعه کوچک منبع معتبر، خاطرات رویاهای 14 فرد دارای نقص را بررسی کرد.چهار نفر مبتلا بـه پاراپلژی و 10 نفر بـه دنیا آمدند کـه قادر بـه شنیدن یا صحبت کردن نبودند.
ناشنوایی: در مقایسه با 36 فرد توانمند، یافتهها نشان داد کـه حدود 80 درصد از گزارشهاي خواب شرکتکنندگان مبتلا بـه ناشنوایی هیچ نشانهاي مبنی بر نقص انها نداشت. بسیاری در رویاهای خود صحبت می کردند، در حالی کـه دیگران می توانستند زبان گفتاری را بشنوند و بفهمند.
پاراپلژی: بـه طور مشابه، گزارش خواب افراد مبتلا بـه پاراپلژی نشان داد کـه شرکتکنندگان اغلب در رویاهای خود راه میرفتند، میدویدند یا شنا میکردند، کـه هیچ کدام از آن ها را در زندگی بیداری خود انجام نداده بودند.مطالعه دوم بـه گزارش خواب 15 نفری پرداخت کـه یا با پاراپلژی متولد شده بودند یا در اواخر عمر بـه دلیل آسیب نخاعی بـه ان مبتلا شده بودند.گزارشهاي انها نشان میدهد کـه 14 شرکتکننده مبتلا بـه پاراپلژی رویاهایی دیدهاند کـه در انها فعالیت بدنی داشتند، و بـه اندازه 15 شرکتکننده کنترلی کـه پاراپلژی نداشتند، رویای راه رفتن را دیدند.
تحقیقات دیگر نشان می دهد کـه مغز توانایی ژنتیکی تعیین شده برای ایجاد تجربیاتی کـه زندگی را تقلید می کند، از جمله اندام ها و حواس کاملاً کارآمد را دارد.افرادی کـه بدون شنوایی بـه دنیا می آیند یا قادر بـه حرکت نیستند، احتمالاً بـه اینبخشهاي مغز ضربه می زنند، زیرا رویای کارهایی را می بینند کـه نمیتوانند در بیداری انجام دهند.